رییس اسبق بانك مركزی: ارز گران، درآمد دولت و تورم را همزمان افزایش می دهد

طهماسب مظاهری رییس اسبق بانک مرکزی نوشت: نرخ ارز از دو عامل اصلی تاثیر می‌پذیرد؛ اول شاخص‌های پایه‌ای و مبنایی اقتصاد از جمله رشد نقدینگی، میزان تولید ناخالص ملی، رشد تولید ناخالص، صادرات و واردات و تراز تجاری ارزی، که در نرخ همه کالاها از جمله ارز موثر است. این شاخص‌ها در اقتصاد تاثیر فیزیکی، محاسباتی و ریاضی دارد و منفی و مثبت بودن میزان آن، مستقیم در بالا و پایین رفتن قیمت ارز اثرگذار است.
به گزارش نما وی در یادداشتی در روزنامه جام جم افزود: اما عامل دوم در تعیین نرخ ارز، عامل روانی است که در اثر عوامل سیاسی و اجتماعی ایجاد شده و میزان عرضه و تقاضای ارز را تحت تاثیر قرار می دهد.
عضو کابینه دولت نهم خاطر نشان کرد: شاهد بودیم که در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد، در روزهایی که یک تنش سیاسی ایجاد می شد، نرخ ارز با یک محاسبه ریاضی بالا نمی رود. در جریان اخیر مصاحبه رئیس کل بانک مرکزی نیز شاهد این اثر روانی بر نرخ ارز بودیم. این اثر در هر دو جهت مثبت و منفی، محاسبه ریاضی ندارد و در نتیجه موجب نوسانات شدید بر نرخ ارز می شود.
این فعال سیاسی ابراز عقیده کرد: استرات‍ژی قابل توصیه به دولت یازدهم در درجه اول خنثی سازی اثرات مربوط به شاخص های مبنایی در کاهش ارزش پول ملی در قبال ارز خارجی و ممانعت از افزایش بیش از حد نقدینگی است.
وی افزود: کنترل تراز پرداخت ارزی، تنظیم صحیح مقررات گمرکی و تقویت درآمد ارزی و صادرات نفت از جمله اموری است که برای تنظیم شاخص های مبنایی می تواند و باید انجام شود. بعلاوه تولید را افزایش داده و سرمایه گذاری بخش خصوصی را فعال کند و در نتیجه شاخص های پایه ای بهبود یابد.
وی که تنها یک سال در دولت احمدی نژاد ریاست بانک مرکزی را بر عهده داشت و به علت اختلاف با احمدی نژاد استعفا داد؛ در خصوص دولت وی می افزاید: صدماتی که از هشت سال قبل به اقتصاد کشور وارد شد، ناشی از نامناسب شدن همین شاخص های پایه ای بود که هنوز آثار آن مشهود است و تاثیرات آن تا ماه های آینده ادامه خواهد یافت. در آن زمان بخش خصوصی از صحنه اقتصاد رانده و اهمیت تولید نادیده گرفته شد. دولت فعلی باید این وضع را ساماندهی کرده و شاخص های پایه ای اقتصاد را به شرایط مناسب خود برگرداند.
وی افزود: بعلاوه دولت باید از تزریق شوک و فضاسازی که در زمان دولت قبل انجام می شد، پرهیز کند. مدیریت شاخص های اقتصادی با استفاده از این ابزارها تاثیر اساسی و پایدار در اقتصاد ندارد و مردم نتیجه بیهوده آن را درک می کنند.
مظاهری خاطر نشان کرد: به جای چنین روشی دولت باید با ابزارهای اقتصادی، جلوی نوسانات شدید را بگیرد. نوسانات شدید موجب آسیب به مصرف کننده، ایجاد فرصت برای سودجویان و ضربه به تولید می شود. باید نوسانات ارزی ناشی از آثار روانی را خنثی و با کنترل شاخص های پایه ای اقتصاد و القای آرامش به بازار، ثبات نسبی در روند قیمت همه کالاها از جمله ارز حاکم کند.
وزیر اقتصاد دولت خاتمی افزود: بانک مرکزی و دولت باید رقم مناسب برای نرخ ارز و محدوده نوسانات طبیعی آن را بشناسد و با ابزارهای اقتصادی آن را تنظیم کند. باید کوشش کند از دو اشتباه و آفت بر حذر باشد: اشتباه اول این که نرخ ارز را پایین تر از حد متعادل و مناسب بیاورد. در این حال واردات ارزان می شود و تولید و صادرات کشور صدمه می بیند. اشتباه دوم این که برای کسب درآمد بیشتر خزانه دولت، قیمت ارز را بالاتر از حد متعادل و مناسب قرار دهد. در این حالت درآمد دولت افزایش می یابد، اما تورم سنگین و غیرقابل جبرانی را با خود به ارمغان می آورد و شرایط معیشتی مردم را سخت تر می کند.
مظاهری خاطر نشان کرد: در عین حال باید با یک برنامه پخته و منسجم مجددا نظام تک نرخی را مستقر کنیم. استقرار نظام تک نرخی، زمینه ساز رشد تولید و صادرات خواهد بود و خروج سرمایه و زیادنمایی در واردات را حذف می کند. برای استقرار نظام تک نرخی نیاز به مقدمات و پیش نیازهایی داریم تا این کار با موفقیت انجام شود. باید این مقدمات به سرعت، اما بدون شتابزدگی طراحی و فراهم شود.
عضو مشترک دولت احمدی نژاد و خاتمی ابراز عقیده کرد: دو تجربه گرانسنگ در خصوص این موضوع داریم که باید از آن بهره مند شویم تا سرعت کارمان بیشتر و خطاهای کارمان کمتر شود: تجربه اول اقدامات و طراحی های انجام شده در دوران بعد از جنگ تحمیلی و بالاخص دولت آقای خاتمی است که موفق شد نظام چند نرخی دوران جنگ تحمیلی را تک نرخی کند. مجموعه مطالعات و طراحی های مربوط در آن دوران، با اعمال اصلاحات لازم برای تطبیق با شرایط امروز، کمک خوبی به این حرکت خواهد کرد.
وی افزود: تجربه دوم اقدامات و تصمیمات اتخاذ شده در سال 1384 به بعد است که موجب دونرخی و چندنرخی شدن ارز شد. این اقدامات و تصمیمات اشتباه و ناپخته به صورت مکتوب و مدون وجود دارد و راهنمای بسیار خوبی است که کمک می کند، بدانیم چه کارهایی نباید انجام داد و چه خطاهایی را نباید تکرار کنیم.