بداهه نوازي در سياست چيست؟ بداهه‌نوازي يعني نواختن يك قطعه موسيقي بدون آمادگي و تمرين قبلي!
اينكه گاه در عالم سياست صداهاي گوشخراش به گوش مي‌رسد و موزون نيست و هارموني ندارد، براي اين است كه رجل سياسي مورد نظر، بداهه‌نوازي فرموده‌اند. براي همين همه سياستمداران دنيا به هنگام اعلام موضع و ارائه نطق يا از روي متن مي‌خوانند يا متن كوتاهي وجود دارد كه خطوط كلي انديشه سياسي مطرح شده را در چارچوبي عقلاني، واتاب مي‌دهد.
اهل رسانه،سوتي سياستمداران را در بداهه‌نوازي‌هاي سياسي شكار مي‌كنند.
اهل سياست به طور اجتناب‌ناپذير براي پرهيز از سوتي دادن معمولا به اتاق‌هاي فكري كه اجتماعي از نخبگان در آن حضور دارند تكيه مي‌كنند. در واشنگتن مراكز علمي و تحقيقاتي‌اي وجود دارند كه كارشان فقط تهيه متن براي فروش به سياستمداران است و از اين طريق ارتزاق مي‌كنند.
بداهه‌گويي در "اجرا" چيست؟ بداهه‌گويي يا بداهه‌خواني هم يعني گفتن يا خواندن قطعه‌اي كه بدون آمادگي و تمرين قبلي باشد. معمولا در اجرا ما با يك متن روبه‌رو هستيم كه قرار است اجرا شود. اين متن قبلا در سلسله مراتب اجرايي كارشناسي شده و براي تصويب به عالي‌ترين مرجع اداري مي‌رسد.
بدون دقت و فهم متن،راي دادن و تصويب كردن، آسيب‌هاي جدي دارد. بداهه‌گويي يا بداهه‌خواني در اجرا اين است كه بدون مطالعه و دقت در متن، نظري موافق يا مخالف بدهيم.
معمولا هيئت‌دولت تصويب‌نامه‌ها و تصميم‌نامه‌هايي دارد. اين تصويب‌نامه يا تصميم‌نامه براساس يك متن پيشنهادي است كه فرآيند اداري آن طي مي‌شود و به هيئت‌دولت مي‌رسد. اگر تصويب بدون مطالعه و دقت باشد يا بدون اعتنا به كار كارشناسي مربوط باشد، آسيب‌هاي زيادي براي كشور دارد. با هر تصويب‌نامه‌اي ممكن است ميلياردها تومان پول جابه‌جا شود. اگر دقت نكنيم بيت‌المال در معرض تاراج تبهكاران مالي و اقتصادي قرار مي‌گيرد.
دستور كار روزانه رئيس‌جمهور چيست؟ كار پوشه رئيس‌جمهور حاوي چه مطالبي است؟ يك روز كاري رئيس‌جمهور چگونه مي‌گذرد؟ تصميمات و مصوبات در هيئت دولت چگونه است؟ اگر در آنچه گفته شد دقيق بشويم، بسياري از اين حرف‌هايي كه نامزدها اين روزها در رسانه‌ها مي‌گويند يا در برنامه‌هاي تلويزيوني و راديويي خود ابراز مي‌دارند ربطي به كار پوشه و دستور كار روزانه آنها ندارد.
علت اينكه برخي از مصوبات هيئت دولت - چه در دولت فعلي و چه در دولت‌هاي قبل - در فرآيند عمل به قانون نحوه اجراي اصول 85 و 138 قانون اساسي از سوي رئيس مجلس لغو شد و مي‌شود، آن است كه در تصميم‌گيري تابع "بداهه‌خواني" و يا بهتر بگوييم "بداهه‌كاري" مي‌شوند.
معمولا مضمون تصويب‌نامه‌ها به گونه‌اي است كه كسي كه ذهن سياسي، هنري، فرهنگي دارد ، حوصله فكر كردن و عميق شدن در يك مبحث مالي و محاسباتي را ندارد. حال آنكه 60 درصد تصويب‌نامه‌ها و تصميم‌نامه‌ها مربوط به مسائل مالي و محاسباتي است. با يك تصويب‌نامه ممكن است ده‌ها ميليارد تومان پول براي اموري پرداختي يا دريافتي جا به جا شود. اگر دقت‌هاي حقوقي و مالي و محاسباتي در آن صورت نگيرد بيت‌المال مسلمين دچار آسيب مي‌شود. امروز ملت ما در آستانه يك تصميم‌گيري بزرگ است. هنگام تبليغ و ترويج يك نامزد بايد از بداهه‌گويي پرهيز كرد و با مطالعه و تحقيق حرف زد. موقع راي دادن هم بايد براساس اين پرهيز، حجت شرعي داشت و آنچه را كه گفته شد در راي دادن لحاظ كرد.
نامزدها هم بايد در گويش‌ها و پويش‌هاي تبليغاتي خود نشان دهند كه اهل "بداهه‌نوازي در سياست" و "بداهه‌گويي در اجرا" نيستند. آنها بايد مردم را متقاعد كنند كه عميقا در مورد پذيرش مسئوليت‌هاي كليدي رياست جمهوري فكر كرده‌اند و مي‌دانند به چه منصبي چشم دوخته‌اند.
***
ديروز نخستين مناظره هشت نامزد انتخابات رياست جمهوري برگزار شد نامزدها في البداهه در برابر سئوالات متعدد پيرامون كليدي ترين مشكلات اقتصادي قرار گرفتند.
سئوالاتي چون؛ مشكل مسكن را چگونه مي خواهيد حل كنيد؟ تورم را چگونه مي خواهيد مهار كنيد ؟ تعامل قوا را چگونه مي خواهيد انجام دهيد ؟ در برخورد با نهادهاي نظارتي چه مي كنيد ؟ عدالت اقتصادي را چگونه مي‌خواهيد برقرار كنيد ؟ نگاه شما به مشكلات اشتغال چيست؟ با كاهش درآمدهاي نفتي و بلوكه شدن پول هاي كشور در خارج چگونه مي توانيد مملكت را اداره كنيد؟ توليد را چگونه مي توانيد سامان دهيد ؟
پاسخ برخي نامزدها به اين سئوالات خوب بود و حكايت از آمادگي آنها براي حل مشكلات كشور داشت . هوشمندي صدا و سيما در برگزاري اين مناظره را هم بايد ستود چون از يك طرف مردم را با مشكلات كنوني كشور در قالب سئوالات جدي آشنا كرد و از طرفي پيچيده بودن مشكلات اقتصادي و نيز مهارت نامزدها در برخورد با اين مسائل را به‌خوبي واتاب داد . آنچه ديروز مردم از قاب شيشه اي سيما ملاحظه كردند بدون شك در رأي آنها موثر است. صدا و سيما ميداني را براي تصميم عقلاني مردم باز كرده است و هر كس از ميان اين تصميم گيري مردمي از صندوقها بيرون بيايد بايد مورد احترام همه باشد.
بداهه‌نوازی در سیاست بداهه‌گویی در اجرا
محمد كاظم انبارلویی
۱۳۹۲/۳/۱۰
