وقتی اكبر هاشمی رفسنجانی، "خفقان رسانه‌ای" زمان سازندگی را فراموش می‌كند

وی پیش از ظهر روز یکشنبه 23 تیرماه، در دیدار عوامل یک روزنامه اصلاح طلب، انتخابات 24 خرداد را رونمایی از اندیشه اعتدالی مردم ایران دانست که سالها در زیر آوار افراط و تفریط مکتوم شده بود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه، کنترل تیتر و مطالب روزنامه‌ها را حاصل عدم تحمل و خفقان رسانه‌ای دانست و گفت: رسانه‌ها آیینه انعکاس اوضاع جامعه هستند و هیچ‌کس نمی‌تواند روزنامه‌های ناقد و دلسوز منافع و مصالح ملی را خصوصاً در عصر ارتباطات، محدود کند.

آقای هاشمی رفسنجانی پیش از این هم در این زمینه گفته بود: اگر به مردم و جوانان میدان و فضا برای انتقاد سالم و فعالیت داده نشود، این انتقادات خاموش نخواهد شد و چه بسا به محفل‌های خانگی و زیرزمینی کشیده شود. او همچنین فروردین ماه سال 91 در دیداری که با مسئولان فصلنامه مطالعات بین‌المللی داشت، ادعا کرد که "اصلاً هیچ موردی تا به حال مخصوصاً آن دوره‌ای که رئیس جمهور بودم، موافق با زندانی سیاسی کردن هیچ کس نبودم. ما زندان را می‌شناختیم که چیست. بستن روزنامه برای من اصلاً یک تابو بود. مگر اینکه از دست من خارج بود".

این سخنان در حالی از سوی آقای هاشمی بیان شده است که نگاه و رفتار مسئولان دولت سازندگی به اوضاع رسانه ها و مقوله "نقد و انتقاد"، نه از جنش مواضع دلسوزانه! امروز هاشمی که پر از واقعیت های تلخ بود.

تمجید از نحوه تعامل دولت سازندگی با رسانه‌ها

رئیس مجمع تشخیص در آستانه سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در سال 83 نیز با خبرگزاری ایسنا مصاحبه کرد و ضمن تمجید از خدمات خود و دولتش، پیرامون نحوه تعامل دولت سازندگی با رسانه‌ها گفت که "ما مشکل عمده‌ای با رسانه‌ها نداشتیم. انتقادات را تحمل می‌کردیم و گاهی جواب می‌دادیم. البته رسانه‌ها هم خیلی ماجراجویی نمی‌کردند. شما باید خوب بدانید چند روزنامه‌ای که در زمان من شکل گرفتند، مادر جنبش رسانه‌ای شدند ... چندین مجله در زمان دولت من شکل گرفتند و این ناشی از فضای آزادی بود که دولت ایجاد کرده بود و هیچ وقت از طرف من به آنها تعرض نمی‌شد."

متاسفانه به نظر می‌رسد هاشمی دچار فراموشی شده‌ است

گذشت ساعاتی از انتشار این مصاحبه کافی بود تا شورای سردبیری روزنامه "جهان اسلام"، یکی از دو روزنامه منتقد در دولت هاشمی، دست به کار شوند و سخنان او را تکذیب و از آن ابراز تاسف کنند.

جهان اسلام که فعالیت خود را از سال 1369 به مدیر مسئولی هادی خامنه‌ای و به عنوان یک روزنامه منتقد دولت سازندگی آغاز کرده بود، پس از حدود چهار سال و با دستور مقامات دولت هاشمی، عمر کوتاهش به پایان رسید.

شاید به همین دلیل بود که شورای سردبیری روزنامه "جهان اسلام" مصاحبه هاشمی را این گونه جواب داد: "متاسفانه به نظر می‌رسد ایشان دچار فراموشی شده‌اند زیرا حقایق و واقعیت آنچه که در دو دولت ایشان بر رسانه‌ها و مطبوعات گذشته غیر از آن چیزی است که در این مصاحبه شرح گردیده است ... طی آن سال‌ها که ممانعت از فعالیت سیاسی دانشجویان و دور ساختن دانشگاه‌ها از هرگونه جنب و جوش سیاسی به دغدغه برخی افراد و جریانات سیاسی مبدیل شده بود، روزنامه «جهان اسلام» به تنها تریبون جنبش دانشجویی تبدیل گردید.

اما آنچنان که مسئولان این روزنامه از سرگذشت خود نقل کردند، سال 73 و با تصمیم دولت از فعالیت رسانه ای بازماندند.

مفهوم این موضوع را البته، شاید بتوان در جملات پایانی اعتراض شورای سردبیری روزنامه جهان اسلام فهمید: "تاسف زمانی مضاعف می‌گردید که بسیاری از رسانه‌ها بر اثر فضای سنگینی که حاکم بود حاضر نمی‌شدند مراتب اعتراض و انتقاد دست‌اندرکاران روزنامه جهان اسلام را حتی به شکل خبری منعکس سازند."

سيدهادي خامنه‌اي، مدیر مسئول روزنامه جهان اسلام، اخیرا هم در گفتگو با 'هفته‌نامه آسمان' اظهار داشت: روزنامه ما در دوران هاشمی انتقاداتی از وی داشت که در نهایت منجر به تعطیلی روزنامه شد. وي افزود: منتظریم هاشمی آن کم لطفی را جبران کند.

قطع کمک روزنامه های منتقد

در همین زمینه، سعدالله زارعی، کارشناس مسائل سیاسی و عضو شورای سردبیری کیهان در این باره، با یادآوری انتقاد هاشمی نسبت به رویه روزنامه کیهان در زمان دولت پنجم و ششم، می گوید: هاشمی نسبت به انتقادات روزنامه کیهان علیه دولتش آزرده خاطر بود و از این رو کمک‌های دولت به روزنامه‌هایی که علیه آنها انتقاداتی را مطرح می‌کردند قطع و نشریه‌های دانشجویی منتقد هاشمی نیز تحت فشار قرار گرفتند.

زندانی کردن منتقدان

دیدگاه سخت گیرانه آقای هاشمی در زمان ریاست جمهوری‌اش که درست نقطه مقابل سخنان امروزش است، بر حوزه سیاست هم سایه افکنده بود.

برخی از عناصر گروهک موسوم به ملی مذهبی در سال 69 نامه‌ای به رئیس دولت پنجم نوشتند و به اکبر هاشمی‌رفسنجانی اعتراض کردند. بعد از این نامه بود که برخی از نویسندگان آن از جمله عزت‌الله سحابی بازداشت و روانه زندان شد.

سحابی درباره علت بازداشت خود توسط هاشمی رفسنجانی می‌گوید: ‌"‌بعد از دستگیری‌ها، در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، چند تن از نمایندگانی که مرا می‌شناختند، به آقای هاشمی اعتراض کردند که چرا عزت‌الله سحابی را گرفتید؟ آقای هاشمی پاسخ داده بود: رویش زیاد شده بود،‌می خواستیم رویش را کم کنیم." طرح این موضوع از سوی سحابی با سکوت دفتر هاشمی روبرو شد.

همچنین در برخی رسانه‌ها عنوان شده است، عباس عبدی از اعضای مرکزیت حزب منحله مشارکت در سال 1373 زمانی که سردبیر روزنامه سلام بوده، در پی انتقاد از اکبر هاشمی‌رفسنجانی ‌۱۱ ماه را در زندان سپری کرد.

با توجه به این واقعیت ها، به نظر می رسد دغدغه آقای هاشمی چیزی غیر از دغدغه روزنامه نگاران و اهالی رسانه و از جنس دیگری است که برخی آن را به بازی های سیاسی مربوط می دانند.