جوادی‌آملی:به‌اختلاف كشیدن مردم بی‌عقلی است

به گزارش نما به نقل از حوزه،معظم له در دیدار جمعی از محققین و پژوهشگران از کشورهای مختلف جهان، که در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا برگزار شد، طی سخنانی به تشریح جایگاه عقل در آموزه های وحیانی پرداختند و اظهار داشتند: جريان عقل دور از هويت انسان نيست چرا که عقل در درون هويت ماست.

حضرت آیت الله جوادی آملی افزودند:اصرار همه انبيا چه موساي كليم چه عيساي مسيح چه رسول ما(عليهم السلام) هم اين است كه شما قبل از هر چيز خودتان را بشناسيد عقل قرآني دعوت به خودشناسي است و پرهيز از فراموشي خود است.

ایشان در ادامه به ترسیم هندسه عقل مداری و محورِ هستي پرداختند و گفتند: قرآن كريم در ساختار هويت انسان چنين مي‌گويد چهار چراغ نورافكن قوي خدا در درون انسان به كار برد مسئله تفكيک قوا كه از ديرزمان مطرح شده بود از هويت انساني انسان گرفته شد.

معظم له ادامه دادند: خداي جهان‌آفرين، انسان‌آفرين، تنظيم‌كننده پيوند انسان و جهان در شناسنامه انسان چنين فرمود يك نورافكن قوي و نيرومندي به عنوان عقل نظر در درون انسان به وديعت نهاد که تشخیص حق و باطل، صدق و كذب، خير و شرّ، حسن و قبيح، با اوست؛ اين نيروي قوي كه مسئول انديشه است هم بود و نبود را مي‌فهمد هم بايد و نبايد را مي‌فهمد از اين نيروي قوي به عنوان قوّه تَقنين ياد مي‌شود اين عقل نظري كه متولّي تقنين و قانون‌گذاري است مسئول انديشه است مصوّبات خود را به يك نيروي ديگر ابلاغ مي‌كند اين عقلِ انديشور در كنار عناوين تفكر، تدبّر و علم در قرآن مطرح است.

این مفسر قرآن اضافه کردند:وقتي اين نيروي انديشه مصوّبات خود را به نيروي اجرايي اعلام كرد اين نيروي اجرايي عقل است در فرهنگ قرآن از آن به عنوان عقل عملي ياد مي‌شود اين نيروي اجرايي مسئول تصور و تصديق و قضيه و انديشه و تَقنين نيست اين نيروي اجرايي مسئول نيّت و اراده و اخلاص و قصد و عزم است.

معظم له افزودند: اين نيروي قوي فعال كه دين از آ‌ن به عنوان عقل عملي ياد مي‌كند و مي‌گويد: «عُبد به الرحمن واكتسب به الجنان» بايد همه مصوّبات عقل نظر را اجرا كند براي اينكه معلوم بشود مصوّبات آن مُقنِّن به اجراي اين عامل اجرايي رسيد يك نيروي قوي غنيّ به نام عقل قضاوي در درون انسان به كار رفته است كه از آن به نفس لوّامه ياد مي‌شود اين عقل سوم مسئوليت قضا و داوري را به عهده دارد هم مي‌فهمد عقل انديشور چه تصويب كرده است هم مي‌بيند عقل مجري چه اجرا كرده است.

حضرت آیت الله جوادی آملی گفتند: اگر اجرا با تصميم هماهنگ بود خوشحال است و خدا را شكر مي‌كند و اگر ناهماهنگ بود خويشتن را ملامت مي‌كند و نيروي ترك فضيلت را تقبيح مي‌كند در كنار اين سه عقل، يك عقل متعالي است كه مرحله عاليه روح و قلّه نفس است كه آن عقل هماهنگ‌كننده برنامه‌هاي عقول سه‌گانه است كه از آن به نام روح ملكوتي يا قله نفس ياد مي‌شود اين سه نيرو پراكنده نيست بلكه سه شأن يك واقعيت و حقيقت است اگر آن قله توان هماهنگي اين سه نيرو را داشت مي‌گويند چنين شخصي صاحب قلب است و صاحب قلب حقّ هر كدام از اين سه نيرو را به آنها ادا مي‌كند اگر انسان نخوابد، مي‌بيند حرفي كه انبيا آوردند حرف آشناست و حرف دل است.

ایشان با بیان اینکه هم عقل عملی، هم عقل نظری و نفس لوامه باید به کلام رهبران الهی گوش دهند، افزودند: اگر اين سه عقل كه در حدّ والايند به آن اوجشان نرسند و حرف رهبران الهي كه براي اثاره و شكوفايي و شيار اينها آمدند گوش ندهند هم آن قوّه عقل تقنيني در تصويب خطا مي‌كند هم اين قوّه اجرايي گرفتار خطيئه مي‌شود هم اين عقلِ داور گرفتار رشا و ارتشا خواهد شد.

حضرت آیت الله جوادی آملی خاطر نشان کردند: در قلمرو روح ما، انسان چهار گروه است گروه اول كساني‌اند كه در بخش انديشه، عقل‌مدارند در بخش عمل، عقل‌محورند هم مي‌فهمند چه بكنند هم فهميده را اجرا مي‌كنند اينها عالِم عادل‌اند گروه دوم كساني‌اند كه در بخش انديشه خوب مي‌فهمند اهل تصديق و نظر و نظريه‌پردازي‌اند ولي عقل عملي اينها در جبهه جهاد به اسارت هوس رفته است اينها عالمان فاسق و ظالم‌اند، گروه سوم يعني گروهي كه نمي‌فهمد چه انجام بدهد گرچه فعاليتش چشم‌گير است، معظم له ادامه دادند:گروه چهارم افرادی كه هم نقص علمي دارند هم فقر عملي، که اگر گروه دوم صالح و سالم شدند با همكاري گروه اول مي‌توانند گروه سوم و چهارم را نجات دهند.

ایشان دعوت به وحدت را از مصادیق رفتار عقلایی از دیدگاه قرآن دانستند و فرمودند: كسي كه به وحدت دعوت نمي‌كند، كسي كه با عمل مردم را به اختلاف مي‌كشاند در فرهنگ قرآن عاقل نيست سرّش آن است كه هوس او را به سمت و سوي خاصّ خويش فرا مي‌خواند.

بر اساس اعلامم بنیاد اسرا،حضرت آیت الله جوادی آملی در پایان این دیدار با آرزوی وحدت برای رهبران الهی، ابراز امیدواری کردند در سایه وحدت رهبران الهی عقل به عنوان بهترین عطیه الهی نصیب جامعه بشری شود.