تعداد گردشگران نوروزي در آمارهاي دولتي به‌طور كلي در حال رشد است حتي اگر وضعيت اقتصادي نامناسب، تورم بالاتر از 25درصد و قيمت دلار چند ماهه، دوبرابر شده باشد. اين‌طور كه منوچهر جهانيان رييس ستاد مركزي تسهيلات سفرهاي كشور گفته سفرهاي نوروزي در سال 91 به نسبت سال قبل رشد 34درصدي داشته است. علاوه بر اين، براساس آمارهايي كه مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در پايان نوروز سال‌هاي قبل اعلام كرده‌اند، رشد اين مسافرت‌ها در شش نوروز گذشته هم 460درصد بود. اين در حالي است كه برخي آمارها حاكي از كاهش سفرهاي نوروزي امسال است.
به نوشته روزنامه «شرق» پيش از اين البته آمار سفرهاي نوروزي به واحدي تحت عنوان نفرسفر اعلام مي‌شد. بر همين اساس هم آمارهاي دولتي اين سال‌ها اين‌گونه اعلام شد: در نوروز 85، 35ميليون، نوروز 86، 55ميليون، نوروز 87، 71ميليون، نوروز 88، 99ميليون، نوروز 89، بيش از 120ميليون و در نوروز سال 90، 162ميليون نفرسفر در كشور انجام شده است.
امسال اما واحد نفرسفر براي شمارش مسافران نوروزي به كار نرفته اما باز هم آمارها سر باز ايستادن ندارد و همچنان در حال رشد و اوج گرفتن است. با اين حال اما گفت‌وگو با مسوولان برخي هتل‌ها چيزي خلاف اين را مي‌گويد، نمونه هم صحبت‌هاي سيدناصر طباطبايي سخنگوي جامعه هتلداران يزد است.
او در پاسخ به پرسشي در رابطه با وضعيت اشغال تخت هتل‌هاي شهر يزد در نوروز امسال به «شرق» مي‌گويد: «سال‌هاي متمادي است وضعيتي كه من در نوروز و غيرنوروز براي هتل‌ها و گردشگري مي‌بينم، حاكي از افول و كاهش تعداد گردشگران است. البته ابتدا بايد تكليف‌مان را با تعريف گردشگر هم مشخص كنيم. گردشگري كه شب در چادر و پارك اقامت مي‌كند و هيچ تاثيري در اقتصاد گردشگري كشور ندارد را نبايد و نه مي‌توان جزو آمار گردشگري محاسبه كرد، چون تاثيري در صنعت گردشگري كشور ندارد. به عنوان مثال ما در هتل‌هاي يزد به وضوح پول نداشتن و وضعيت بد اقتصادي مردم براي گردشگري و سفر را در نوروز امسال مشاهده كرديم.»
طباطبايي مي‌افزايد: «از اساس زيرساخت‌هاي گردشگري در كشور ما مناسب نيست، به همين دليل هم هر ساله تعداد گردشگراني كه در هتل اقامت مي‌كنند به نسبت سال قبل كمتر مي‌شود. در شهر يزد البته تعداد هتل‌ها و تخت‌ها براي ارايه به متقاضيان به نسبت پتانسيل‌هاي گردشگري اين شهر بسيار اندك است، با اين حال به عنوان مثال در نوروز 88 همه اتاق‌هاي ما پر بود و هر شب هم به همين ميزان مسافر متقاضي براي اتاق را رد مي‌كرديم، امسال هم در روزهاي ابتدايي نوروز اگرچه اتاق‌هاي ما پر بود اما نهايت اگر مسافري را رد مي‌كرديم هر شب چهار تا پنج نفر بود. اينها همه نشانه افول وضعيت گردشگري و وضعيت اقتصادي مردم است.»
براساس گفته‌هاي سخنگوي جامعه هتلداران يزد، ضريب اشغال صد‌درصدي هتل‌ها از روز نهم فروردين به بعد به دلايل مختلف از جمله فعاليت خانه‌هاي استيجاري و عدم ساماندهي مناسب آنها و هزينه‌هاي هنگفت سفر به حدود 80درصد رسيد و جز شش هتل اصلي شهر، ساير هتل‌ها كه حدود 32 مركز اقامتي بودند با اتاق‌هاي خالي روبه‌رو شدند.
با اين حال، منوچهر جهانيان معاون گردشگري سازمان ميراث علاوه بر اينكه از افزايش 34درصدي سفرهاي نوروزي امسال نسبت به سال گذشته و افزايش چشمگير كيفيت خدمات نيز خبر داد، گفته است: «همچنين ميزان اقامت مسافران نوروزي نيز امسال نسبت به سال گذشته 25درصد رشد داشته كه با رضايت‌مندي مردم روبه‌رو شد.» در همين حال اما كساني كه تعطيلات نوروزي خود را در شهر تهران به عنوان پرجمعيت‌ترين و بزرگ‌ترين شهر كشور گذراندند، معتقدند نوروز امسال تهران شلوغ‌ترين نوروز خود به نسبت همه سال‌هاي گذشته را داشته است، ترافيك اتوبان‌هاي همت و رسالت در اين روزها تفاوت چنداني با ديگر روزهاي سال نداشت، به غير از اين براساس اعلام مترو تهران، جابه‌جايي مسافر توسط مترو در ايام نوروز به نسبت نوروز سال قبل رشد 17درصدي داشته است، بر اين اساس از اول فروردين تا پايان
13 فروردين ماه جاري، حدود هشت ميليون و 770هزار و 571 سفر توسط قطارهاي شركت بهره‌برداري مترو تهران و حومه انجام گرفت.
همه اين آمارها حاكي از آن است كه امسال شهروندان تهراني كمتري پايتخت را به با هدف گردش نوروزي ترك كرده‌اند. اين نكته را نبايد فراموش كرد كه تهران، مهاجرنشين‌ترين شهر ايران است و بسياري از ساكنان ميليوني اين شهر، تهران را در نوروز براي گذران تعطيلات در شهرها و روستاهاي زادگاه خود ترك مي‌كنند، اين منهاي آن بخشي از ساكنان اين شهر است كه به قصد سفر و گردشگري عازم ديگر نقاط مي‌شوند. با اين حال اما وضعيت نامناسب اقتصادي و افزايش تورم گويا تاثير فراوان خود را بر سفرهاي نوروزي مردم هم گذاشته است.
در همين حال، آن‌گونه كه خبرگزاري ميراث گزارش داده ضريب اشغال هتل‌هاي استان فارس تا روز نهم فروردين صد‌درصد بود. ولي با آنكه اقامت در هتل‌هاي اين استان با 20درصد افزايش اقامت نسبت به نوروز سال گذشته همراه بود، اين درصد اقامت در روزهاي پاياني تعطيلات نوروز رو به كاهش نهاد و حدود 70درصد شد. همچنين خسرو منصوبي، رييس اتحاديه هتلداران كرمانشاه از ضريب اشغال 80درصدي هتل‌هاي كرمانشاه در هفته اول تعطيلات نوروزي خبر داد. به گفته او اما اين‌درصد اقامت در نيمه دوم تعطيلات با كاهش همراه بود. همچنين به گفته خداكرم نصرتي، نماينده جامعه هتلداران بوشهر، ضريب اشغال هتل‌هاي اين استان حدود 98درصد بود.
اين خبرها، خوشايند و اميدوار‌كننده است، اما آن‌گونه كه محسن قاسمي، كارشناس توريسم الكترونيك و فعال در زمينه ارايه خدمات رزرو آنلاين هتل در شهرهاي ايران به شرق مي‌گويد: «وضعيت خراب و رو به افول صنعت گردشگري در ايران بديهي است، كاهش آمارها هم اين را اثبات مي‌كند، با اين حال اما گفتن اين حرف‌ها براي متوليان امور به‌خصوص مسوولان جامعه هتلداران استان‌ها هزينه‌زاست، به‌گونه‌اي كه چندي پيش مسوول جامعه هتلداران يكي از استان‌هاي بزرگ و مهم كشور كه در گفت‌وگويي با رسانه‌ها از وضعيت نامناسب ضريب اشغال هتل‌ها سخن گفته بود در پی فشارها مجبور به استعفا از سمت خود شد.»
در عين حال اما اين كارشناس گردشگري منكر رشد تعداد مسافران نوروزي سال 91 نمي‌شود اما دليل آن را اين‌گونه توضيح مي‌دهد: «وقتي قيمت دلار به يك‌باره دو برابر شد و هزينه مسافرت به كشورهاي خارجي افزايش چشمگيري پيدا كرد، بسياري از شهرونداني كه قصد مسافرت به خارج داشتند سفر خود را لغو كرده و در داخل مسافرت كردند، همين مساله هم باعث شد تا حدودي آمارها بهبود پيدا كند، اما براساس آمارهايي كه در اختيار دارم فقط در هفته اول هتل‌ها پر بود اما در هفته دوم كاهش ضريب اشغال اتاق‌ها چشمگير بود.»
در اولين روز كاري سال جديد اردشير اروجي، استاد دانشگاه گردشگري و مديركل دفتر برنامه‌ريزي و آمار سابق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به «شرق» گفته بود: پايه اصلي سياستگذاري در حوزه گردشگري هر كشوري دسترسي به آمار صحيح و دقيق و بهنگام از وضعيت گردشگران آن كشور است، بر همين اساس هم در برنامه پنج‌ساله چهارم قرار بر اين شد براي تنظيم و تهيه آمار گردشگري كشور و جلوگيري از تناقض آماري، طرح جامع آماري گردشگري كشور پايه‌گذاري شود. براي حل اين مشكل هم مجلس مصوب كرد در هر سال اعتبارات مشخصي در بودجه براي اين كار لحاظ شود. به عنوان مثال بودجه اين كار براي سال 90 دو‌ميليارد تومان اعلام شد، در سال‌هاي قبل از آن هم در هر سال يك‌ميليارد اختصاص داده شد، با اين حال اما تاكنون خبري از آمارهاي دقيق و صحيح وضعيت گردشگري كشور نشده است. آمار گردشگران كشور ما هم در بخش خارجي و خروجي و هم در بخش داخلي هنوز نامشخص است و هر منبعي يك آماری بيرون مي‌دهد كه اكثر اين آمارها متناقض و غيرواقعي است. در صورتي كه در همه كشورهاي توسعه‌يافته دنيا در زمينه گردشگري وضعيت بر اين روال است كه وب‌سايتي مختص اين كار وجود دارد كه آمارهاي خود در همه زمينه‌ها را هر ماه به‌روز مي‌كند. اين آمار هم براي پژوهشگران و رسانه و هم براي سازمان‌هاي اقتصادي و جهاني است.»
آن‌گونه كه كارشناسان مي‌گويند مشكل گردشگري در ايران فقط آمدن يا نيامدن گردشگر نيست. نبود آمارهاي دقيق هم بخشي از مشكل اين صنعت در ايران است. با وجود اين، اما براي در دست داشتن آمار دقيق و بدون حاشيه از گردشگري ايران بايد هنوز و همچنان منتظر ماند؛ آماري كه هم منابع دولتي و هم منابع مستقل آن را تاييد كند.
?آمارها و شواهد نزول خروج تهراني‌ها از پايتخت
گرانی، سفرهای نوروزی را كاهش داد
۱۳۹۱/۱/۱۹
