سید مهدی هاشمی نماینده مردم تهران، اسلام شهر، ری و شمیرانات در مجلس شورای اسلامی در نامهای بر ضرورت توجه به مشکلات مدیریت کلان شهر تهران در آستانه انتخابات شورای شهر تاکید کرد.
متن این نامه به شرح ذیل است:
براین اعتقادیم که شهرها هم مانند انسانها، حیاتی زنده و موجودیتی پویا دارند. همان طور که انسانها به حفظ سلامت جسمانی و بهداشت روانی خود اهمیت میدهند و هر از چند مدت آن را کنترل کرده و در صورت احساس خطر، تدبیر میکنند، بدیهی است شهروندان یک جامعه نیز باید تلاش کنند تا شاخصهای اجتماعی و منزلت فرهنگی شهری که در آن زندگی میکنند، در بالاترین سطح خود قرار داشته و دستخوش مخاطرات و آسیبها نشود.
این موضوع برای «کلان شهرها» و علی التخصیص «کلان شهرهای اسلامی الگو» از آن جهت اهمیت مضاعف مییابد که متناسب با رشد جمعیت شهرنشینها، نیازها و مشکلات آنان نیز افزایش یافته و ملزومات و مباحث جدید دیگری رخ مینمایاند که میبایست با درایت و تدبیر و ذکاوت و خردورزی مسئولان مرتفع گردد.
همان طور که همگان مستحضرید، «تهران بزرگ» پایتخت سیاسی و اقتصادی میهن ما - پس از پیروزی انقلاب شکوهمند، عزت آفرین و اسلامی ایران-این کلان شهر آسیایی، کعبه آمال مسلمانان جهان و بلکه کانون توجه آزادگان و نیک اندیشان این گیتی پهناور شده و لذا میبایست به آن به چشم پایتخت امالقرای جهان اسلام نگریست.
همان طوری که امتیازات و ویژگیهای این «کلان شهر ویژه» نیازمند تبلیغ و گسترش است، میبایست مجاهدتی شبانهروزی و نهضتی جهادگونه برای رفع مشکلات دیرینه آن هم از سوی یکایک شهروندان و هم از سوی مسئولان امر صورت گیرد چراکه روی زمین ماندن این مشکلات و تصور لاینحل بودن آنها، اصلاً شایسته و زیبنده نیست و کارآمدی نظام را در مدیریت شهری پایتخت کشور زیر سئوال میبرد.
همه مردم و مسئولان از معضلات و موانع توسعه متوازن و همگن این کلان شهر استراتژیک مطلع هستند، اما اینجانب به عنوان نماینده منتخب مردم تهران، اسلام شهر، ری و شمیرانات که توفیق تجربه خدمت در سنگر مدیریت شهری در تهران و کشور را دارم عرض میکنم که دیگر وقت آن رسیده تا در همین سالهای میانی چهارمین دهه پیشرفت و عدالت و آغازین ماه های سال «حماسه ی سیاسی» و «حماسهی اقتصادی»، چند مسئله حیاتی شهر را تعیین تکلیف نهایی کرده و به سرانجام برسانیم که در رأس همه آنها اول، «ایجاد فضای همدلی و همراهی عمیق مدیران شهری با شهروندان» است که با «آموزش فرهنگ شهروندی» به طور کامل محقق میشود و دیگری مدیریت جامع شهر با «تجمیع خرد جمعی همه متخصصان متعهد و دلسوز» است که باید برای آن فکری اساسی کرد. اگر این آموزش ها در رأس امور «مدیریت شهری» قرار گیرد و شهروندان آگاهیهای لازم را کسب نموده، بستر عملی شدن آنها نیز فراهم شود و اعتماد صددرصدی ساکنان شهر به مدیران شهری حاصل گردد و از سویی دیگر، همت خُبرهها و ایدهها به وحدت مسئولان شهری و دولتمندان گره خورده و با هم ممزوج شوند، قطعاً به تبع آن، از حجم بسیاری از مشکلات شهری از جمله آلودگی هوا و آلودگی صوتی، ترافیک، ناپایداری مالی شهری و ... به خودی خود حل شده یا دست کم از حجم آن کاسته خواهد شد.
مدیریت یکپارچهی شهری:
پس از دو مؤلفه مذکور، مهمترین نیاز حیاتی شهر آن است که ـ همچون دیگر شهرهای بزرگ دنیا ـ باید بر اساس «مدیریت جامع یکپارچهی شهری» به معنای واقعی کلمه اداره شود و راهبردها و سیاستگذاریهای کلان امور شهری و عمرانی، اجتماعی و اقتصادی، فرهنگی و هنری، ترافیک و محیط زیست آن میبایست از هستهای واحد صادر و متبادر گردد تا شهروندان پایتخت از منافع حداکثری آن بهرهمند شده و آسیبهای اجتماعی و معضلات پایتخت نشینی به حداقل برسد. تعدد مدیریتها برای آینده تهران بزرگ اصلاً توجیه پذیر نبوده و بلکه خدای نکرده در صورت وقوع حوادث غیرمترقبهی طبیعی بسیار خطرناک نیز هست و بر حجم مشکلات ادارهی این کلان شهر میافزاید.
اصلاح طرح جامع تفصیلی تهران بزرگ
انجام اصلاحاتی در «طرح جامع تفصیلی تهران بزرگ» از دیگر مسائل ضروریست تا به مدد خرد جمعی همه فعالان دلسوز و متخصصان متعهد حوزههای شهری برخی نواقص آن مرتفع گردد. اقدامی که از جمله توقعات بجا و انتظارات عمومی مردم و شهروندان از مسئولان و متولیان این امر است تا از رهگذر رفع این کاستیها، بسیاری از پروژههای توسعهای و آینده پژوهیها برای ارتقای سطح خدمات و برنامهریزی شهری بر اساس معیارها و شاخصهای شهرنشینی و حقوق شهروندی محقق شود و حلاوت مدیریت اسلامی بر کام شهروندان پایتخت نشسته و آن را شیرین نماید.
طرحهای عمرانی نیمه تمام شهر
متأسفانه تا کنون، اتکای منابع درآمدی شهرداریها بر اساس منابع ناپایدار و ساخت و سازهاست و همین مسأله، روند توسعه شتاب گونه طرح های عمرانی مبتنی بر نیاز روز کلان شهرها از جمله تهران بزرگ را با مشکل جدی مواجه کرده است. هم اکنون دهها طرح عمرانی اولویتدار عمرانی شهر تهران به خاطر همین محدودیتها در تأمین منابع مالی با مشکل روبروست و می بایست برای اتمام این طرح ها و دست کم «طرح های عمرانی اولویت دار» چارهای اندیشید.
نهادینه سازی و ترویج و گسترش «فرهنگ شهروندی»
«نهادینه سازی و ترویج و گسترش «فرهنگ شهروندی» یکی از مؤلفههای کانونی مدیریت جامع شهری است که متاسفانه تا کنون مغفول مانده و کمتر به جد به آن توجه شده است که رهاسازی آن از سوی دستگاههای متولی فرهنگی کشور بویژه شهر تهران، صدمات و ضایعات جبران ناپذیری را بر حیات طیبه شهر وارد میکند. باید به تعبیر مقام معظم رهبری با اعمال یک مهندسی فرهنگی همه جانبه و فراگیر، زمینهها و بسترهای آغاز و تعمیق «نهضت متعالی اعتلای فرهنگ شهروندی» را در میان ساکنان پایتخت فراهم کرد تا به مدد آن، مشکلات فرهنگی و ناهنجاریهای اجتماعی از سیمای آن رخت بر بندد و سبک زندگی در طراز شهروندان تهرانی آن گونه که مد نظر مقام ولایت است، در این شهر حاکم گردد.
مشکل آلودگی هوای تهران بزرگ
همگان واقفاند که روز به روز بر حجم آلودگی هوا و صدای تهران و پیامدهای منفی آن بر زندگی مردم و آثار ویرانگرش بر سلامت جسم و روح شهروندان افزوده شده و هر سال نیز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد. گذشته از این، پدیدهی نوظهور «ریزگردها» هم بر دامنهی این مشکلات افزوده است. توجه داشته باشیم که به گفتهی متخصصان محیط زیست و پزشکان، هزینههای کاهش آلودگی هوا و کاهش آلایندهها در ایران، یکصد برابر کمتر از هزینههای درمان بیماری های ناشی از این معضل است! و حتماً می بایست با تشکیل گروهها و مجموعههای علمی و تخصصی هر چه سریعتر چارهای اندیشیده شود.
مشکل ترافیک و حمل و نقل درون شهری تهران
هرچند شاید ایدهی «تغییر پایتخت سیاسی» از تهران به یک «شهر دیگر»، از مشهورترین راهکارهای کاهش معضلات بزرگی همچون ترافیک و آلودگی هوا باشد، اما تا آن موقع می بایست با اتخاذ تصمیماتی قاطع و همه جانبه در بستر مدیریت واحد شهری، از افزایش اثرات مخرب این امر بر روند زندگی مردم جلوگیری کرده و به تدریج آن را به حد متعارف و معمول رساند.
سیستم حمل و نقل عمومى و کم توان، نبودن فرهنگ استفاده از وسایل نقلیهی عمومى در بین شهروندان، گذرگاه ها و خیابانهاى قدیمى و کم عرض و نامناسب با ترافیک روز، تغییر برنامههاى مدیریت شهرى به دلیل تغییر مدیران شهرى، سوء مدیریت در صنعت خودرو سازی ، فرهنگ اشتباه رانندگى برخی از شهروندان، وجود سفرهاى غیرضرورى شهرى به دلیل عدم استفاده یا عدم ارائهی خدمات دولتى و بانکى به وسیله فناورىهاى نوین الکترونیکى، تمرکز مجموعههاى دولتى در تهران، مهاجرت بى رویه و بیکارى، عدم گسترش خدمات نوین اقتصادى، قرار گرفتن مراکزى چون بازار در مرکز شهر و ... از جمله عوامل تشدیدکننده معضل ترافیک تهران هستند که می بایست برای حل آن چارهای اندیشید. البته مباحث دیگری همچون،حریم شهر تهران ، بافت فرسوده ، جدایی بخشهایی از شهر تهران و ... وجود دارد که احتیاج به زمان مناسبی جهت بررسی دارد.
انتخابات شورای اسلامی شهر
نکته آخری هم که باتوجه به شرایط و مقتضیات زمانی باید به آن اشاره کنم و بهانه این نامه گردید؛ موضوع قرارگرفتن کشور در آستانه تحقق حماسهی سیاسی دیگر یعنی «حماسه انتخابات» است. فارغ از موضوع انتخابات ریاست جمهوری که فعلاً محور این بحث نیست، در خصوص «انتخابات شوراهای اسلامی شهر » باید دقت و همت مضاعفی از سوی مردم عزیز تهران صورت پذیرد تا افرادی توانمند و مجرب، دارای سوابق علمی درخشان یا دست کم پیشینهی اجرایی موفق و مرتبط با موضوعات شهری و اصطلاحاً آزمایش پس داده، فرصت حضور و توفیق نشستن بر کرسی عضویت «شورای اسلامی شهرتهران» را بیابند.
اگر ترکیب شوراهای اسلامی ، ترکیبی همگون و همدل نباشد، نباید به حل مشکلات اساسی این شهر امید چندانی بست! متأسفانه بخش عمدهای از لاینحل یا مسکوت ماندن مشکلات یا ایدههای بدیع و تحول آفرین و عقب ماندگیها در مدیریت شهری طی یک دهه اخیر در کشور، به همین مسأله بر میگردد. هم اکنون شاهدیم نوع ثبت نام ها و وزانت چهرهای کاندیداها مبتنی بر شاخص «چهره بودن» است نه بر اساس «شاخصهای دیگر»، البته حضور چهرههای محبوب مردم اعم از جامعهی هنرمندان و اهالی ورزش ، اصناف ، بانوان و دیگر اقشار در این انتخابات لازم است ، اما باید توجه کنیم که اگر کلان شهر تهران، شهری است خاص با مشکلات و معضلات خاص خودش و اگر مردم تهران، مردم امالقرای جهان اسلام قلمداد میشوند، پس روشن است که برای چنین شهری با مشکلات و ویژگی هایش ، بایستی نیروهایی متشکل از یک ترکیب همراه و همگرا و همدل با داشتن سه خصوصیت تعهد ، تخصص و کارامدی ، گلچین و در مبحث مدیریت شهری فارغ از گرایشات سیاسی و اصناف و اقشار مورد قضاوت و انتخاب مردم قرار گیرند.
بنابراین ضمن احترام به نیک اندیشی این چهرههای محبوب که به واسطه شهرتشان نزد مردم، اقبال خود را برای انتخاب شدن بسیار زیاد میبینند، به عنوان خادم و منتخب شما مردم عزیز و همیشه در صحنه ، میخواهم این «فرصت مغتنم و بالقوه» را آن چنان که شایسته و بایسته هست، تدبیر کنند تا اولاً مبدل به «انباشت مشکلات» نشود و ثانیاً افرادی توفیق خدمت در این عرصه را بیابند که شناخت خوبی از مدیریت شهری و مسائل و مشکلات آن داشته و بتوانند به مدد دانش و تجربه و تخصص و حسن سوابقشان، از پس حل مسائل این شهر بزرگ با مشکلات بزرگش برآیند. در این خصوص انشاء ا... در آینده مطالب دیگری به استحضار مردم ولایی و عزیز تهران خواهم رساند.
والسلام علیکم و رحمهالله و برکاته
سید مهدی هاشمی