گام اول را ایران بردارد یا آمریكا؟

به گزارش نما به نقل از وطن امروز، این روزنامه ادامه داد: «دولت آمریکا درخواست ها مبنی بر ارائه پیشنهاد شجاعانه دیپلماتیک به ایران را برای حل بن بست طولانی بر سر برنامه هسته ای جنجالی تهران، رد می کند». لس آنجلس تایمز در ادامه از قول یک مقام ارشد آمریکایی نوشته است: «برخی دیپلمات ها و مقامات ارشد پیشین آمریکا خواستار ابتکار عمل جدید و فعالانه واشنگتن هستند اما دولت آمریکا درباره پیشنهاد اخیر خود تجدیدنظر نمی کند و در عوض به دنبال پاسخ مثبت تر از طرف دولت ایران است».

این روزنامه در ادامه نوشته است: «چند نفر از جمله 2 نفر از مشاوران هسته ای پیشین باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا از کاخ سفید خواسته اند برای از سرگیری مذاکرات، پیشنهادی مطرح کند تا این فرصت نادر برای دستیابی به پیشرفت هدر نرود». کارشناسان و دیپلمات ها از دولت آمریکا خواسته اند به جای بازگشتن به مذاکرات قبلی 6 کشور، برای برگزاری مذاکرات مستقیم تهران و واشنگتن تلاش کند.

این افراد همچنین از آمریکا خواسته اند به جای پیشنهادهای کوتاه مدتی که در سال های اخیر درباره آنها صحبت شده است، توافقی جامع تر به تهران پیشنهاد کند. این افراد معتقدند آمریکا باید پیشنهاد کاهش تحریم های مخرب اقتصادی را که اکنون برقرار است مطرح کند به این امید که ایران برای همکاری در مهار برنامه هسته ای خود انگیزه پیدا کند».

در عین حال این مقام ارشد دولت آمریکا به لس آنجلس تایمز گفته است: « نیازی نیست چنین پیشنهادهایی مطرح شود زیرا ایران از همه این مسیرها آگاه است. صادقانه بگویم، این گزینه ها از قبل درباره ایران مطرح شده است و ایرانی ها از آنها اطلاع دارند». این روزنامه آمریکایی در ادامه به نقل از رابرت آینهورن، معاون سابق وزیر خارجه آمریکا و عضو تیم مذاکره کننده آمریکا با گروه 1+5 نوشته است: آمریکا باید با دادن یک پیشنهاد جدید ابتکار عمل را در دست بگیرد. آینهورن گفته است: «در حالی که به دلایلی دولت آمریکا باید رویکردی محتاطانه تر در پیش بگیرد، مقامات آمریکایی توانایی بیشتری دارند تا با به دست گرفتن ابتکار عمل، رویدادها را شکل دهند.

تمایلی طبیعی وجود دارد که دولت ها محتاط باشند و بخواهند ببینند آیا طرف دیگر جدی است ولی ما باید فعالیت بیشتری داشته باشیم». وی که اکنون در اندیشکده بروکینگز فعالیت می کند همچنین گفت:«مقامات ایرانی نیز مانند مقامات شوروی سابق تمایل دارند به کندی حرکت و محافظه کاری کنند. مقامات ایرانی همچنین واکنش نشان دادن به مقامات آمریکایی را آسان تر از آن می دانند که خودشان پیشنهاداتی مطرح کنند.

پیشنهاد ایرانی ها احتمالا مصالحه ای خواهد بود که چندان رضایتبخش نیست». این روزنامه آمریکایی در ادامه به تشریح دلایل مخالفت کاخ سفید برای ارائه پیشنهاد جدید به ایران پرداخته و نوشته است: «کارشناسان اعلام کرده اند دلایل تاکتیکی و سیاسی وجود دارد که کاخ سفید از نخستین اقدام خودداری کند. محافظه کاران سیاسی آمریکا از زمان انتخاب روحانی هشدار می دهند وی واقعا شخصی میانه رو نیست بلکه از طرفداران سرسخت برنامه هسته ای و «گرگی گوسفندنما» است.

کارشناسان بر این عقیده اند اگر به نظر برسد اوباما به مصالحه با ایران علاقه زیادی دارد، دشمنان سیاسی و محافظه کار اوباما بشدت از وی انتقاد خواهند کرد». در عین حال گری سیمور نیز که تا ماه ژانویه در کاخ سفید مقام ارشد مقابله با گسترش سلاح هسته ای بوده به این روزنامه گفته است دولت آمریکا باید قاطعانه در جهت مذاکرات تهران و واشنگتن اقدام و توافقنامه جامع هسته ای را مطرح کند.

راهبرد واشنگتن مقابل روحانی چیست؟

در همین حال برای نخستین بار پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور منتخب در ایران، یک مقام بلندپایه ولی ناشناس آمریکایی دیدگاه های دولت آمریکا را درباره نحوه سازمان دادن به دوران جدیدی از مذاکرات هسته ای بیان کرد. این مقام آمریکایی که روز 22 تیر با لورا روزن خبرنگار پایگاه اینترنتی المانیتور مصاحبه کرده، در نهایت تاکید کرده آمریکا دید مثبتی به روحانی دارد ولی می خواهد ببیند او چه گام های عملی برخواهد داشت و چقدر اختیارات دارد.

روزن در ابتدای مقاله خود نوشته است: آمریکا از علامت هایی که ایران پس از انتخاب حسن روحانی فرستاده دلگرم شده است و از ایران می خواهد در زمان از سرگیری مذاکرات هسته ای در پاییز، پاسخی واقعی بدهد و با جدیت مذاکره کند. وی ادامه می دهد: یک مقام ارشد آمریکایی روز جمعه گفت: «همه ما متوجه لحن مثبت روحانی و صحبت های وی پس از انتخابات شده ایم.

ما از این کلمات مثبت خوشحال هستیم. در عین حال، آنچه ما به دنبال آن هستیم اقداماتی است که نشاندهنده خواست تعامل جدی ایران با گروه 1+5 باشد. کلمات کافی نیست. ما به واکنشی ملموس نیاز داریم». به نوشته المانیتور، این مقام آمریکایی پیش از نشست مدیران سیاسی گروه 1+5 شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان صحبت می کرد که هفته آینده (16 ژوئیه/ 25 تیر) در بروکسل تشکیل جلسه می دهند. مدیران سیاسی این کشورها در بروکسل درباره تمهیدات نشست جدید با ایران در ماه پاییز گفت وگو می کنند. مذاکرات گروه 1+5 با ایران احتمالا ماه سپتامبر از سر گرفته می شود. این مذاکرات پس از سوگند یاد کردن روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید در ماه آینده برگزار می شود و بستگی به آمادگی ها برای برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر دارد.

این مقام آمریکایی در ادامه به المانیتور گفته است: «6 قدرت جهان تمایل دارند پس از تشکیل گروه مذاکره کننده هسته ای در دوره روحانی از آن بخواهند به یک پیشنهاد جامع اعتماد سازی، پاسخی ملموس بدهد. این پیشنهاد را گروه 1+5 ماه ژانویه در مذاکرات هسته ای در آلماتی قزاقستان مطرح کرده بود».

وی در عین حال تاکید کرده اینطور نیست که این پیشنهاد یا باید پذیرفته شود یا همه اقدامات رها خواهد شد. این پیشنهادی است که می توان درباره آن مذاکره کرد. این مقام آمریکایی افزود: همه ما معتقدیم پیشنهادی که ( در آلماتی) مطرح شد، پیشنهادی خوب است و هنوز زمان و امکان دستیابی به راه حلی دیپلماتیک درباره برنامه هسته ای ایران وجود دارد اما همانطور که قبلا شنیده اید، زمانی نامحدود وجود ندارد. درباره پیشنهادی جامع تر، اگر ایران بگوید اقدام اعتمادساز (پیشنهاد 1+5) خوب است ولی بپرسد «ما به چه سمتی پیش می رویم؟» ما قبلا به آنها گفته ایم معتقدیم ایران زمانی که به مسؤولیت های خود عمل کند، براساس معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (ان پی تی) حق برخورداری از انرژی صلح آمیز هسته ای را دارد.

زمانی که ایران به همه مسؤولیت های خود عمل کند، همه تحریم ها لغو خواهد شد. این مقام آمریکایی خاطرنشان کرد:« اگر ایران بگوید بله ما به اقدامات اعتماد ساز علاقه مند هستیم ولی بیایید درباره مساله ای بزرگ تر صحبت کنیم، بسیار خب مشکلی نیست. اگر آنها بگویند به همه 3 اقدام (در این پیشنهاد) درباره غنی سازی 20 درصد علاقه دارند ولی خواستار کاهش تحریم های بیشتری هستند، ما می پرسیم شما به دنبال چه چیزی هستید؟ ما نیز آنچه در مقابل می خواهیم مطرح می کنیم. مذاکره این طور است. مساله واقعی این است که مسؤولیت برعهده ایران است تا پاسخی واقعی و ملموس بدهد».