به گزارش نما، «هدیه» امری است مبارک و حسنه در دین مقدس اسلام؛ اما بنا به فرموده ائمه اطهار فلسفه وجودی هدیه برای از بین بردن کینه و گسترش محبت است و بدیهی است که اساسا اینطور نیست که شان هدیه برای مکلف کردن دیگران به انجام فعل یا به اصطلاح هدیه خاصی باشد.
* هدیه امری رایج در بین کارگزاران
رد و بدل کردن هدیه در بین کارگزاران هر نظامی رایج است اما به دلیل ظرافت‌های فرهنگی، لازم است کارگزاران نظام اسلامی اعم از قوه مجریه، مقننه و قضائیه رعایت لازم را داشته باشند.
نمایندگان مجلس به دلیل جایگاه نظارتی و تقنینی خود به طبع، بیش از دیگران با هدیه سروکار دارند؛ در بحث‌های دیپلماتیک طبق گفته مدیرکل تشریفات مجلس، هدیه گرفتن و هدیه دادن به عرف دیپلماتیمک تبدیل شده است و امری اجتناب ناپذیر است اما سوال این است که مالک هدایایی دریافتی کیست؟ آیا هدایای دریافتی نمایندگان در سفرهای خارجی متعلق به جایگاه حقوقی ْآنان است یا متعلق به جایگاه حقیقی‌شان؟
* یثربی: هدایایی خارجی نمایندگان به موزه مجلس تحویل می‌شود
محمد یثربی مدیرکل امور تشریفات مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سؤال فوق به فارس گفت: هدایای که در سفرهای خارجی به نمایندگان اهدا می‌شوند، به قید عنوان است یعنی به دلیل آنکه به جایگاه حقیقی نمایندگان اختصاص پیدا می‌کند، مالکیت آن هدیه برای نمایندگان است.
وی افزود: البته نمایندگان محترم هدایایی که در سفرهای خارجی دریافت می‌کنند را به مجلس تحویل می دهند و ما آنها را در تالار آفتاب و موزه مجلس نگه‌داری می‌کنیم؛ این هدایا ارزش معنوی‌دارند تا ارزش‌مادی.
یثری گفت: هدایایی که نمایندگان می‌گیرند، ممکن در حد کتاب باشد که اینگونه هدایا توسط نمایندگان به عنوان یادگاری نگه داری می‌شود اما برخی از هدایا که معمولا نماد یک کشور و یا نماد پارلمان آنهاست، در اختیار مجلس قرار می‌گیرد؛ هم‌اکنون هدایایی که نمایندگان در سفرهای خارجی دریافت کرده‌اند در تالار آقتاب در معرض دید همگان است.
* و اما هدایایی داخلی
و اما هدایایی خارجی، تمام ماجرا نیست؛ نمایندگان مجلس از شرکت‌های اقتصادی گرفته تا نهادها و مراکز سیاسی و فرهنگی«هدیه» می‌گیرند که برخی از آنان رسمی و در ملاء عمومی و برخی دیگر ممکن است به طور غیررسمی چیزی‌های بگیرند که دیگر نتوان نامش را هدیه گذاشت چرا که در مقابل دریافتش، موظف به جبران در نظارت و یا تقنین می‌شود که این امر به نظر اغلب فقهای محترم، مصداق «رشوه» می‌شود.
* نظر فقهی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره هدیه
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در استفتائی درباره بحث دریافت هدیه، فرمودند: «کارمندان محترم واجب است که رابطه آنان با همه مراجعهکنندگان براساس قوانین و مقرّرات و ضوابط خاص اداره باشد و قبول هر گونه هدیهاى از مراجعهکنندگان به هر عنوانى که باشد براى آنان جایز نیست زیرا باعث فساد و سوءظن به آنان و تشویق و تحریک افراد طمع‌کار به عمل نکردن به قانون و تضییع حقوق دیگران مىشود. البته در یک صورت، دریافت هدیه جایز است و آن، این است که هدیه‌دهنده بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتى توقع قبلى، با اصرار زیاد و با امتناع کارمند از قبول، آن را اهداء کند. اما رشوه، مسلم است که براى گیرنده و دهنده آن، حرام است و واجب است کسى که آن را دریافت کرده به صاحبش برگرداند و حق تصرّف در آن را ندارد.»
بنابراین وقتی چنین حکمی درباره کارمندان وارد است به طریق اولاء شامل مسئولان و کارگزاران نظام از نمایندگان مجلس گرفته تا وزرای دولت نیز خواهد شد.
طاهری: اگر هدیه نامتعارف باشد، مجلس باید برخورد کند
حجت‌الاسلام طاهری سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در همین زمینه به فارس گفت: هدیه باید در حد متعارف باشد و اگر خارج از ضوابط باشد دیگر مشمول هدیه نخواهد شد. وی افزود: هدایا در حد لوح تقدیر و یا حد متعارف و به صورت رسمی است که هدیه دهنده، در مقابل تشکر از کاری و فعالیتی که نماینده انجام داده به او هدیه می‌دهند و انتظار جبران ندارد اما اگر هدیه غیرطبیعی باشد، درست نیست و با توجه به حساسیتی که در نمایندگان وجود دارد، در صورت بروز چنین وضعیتی برای هر نماینده‌ای، هیئت رئیسه با او برخورد خواهد کرد.
* وقتی ناکنون برخوردی نشده، پس هیچ هدیه نامتعارفی دریافت نشده؟
سؤال مهم این است که اگر هیئت رئیسه بنا دارد با هدایایی غیرمتعارف برخورد کند، چرا تاکنون حتی یک مورد هم مشاهد نشده است؟؛ اگر فرض این باشد که ادعا برخورد با هدایایی غیرمتعارف قطعی است نتیجه حاصل چنین می‌شود که تاکنون هیچ نماینده‌ای هیچ هدیه نامتعارفی نگرفته است.
* مصری: گران‌ترین هدیهای که گرفتم60هزار تومان ارزش داشت
عبدالرضا مصری سخنگوی هیئت رئیسه مجلس در همین زمینه به فارس گفت: بنده اطلاعی از اینکه نماینده‌ای هدیه نامتعارف گرفته باشد ندارم اما می‌دانم اگر نمایندگان در سفرهای خارجی مثلا یک بشقاب و یا نماد یک کشور را هدیه می‌گیرند، آنرا در اختیار موزه مجلس قرار می‌دهند؟ برخی از این هدایا ارزشی بیشتر از 5 دلار ندارد.
وی افزود: بنده، در سفرهای خارجی خود، گرانقیمت‌ترین هدیهای که دریافت کرده‌ام، قران قلمی بوده که قیمتش حدود شصت هزار تومان است. مصری گفت: بنده سفیر هم بوده‌ام اما هدایایی دریافتی‌ام واقعا ارزش مادی نداشته است، هدیه دادن در روایات و احادیث اسلامی بسیار تاکید شده است و ما مسلمانان در دیدارهای که داریم، هدیهای که ارزش مادی چندانی ندارد به طرف مقابل می‌دهیم و آنها نیز هدیهای با همان ارزش به ما می‌دهند.
از این نماینده مردم کرمانشاه درباره هدایای داخلی پرسیدم که گفت: در یک سفر، بعد از بازگشت متوجه شدم یک شرکتی 12 قوطی از محصولش را که نمی‌گوییم چیست، به بنده هدیه داده است؟ از آنجا که فقط یک قوطی از آن محصول می‌توانست متعارف باشد، مجبور شدم هزینه هواپیما را تقبل کرده و 11 قوطی از آن محصول را به شرکت برگردانم.
* و اما فلسفه برخی زمزمه‌های چیست؟
آنطور که اکثر نمایندگان محترم می‌گویند، هدایای دریافتی تنها ارزش معنوی و نه ارزش مادی دارد و اگر چنین است، فلسفه برخی زمزمه‌ها که در گوشه و کنار درباره برخی نمایندگان شنیده می‌شود چیست؟
آنچه نمایندگان تحت عنوان هدیه می‌گیرند
علی‌رغم زمزمه موجود درباره ارزش مادی هدایای داخلی و خارجی وكلای ملت، نمایندگان معتقدند كه این هدایا در سطح متعارف بوده و ارزش مادی خاصی ندارد.
۱۳۹۲/۶/۳۰
