تهدید اسراییل معتبر است یا پاسخ ایران؟

به گزارش نما، بنیامین نتانیاهو بیش از دو سال قبل طی یک سخنرانی در دانشگاهی در امریکا گفت که عقیده دارد بدون قرار داشتن یک تهدید معتبرنظامی در کنار گزینه هایی مانند تحریم، مذاکره و عملیات اطلاعاتی امکان تغییر محاسبات ایران درباره برنامه هسته ای اش وجود نخواهد داشت.

از آن روز، نتانیاهو و جمعی دیگر دولتی ها در سرزمین های اشغالی، مکررا این تعبیر را به کار برده اند. مقصود از آنچه ایجاد تهدید معتبر نظامی خوانده می شود این است که باید سلسله اقداماتی به اجرا گذاشته شود که ایران واقعا باور کند در صورت شکست نهایی مذاکرات و کوتاه نیامدن از مواضعش، آنچه در انتهای مسیر وجود دارد جنگ است نه پذیرش ایران هسته ای. از نظر اسراییل یکی ازمهم ترین مشکلات در مواجهه راهبردی غرب وایران این است که ایران تهدیدهای غرب را باور ندارد. مقصود از معتبر سازی تهدید نظامی هم چیزی جز این نیست که غرب تهدیدی علیه ایران تولید کند که ایران آن را باور کرده و جدی بگیرد.

جامعه راهبردی رژیم صهیونیستی با این فرض که ایجاد یک تهدید معتبر نظامی علیه ایران جزء ضروری هر گونه راهبردی است که محاسبات راهبردی ایران را هدف گرفته باشد، تلاش های متعددی را برای محقق ساختن آن انجام داده است.

مدت ها قبل صهیونیست ها گفتند که اگر یک تهدید معتبر نظامی وجود نداشته باشد هیچ نوعی از تحریم ها با هر شدتی هم که اعمال شود قادر به سد کردن مسیر پیشرفت هسته ای ایران نخواهد بود. به لحاظ راهبردی صهیونیست ها تصور می کردند و هنوز هم می کنند که تحریم ها تنها در صورتی موثر خواهد بود که ایران بداند گزینه ای به نام جنگ پس ازتحریم ها وجود دارد والا اگر ایران مطمئن باشد که تحریم آخرین و تنها گزینه باقی مانده است، بدون شک آن را تحمل خواهد کرد حالا فرقی نمی کند که ابعاد و گستره تحریم ها چقدر باشد.

بر این مبنا، صهیونیست ها ظرف این دو سال تلاش فراوانی کرده اند تا امریکا را متقاعد کنند که اگر خواهان کارآمد شدن راهبردش در مقابل ایران است نهایتا چاره ای جز ایجاد یک تهدید معتبر نظامی ندارد.

اگر به ادبیات راهبردی اسراییلی ها در سال 1391 مراجعه کنیم می بینیم که یکی از اصلی ترین بخش های مباحثه راهبردی میان امریکا و اسراییل درباره برنامه هسته ای ایران این بوده است که اسراییل عقیده داشته امریکا بالاخره باید یک تهدید معتبر نظامی علیه ایران روی میز بگذارد. باراک اوباما در این مدت سعی کرده است که با استفاده از جمله «همه گزینه ها روی میز است» به این مطالبه پاسخ بدهد ولی صهیونیست ها معتقدند این جمله دیگر بار معنای خود را از دست داده و ایران مدت هاست به دلیل اشراف به راهبرد امریکا در مقابل خودش، آن را جدی نمی گیرد.

در سال گذشته کار به جایی رسید که نتانیاهو سعی کرد مسئله ایجاد یا عدم ایجاد یک تهدید معتبر نظامی علیه ایران را بدل به یک موضوع سیاست داخلی در امریکا کرده و با استفاده از فرصت انتخابات ریاست جمهوری در امریکا اوباما را مجبور کند که یک گزینه روشن نظامی علیه ایران روی میز بگذارد. از نظر اسراییل همان طور که بعدها نتانیاهو صریحا اعلام کرد تهدید نظامی علیه ایران معتبر نمی شود مگر اینکه از سوی امریکا و به طور علنی اعلام شود و حاوی یک خط قرمز روشن بر سر راه برنامه هسته یا ایران باشد، طوری که ایران بداند عبور از آن خط قرمز مساوی حمله نظامی است.

امریکا عمدتا با این استدلال که اولا گزینه نظامی برای پاسخ به مسئله هسته ای ایران اساسا گزینه مفیدی نیست و در بهترین حالت فقط می تواند برنامه هسته ای ایران را برای مدتی کوتاه به تاخیر بیندازد؛ ثانیا با تاکید بر اینکه تهدید نظامی اجماع داخلی بر سر برنامه هسته ای در داخل ایران را مستحکم تر می کند، ثالثا با این استدلال که اساسا امریکا اگر هم بخواهد توان نظامی و اقتصادی لازم برای ورود به یک درگیری با ایران را ندارد، رابعا به این دلیل که امریکا می داند اگر یک خط قرمز در مقابل ایران ترسیم کند اولین کاری که ایران خواهد کرد این است که از آن خط قرمز عبور کند و به این ترتیب حیثیت امریکا به باد خواهد رفت، با ورود به این صحنه مخالفت کرده است. اصرار صهیونیست ها از یک سو و مخالفت امریکا از سوی دیگر، نهایتا شهریور ماه گذشته کار را به انجام نمایشی مضحک از جانب بنیامین نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل گذشته کشاند، جایی که او با نشان دادن یک نقاشی ساده لوحانه سعی کرد خود خط قرمزی بر سر راه انباشت مواد غنی شده در ایران ترسیم کند.

در مجموع به نظر می رسد که مسئله حمله نظامی به ایران نه در دستور کار اسراییل است نه امریکا. بحثی هم اگر هست این است که تهدید به حمله نظامی مفید هست یا نه. اسراییلی ها عقیده دارند مفید است چرا که تنها روشی است که باعث می شود ایران برنامه هسته ای خود را از حدی معین جلوتر نبرد و امریکایی ها عقیده دارند مفید نیست چرا که در نهایت گزینه جنگ با ایران را عملی نمی دانند.

اکنون سوال این است که چه کسی و چگونه گزینه حمله نظامی را از روی میز غربی ها حذف کرد و ایران این موفقیت راهبردی را مدیون کیست؟ به نظر می رسد این سوال پاسخ کاملا روشنی دارد. تنها رهبر معظم انقلاب اسلامی در ایران بوده اندکه با تولید یک ادبیات کاملا دقیق و راهبردی و مصرف حساب شده و به موقع آن، هم محاسبات و هم ادبیات طرف مقابل درباره گزینه نظامی علیه ایران را تغییر داده اند.

برای فهم دقیق مسئله باید 4 گام راهبردی برداشته شده از سوی ایشان در این حوزه را از هم تفکیک و به اجمال مرور کرد.

نخست زمانی بود که اسراییل مخفیانه به راکتور اتمی الکبار سوریه حمله کرد. پیش از آن هم صهیونیست ها در سال 1981 راکتور اتمی اوسیراک عراق را به همین شیوه از بین برده بودند. اگرچه صهیونیست ها هرگز جرئت بیان علنی این موضوع را نداشته اند ولی با فضا سازی درباره حمله به راکتور الکبار سعی کردند اینگونه جلوه بدهند که اگر لازم باشد همین کار را با ایران هم خواهند کرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در آن مقطع و در پاسخ به این فضا سازی ها تاکید کردند که هیچ حمله ای از نوع «بزن و دررو» علیه برنامه هسته ای ایران امکانپذیر نخواهد بود. معنای دقیقاین سخن این بود که چیزی به نام حمله بدون پاسخ در مقابل ایران امکان ندارد و هر کسی که به حمله می اندیشد، باید به مواجه شدن با تبعات آن هم اندیشیده باشد.

پس از آن و به موازات رشد ادبیات تهدید از جانب صهیونیست ها، رهبر معظم انقلاب اسلامی اصطلاح جدیدی به ادبیات راهبردی و نظامی ایران افزوده و تاکید فرمودند که راهبرد ایران تهدید در برابر تهدید و اقدام در برابر اقدام است. اشاره به فاز تهدید در کنار فاز اقدام عملا معنایی جز این نداشت که دشمن دریافت ایران علاوه برفاز واقعی آماده شکل دادن به تهدیدهایی جدید علیه آنها در فاز روانی هم هست. استراتژی تهدید درمقابل تهدید گسترش دادن حوزه رویارویی راهبردی از فاز واقعی به فاز روانی و از حوزه های بالفعل به حوزه های بالقوه بود.

گام سوم در واقع ادامه گام دوم بود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمانی که تهدیدهای صهیونیست ها علیه ایران دراوج قرار داشت، به صراحت فرمودند که ایران در جنگ های 22 و 33 روزه از حزب الله و مقاومت اسلامی فلسطین پشتیبانی کرده و از این به بعد هم از هر کسی که با صهیونیست ها درگیر شود پشتیبانی خواهد کرد. این نخستین بار بود که دشمن در حوزه راهبردی با تبعات استراتژی تهدید در مقابل تهدید رویارو می شد و از لحاظ ادبیات استراتژیک حاوی این پیام بود که ایران نه تنها در اثر تهدیدها منفعل نشده بلکه خود را برای هماوردی دراز مدت و پر شدت آماده کرده است.

چهارمین گام در روز اول فروردین 1391 در سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مشهد برداشته شد. تاکید صریح ایشان بر نابودی حیفا و تل آویو در پاسخ به هرگونه اقدام از سوی دشمن از یک سو بیانگر آمادگی فوری ایران برای پاسخ به هرگونه تهدید، از سوی دیگر بیانگر عمق توان راهبردی ایران برای تولید پاسخ و از مهم مهتر نشان دهنده آن بود که ایران برنامه ریزی های عملیاتی کاملا دقیقی انجام داده با این هدف که در موقع پاسخ نیاز به پاسخ، دیگر حاجتی به برنامه ریزی مجدد و بازنگری طرح های عملیاتی نداشته باشد. معنای بسیار مهم دیگر این فرمایش این بود که ایران هرگونه حمله به برنامه هسته ای خود را مساوی موجودیت رژیم صهیونیستی می داند و در حین پاسخ نه برنامه هسته ای این رژیم، بلکه مستقیما موجودیت آن را هدف خواهد گرفت.

در یک ارزیابی دقیق این 4 گام راهبردی که همگی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی طراحی و اجرا شده، عملا باعث شده طرف مقابل به خوبی دریابد که که گزینه نظامی نه فقط در محیط واقعی بلکه در حوزه رسانه ای هم از دور خارج شده است و دیگر قادر به روی میز نگهداشتن آن نخواهند بود. بنابراین می توان حدس زد که از این به بعد منحنی تهدید نظامی ایران سیری نزولی پیدا خواهد کرد و جای بسیار کمی برای تکرار حرف های سابق باقی خواهد ماند.

منبع: ایران هسته‌ای