جدیت ایران در حل‌و‌فصل مسئله هسته‌ای

گروه ترجمه ـ پایگاه اینترنتی اکونومیست 19 اکتبر 2013 (۲۷ مهر) در مقاله‌ای به جدیت ایران در گفت‌وگوها برای حل‌و‌فصل مسئله هسته‌ای پرداخت و نوشت: 15 اکتبر (۲۳ مهر) وزیر خارجه ایران به‌منظور رسیدن به توافق نهایی، اقدامات اعتمادساز اولیه را پذیرفت. در ازای محدودسازی برنامه هسته‌ای، ایران نیز از شناسایی حق غنی‌سازی خود و کاهش تحریم‌های فلج‌کننده بهره‌مند خواهد شد. محمدجواد ظریف و عباس عراقچی، معاون وی که بحث‌های بعدی را با وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا، انجام دادند، طی گفت‌و‌گوها به‌صورت روان انگلیسی صحبت می‌کردند. پس از سال‌ها ناامیدی و بن‌بست در گفت‌وگوهای ایران و شش قدرت جهانی، بسیار زودهنگام است که درباره پیشرفت صحبت کنیم؛ اما جزئیات طرح پیشنهادی ظریف با عنوان «پایان بحران غیرضروری: گشایش افق‌های جدید» و نیز جدیت ایرانی‌ها به‌منظور رفع نگرانی‌های غرب در مورد ابعاد بالقوه نظامی برنامه هسته‌ای، بی‌سابقه بود.

در ادامه مقاله آمده است: گفت‌وگوها طی سه هفته از سر گرفته خواهد شد و تلاش خواهد شد در مورد آنچه هیئت ایرانی مرحله نخست از یک روند می‌داند، پیشرفت حاصل شود که امید آن می‌رود طی شش تا دوازده ماه آینده به نتیجه برسد. این مرحله ابتدایی به‌منظور ایجاد چارچوبی مورد توافق میان شش قدرت و ایران صورت گرفت. دومین مرحله نیز برای ایران دربرگیرنده پذیرش برخی از محدودسازی‌های فعالیت‌های هسته‌ای است که در مقابل کاهش گام‌به‌گام تحریم‌ها نیز صورت می‌گیرد؛ به‌ویژه در مورد تحریم‌ نفتی و گازی و تحریم‌های اقتصادی که به روابط تجاری ایران با سایر کشورها آسیب جدی زده است. بخشی از پیشنهاد ایران به‌طور علنی مطرح شده است. باراک اوباما باید کنگره را در مورد کاهش تحریم‌ها قانع کند. بخش کلیدی هر گونه توافقی، پذیرش پروتکل الحاقی ان‌پی‌تی از سوی ایران خواهد بود که به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اجازه می‌دهد بیش از گذشته بتوانند سرزده از مراکز مورد نظر بازدید کنند.

در پایان مقاله آمده است: از جمله این حق نیز باید به بازرسان آژانس داده شود که بتوانند از مراکز اعلام نشده که احتمالاً دارای اهداف پنهان هستند، دیدار کنند. با وجود این، برخی منتقدان مانند دیوید آلبرایت، بازرس تسلیحاتی سابق و رئیس مؤسسه علوم و امنیت بین‌الملل در واشنگتن استدلال می‌کنند که ایران باید در مورد تلاش‌های گذشته خود برای ساخت تسلیحات هسته‌ای شفاف‌سازی کند. اعتبار آنچه ایران در مورد نیات کنونی خود می‌گوید، نامشخص است. با وجود این، مشخص نیست که ایران تا چه حد آماده کاهش نگرانی‌ها در مورد برنامه کنونی خود است. آینده رآکتور آب سنگین اراک نیز مسئله‌ای جدی است. اما بزرگ‌ترین مسئله این است که رهبر ایران به آقای ظریف تا چه میزان، اجازه انعطاف‌پذیری برای توافق می‌دهد؟

تحلیل‌: یکی از محورهای اصلی مباحث هسته‌ای مربوط به ایران، پذیرش پروتکل الحاقی است. اهمیت فوق‌العاده این پروتکل، آن را برای ایران به اهرم قدرتمندی در برابر غرب تبدیل کرده است که نباید به‌راحتی آن را از دست بدهد به‌ویژه اینکه در گذشته، ایران داوطلبانه آن را اجرا کرد که با زورگویی‌ها و بدعهدی‌های طرف غربی، از ادامه اجرای آن سرباز زد.