به گزارش نما ،از آنجايى كه ماه مبارك در واقع يك دورهء انسانسازى و طهارتبخشى به روح آدمى است، بديهى است كه اين شريعت آسمانى در پايان اين دوره زكات فطره را به منظور تطهير مال قرار بدهد، تا آدمى پس از آن كه به طهارت قلب نائل شد اموال خويش را نيز پاك و طاهر سازد و بدين وسيله تناسب و انسجام بين قلب و جان و بدن و اموال خويش برقرار سازد.
در اين زمينه ابن عباس چنين حكايت مىكند كه رسول خدا(ص) زكات فطره را بدين جهت بر مسلمين فرض نمود كه روزهدار از بيهودگى و فساد دور بماند و نيز براى آن كه مساكين به اندك طعامى دست يابند، پس هر آن كه پيش از نماز عيد آن را ادا سازد به تحقيق اين صدقه، زكات مورد قبول خداوند باشد و هر كس اين زكات را به بعد از نماز موكول نسازد البته صدقهاى از صدقات خواهد بود.
و در حديث ديگر مىخوانيم :«صوم رمضان معلّق بين السّماء و الأرض لا يُرفع إلا بزكا الفطر (كنز العمّال، ج 8، ص 551، ح 24122)
قبولی در گروی پرداخت زکات فطره
روزه رمضان در قبولى و عدم قبولى همواره بين آسمان و زمين معلّق است و بالا نمىرود تا وقتى كه زكات فطره پرداخت شود.
اين واجب الهى در سال دوم بعد از هجرت بر مسلمانان فرض گرديد همانگونه كه خود روزه نيز اين سان بوده است. و در اسلام وجوب پرداخت آن بر مرد و زن، برده و آزاد و كوچك و بزرگ مستقر مىباشد.
و همچنين از پيامبر اكرم(ص) در مورد آيهء شريفه «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى * وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى (سوره اعلى، آيات 15 - 14)
حقا كه فلاح و رستگارى يافت كسى كه تزكيه نفس كرد * و به ذكر نام خدا به نماز (و طاعت) پرداخت» پرسش گرديد و ايشان در پاسخ فرمودند: «نزلت فى زكا الفطر: اين آيات در مورد زكات فطره نازل گشته است».
و هر انسانى اين زكات را از جانب خودش و كسانى كه تحت سرپرستى او هستند مانند همسر، فرزندان، خدمتگزاران و والدين و هر كس كه نفقهاش بر او واجب است به تعداد ايشان از اموال خويش خارج ساختند و پرداخت مىنمايد. خداى متعال ثروتمند را به وسيلهء اين عمل تزكيه مىسازد و فقير را نيز چندين برابر بيشتر از مقدار آن چه انفاق شده است عطا مىنمايد.
مقدار واقعی قطریه و اهمیت آن
مقدارى كه واجبش يك صاع (سه كيلو) از طعامى كه قوت غالب فرد است، مىباشد.
و اگر خداى متعال عنايت مىفرمود و مسلمين بخل نمىورزيدند و به راه رشد و سعادت خويش ايمان قلبى داشتند و نيز پرداخت زكات به نحو صحيح صورت مىگرفت آن چنان اثر نيكويى به ارمغان مىآورد كه هر مصلحى بدان غبطه مىخورد.
اگر در هر شهرى يا روستايى عدهاى مسؤوليتپذير به جمعآورى زكات با دقت مىپرداختند به نحوى كه يك نفر نيز مورد غفلت قرار نگيرد و نيز در توزيع آن كمال دقت را مىنمودند در اين صورت سرمايهء قابل توجهى از آن پديد مىآمد كه به واسطهء آن مىشد ناتوانان و مستمندان را يارى نمود تا كه عيد كه تجلى رحمت خداوند و سخاوتمندى مؤمنان است به خانهء آنان نيز سر بزند.
حكمت الهى اقتضاء مىكند كه پس از پايان ماه رمضان كه ماه صبر است هر كس از روى طيب خاطر مقدارى از اموال خويش را بذل نمايد. اين حكمت را مىتوان در چهار محور، تصوير كرد:
1- سپاسگزارى انسان از خداوند متعال كه به وى توفيق روزهدارى عطاء نموده است و او را در روزهدارى و عبادت در
اين ماه كمك كرده تا با شكر، بر اين عنايات بيفزايد. «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ :اگر شكر نعمت به جاى آريد به نعمت شما مىافزاييم».(سوره ابراهيم، آيه 7)
2- روزهدار هيچگاه از لغزش و هفوات در امان نمىباشد. بنابراين زكات فطره براى تطهير روزهدار و نيز پاكيزه گرداندن روزهء اوست.
3- اين عمل بسيار به آزمايش شباهت دارد تا بدين وسيله فرد روزهدار آزموده شود كه آيا حس دلسوزى براى مستضعفين و گرسنگان كه از ثمرات روزهدارى است در او پديدار شده است يا خير؟
4- همانگونه كه فقير و ثروتمند در ايام روزهدارى با يكديگر يكسان بودند در روز عيد براى هر دو گروه اين سرور و شادمانى پديدار شود تا روزهداران از لذت يكپارچگى و وحدت هر چه بيشتر بهرهمند گردند.
فرصت را نباید از دست داد
با تبرك جستن به خطبهء شريف رسول خدا(ص) در ماه رمضان به پايان مىبريم. خطبهاى كه ايشان در آخرين جمعه از ماه شعبان و در استقبال از ماه مبارك رمضان ايراد فرمودند:
«أيها الناس قد أظلكم شهر فيه ليلة خير من ألف شهر و هو شهر رمضان فرض الله عز و جل صيامه و جعل قيام ليله نافلة فمن تطوع بصلاة ليلة فيه كان كمن تطوع بسبعين ليلة فيما سواه من الشهور و جعل لمن تطوع فيه بخصلة من خصال الخير و البر كأجر من أدى فريضة من فرائض الله تعالى و من أدى فيه فريضة من فرائض الله تعالى كان كمن أدى سبعين فريضة من فرائض الله تعالى فيما سواه من الشهور و هو شهر الصبر و أن الصبر ثوابه الجنة و هو شهر المواساة و هو شهر يزيد الله فى رزق المؤمن فيه و من فطر فيه مؤمنا صائما كان له عند الله بذلك عتق رقبة و مغفرة لذنوبه فيما مضى(فروع الكافى،كتاب الصوم: ج 4، ح 4، ص 66)
اى مردم ماهى بر شما سايهء خويش را گسترانيده است كه در آن شبى است بهتر از هزار ماه. و آن ماه رمضان است كه خداوند متعال روزهاش را واجب فرموده و شب زندهدارىاش را نافله قرار داده است. پس هر كس يك شب از آن را به نماز بگذراند گويى در ماههاى ديگر هفتاد شب، شب زندهدارى كرده است. و هر كس در آن كارى از كارهاى نيك انجام دهد اجر كسى را دارد كه فريضهاى از فرائض خداوند متعال را به جاى آورده است و هر كس كه در آن فريضهاى از فرائض خداوند متعال را به جاى آورد، مانند كسى است كه هفتاد فريضه از فرائض خداى متعال را در ديگر ماهها به جاى آورده باشد. ماه رمضان ماه صبر است و جزاى صبر، بهشت است. ماه رمضان ماه مواسات است؛ ماهى است كه در آن خداوند روزى مؤمن را افزايش مىدهد. و هر كس كه در آن مؤمن روزهدارى را افطارى دهد خداوند در قبال آن اجرِ آزاد ساختن يك بنده و بخشش گناهان گذشتهاش را به وى عطاء مىفرمايد».
منبع:کتاب روزه آیت شاهرودی
ضررهای عدم پرداخت زكات فطریه
روزه رمضان در قبولى و عدم قبولى همواره بین آسمان و زمین معلّق است و بالا نمىرود تا وقتى كه زكات فطره پرداخت شود.
۱۳۹۲/۵/۱۷
