بودجه عمرانی كجا هزینه شد؟

به گزارش مشرنما به نقل ازهمشهری, او که در اسفند ماه به مجلس آمده بود هنگام ارائه لایحه بودجه90، چندین بار با نمایندگان شوخی کرد تا دیر کرد ارائه بودجه را کمرنگ کند.

اما مهم‌ترین بحث او در این روز، آن بود که بودجه90 ویژگی‌های فراوانی دارد و علاوه بر اینکه در جیب جا می‌شود! بر عدالت تأکید داشته و توجه جدی به کاهش فاصله طبقاتی دارد. تأکید بر رویکرد اشتغال‌زایی لایحه بودجه90 و حذف دغدغه مسکن از دیگر بحث‌های احمدی‌نژاد بود که برای سال90 وعده کرده بود اما آن چیزی که در این جلسه بسیار برجسته شد «خبر خوشحال کننده» رئیس کابینه بود که به نمایندگان گفت سهم اعتبارات عمرانی دارای یک جهش است تا طرح‌های نیمه‌کاره در سفرهای استانی و غیراستانی به اتمام برسد. 47هزار و500میلیارد تومان عدد اعلامی کابینه بود که او، از نمایندگان خواست به گونه‌ای آن را در لایحه بودجه90 تصویب کنند که انسجامش حفظ شود.

بودجه مترقی و چند صفحه‌ای و ابهام در اجرا لایحه بودجه چند صفحه‌ای سال 90 که به‌زعم رئیس دولت بودجه‌ای عالی، مترقی و سازنده بود، تصویب شد اما انتقاد از آن ادامه داشت.

انتقاد‌ها ابتدا این بود که در بودجه عمرانی تعریف زیربنایی درست نیست و به‌نظر می‌رسید که دولت توان اجرایی این بودجه را با چنین حجمی نداشته باشد. رشد 20درصدی کل بودجه در حالی بود که بودجه عمرانی کاهش یافت و بسیاری از پروژه‌های عمرانی زمینگیر بودند و حتی اجرای این هزینه‌ها بالاتر از هزینه ابلاغ‌شده بود.

این روند ناشی از وضعیت سال89 بود که 38هزار میلیارد تومان بودجه اعتبارات اجرای عمران اختصاص داده شده بود اما به خاطر هدفمند‌کردن یارانه‌ها این کار به تعویق افتاده بودند و به بزرگ‌ترین مشکل اعتباری اجرایی بدل شدند.

هشدار برای برداشت‌های غیرموجه

به هر حال بودجه عمرانی سال90 یا همان سنگ بزرگ عمرانی دولت، با توجه به سابقه جذب پایین بودجه‌های عمرانی در سنوات گذشته، در سال90 هم باعث اتفاق خارق‌العاده‌ای در عرصه اجرایی و عمرانی کشور نشد و همچون گذشته دولت دراین سال هم از منابع عمرانی برداشت‌های غیرمرتبط را انجام داده است.

اینگونه که گفته می‌شود پولی که به‌عنوان یارانه نقدی به مردم داده می‌شود ماهی یک‌هزار میلیارد تومانش از خزانه و از ردیف پروژه‌های عمرانی برداشت می‌شده است؛ هشداری که چندی‌پیش توسط محمد قسیم عثمانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس داده شد و تأکید داشت که میزان تخصیص بودجه‌های عمرانی با وجود گذشت 8 ماه در سال در کمترین سطح خود در چند سال اخیر قرار دارد.

این هشدار 2ماه پیش‌تر از هشدار عثمانی توسط رحمانی‌فضلی، رئیس دیوان محاسبات داده شده بود که گفته بود دولت به‌دلیل کم آوردن پول برای دادن یارانه مردم، مدام از خزانه قرض می‌کند.در این خصوص احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم بارها هشدار داده بود که پول‌هایی که باید به سمت عمران کشور برود امکان دارد به جیب‌های مردم سرازیر شود تا توده‌ها درکوتاه‌مدت راضی باشند.

فاصله تخصیص بودجه عمرانی با پیش‌بینی‌ها

اما در سوی دیگر این ماجرا، روند تخصیص بودجه عمرانی در سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد روند تخصیص بودجه عمرانی به‌رغم تغییر دولت‌ها همیشه با ارقام پیش‌بینی شده فاصله‌ای فاحش داشته است. طی سال‌های 76 تا 89 بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌طور متوسط 74درصد بودجه عمرانی مصوب تخصیص پیدا کرده است؛ یعنی به‌طور متوسط هر ساله حدود 26درصد از بودجه‌ای که باید در امور زیربنایی کشور هزینه می‌شده یا تخصیص پیدا نکرده، یا صرف هزینه‌های جاری دولت‌ها شده است.

این مسئله به خوبی گویای یکی از دلایل تاخیر در اجرای طرح‌های عمرانی در کشور است؛ طرح‌هایی که مدت متوسط به اجرا درآمدن آنها بیش از یک دهه است و با افت کارایی طرح‌ها و انباشت زیان تحمیلی از این طرح‌ها مواجه می‌شویم.

خط قرمز قد کشید!

روند ضعیف بودجه‌دهی در سال89 هم باعث شد تا تنها 20درصد از پروژه‌هایی که باید در این سال به اتمام می‌رسید به بهره‌برداری برسد و این روند برای سال‌90 هم نگران‌کننده بود. حال آنکه بررسی وضعیت سال90 هم گویاست که بر اساس شنیده‌ها بودجه عمرانی اختصاص لازم را نداشته و با وجود بزرگ‌تر شدن اعداد، ارقام اختصاص نیافته هم بزرگ‌تر از قبل شده است. در این خصوص همانطور که در نمودار ذیل (نقل از خبرآنلاین) دیده می‌شود طرح‌های بهره‌برداری نشده هر سال بیشتر از قبل قد کشیده‌اند و نشان از کمبود بودجه دهی به این بخش دارد.

پول عمرانی در حساب یارانه نقدی

یک عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اینکه 55درصد بودجه عمرانی سال‌90 در 8ماهه اختصاص یافته است، گفت: چون درآمد دولت صرف پرداخت یارانه نقدی شده اختصاص بودجه عمرانی با مشکل مواجه شده است. عنایت‌الله هاشمی در مورد اختصاص بودجه عمرانی در سال‌90 گفت: گزارش مسئولان دولتی در کمیسیون عمران ارائه شده و اختصاص بودجه‌های عمرانی در موارد مختلف متفاوت بوده اما در مجموع 55درصد از بودجه عمرانی در سال‌جاری تخصیص داده شده که البته برخی از آنها با وجود اختصاص اعتبار، پرداخت نشده است.

عضو کمیسیون عمران مجلس گفت:‌ مهم‌ترین بخش‌هایی که بودجه عمرانی را با وجود اختصاص اعتبار دریافت نکرده‌اند، بنیاد مسکن برای بهسازی روستاها و شرکت آبفای روستایی بوده است که بودجه این دونهاد اختصاص یافته اما پولی پرداخت نشده است.

هاشمی در پاسخ به این پرسش که چرا بودجه عمرانی با وجود تخصیص پرداخت نشده است، گفت: سال89 نیز قسمت مهمی از بودجه‌های عمرانی در 27اسفندماه ابلاغ شد وسال90 نیز برای قضاوت در مورد بودجه عمرانی زود است اما چون درآمد دولت صرف پرداخت یارانه نقدی شده اختصاص بودجه عمرانی به این دو بخش با مشکل مواجه شده است.

عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: در 3ماه اول سال حصولی درآمد مالیاتی و متفرقه با کمبود مواجه بود، اما در ماه‌های بعد نیز اکثر سود درآمدهای دولت صرف پرداخت یارانه نقدی شده و اختصاص بودجه عمرانی با کمبود مواجه شده است.

دولت استفاده از بودجه‌ عمرانی را رد می‌کند

این در حالی است که مدیرعامل سازمان هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها درخصوص منابع مصرفی دولت در اجرای قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها گفت: دولت در اجرای قانون ر‌یالی از بودجه‌های عمرانی استفاده نکرده است.

بهروز مرادی با انتقاد شدید از صحبت‌های یکی از نمایندگان مجلس، با تأکید بر اینکه مطالب کواکبیان کذب محض بوده است، اظهار داشت: قبل از اعلام هر مطلبی بهتر است افراد اطلاعات دقیقی از مسائل داشته باشند. وی با تأکید مجدد بر اینکه دولت در اجرای قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها ریالی از بودجه عمرانی استفاده نکرده است، تصریح کرد: دولت در اجرای قانون از منابع مشخص شده استفاده می‌کند.

مرادی ادامه داد: منابعی که در قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها از سوی دولت استفاده می‌شود در 2 بخش کاملا مشخص شده است، به‌طوری که بخشی از منابع درآمد حاصله از اجرای قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌هاست و بخش دیگر نیز منابعی است که بر اساس قانون در بودجه سال90 در نظر گرفته شده است.

مدیر عامل سازمان هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها افزود: مبنای پرداختی در قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها چه در ماده7 «مردم» و چه در ماده 8 «بنگاه‌ها، شهرداری‌ها و حمل‌ونقل» براساس قانون هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها و قانون بودجه سال90 است.

انتظار شفاف‌سازی ‌ازسوی نهادهای نظارتی

حال در نهایت با توجه به وقایع سال‌های اخیر و گفته‌ها و هشدارهای داده شده در ماه‌های اخیر و سال گذشته، باید سخنان کنونی مسئولان و کارشناسان را در کنار یکدیگر قرار داد تا دریابیم وقایعی رخ داده اما اینکه مستندات آن چه زمانی آشکار و اعلام خواهد شد بستگی به پیگیری نمایندگان و نهاد‌های نظارتی دارد؛ زیرا روند بودجه‌های عمرانی در سال‌های اخیر به خوبی گویاست که وضعیت کشور در توسعه زیرساخت‌ها مناسب نیست و وعده‌های سر داده شده برای اوراق مشارکت و جذب سرمایه‌های بخش خصوصی آنچنان نبوده که شعارش سر داده شده است.

در نهایت باید از نهادهای نظارتی درخواست کرد تا این وقایع را جدی‌تر رصد کنند و پیش از شروع روند بررسی بودجه91 ابهام‌های بودجه90 برای عامه و کارشناسان شفاف‌سازی‌ شود.