اردوکشی غیرمنتظره وزرای خارجه آمریکا و فرانسه و انگلیس به ژنو و اظهارنظر مقامات رسمی این کشورها درباره مذاکرات در حال انجام میان ایران و گروه 5+1 زمینه قابل قبولی برای نتیجه مثبت مذاکرات باقی نمیگذارد. حریف همان ادعاهای بیاساس قبلی را تکرار میکند و برای آنچه با عنوان نگرانی جامعه بینالمللی- بخوانید آمریکا و متحدانش- از آن یاد میکند، تضمینهای عینی و عملی میخواهد بی آن که در مقابل آنچه مطالبه میکند، امتیاز درخور توجهی را روی میز بگذارد. اوباما در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ان.بی.سی تاکید میکند «وظیفه آمریکا اعتماد به ایران نیست، بلکه در پی بررسی اقداماتی هستیم که از ایران انتظار داریم». جان کری وزیر خارجه آمریکا با عجله و ظاهرا به دعوت خانم اشتون از فرودگاه بنگوریون در فلسطین اشغالی به ژنو میآید و وزرای خارجه فرانسه و انگلیس و آلمان هم راهی ژنو میشوند و گزارش دیگری از سفر احتمالی وزرای خارجه روسیه و چین و پیوستن آنها به مذاکرات خبر میدهد. اما، چه رخدادی در حال وقوع است که وزرای خارجه آمریکا و تروئیکای اروپایی را با عجله به ژنو کشانده است؟ برخلاف مسئولان تیم هستهای کشورمان که درباره روند مذاکرات و محتوای آن کلیگویی میکنند و به اظهارات تکراری نظیر این که غنیسازی خط قرمز ماست و... بسنده میکنند، مقامات آمریکایی به طور مستقیم و یا با استفاده از منابع خاکستری، انبوهی از اظهارنظر در این باره را وارد فضای رسانهای کرده و در غیاب حضور رسانهای تیم هستهای کشورمان، فضای رسانهای و مدیریت افکار عمومی را به دست گرفتهاند.
گزارشهای جسته و گریخته از منابع غربی و دیپلماتهای عضو تیمهای حریف از احتمال یک توافق موقت و 6 ماهه خبر میدهند که در آن؛ از ایران خواسته شده غنیسازی 20 درصد را متوقف کند، تعداد سانتریفیوژهای فعال را کاهش دهد و با تعداد کاهش یافته به غنیسازی 5-3 درصد ادامه دهد! ادامه بهرهبرداری از راکتور آب سنگین اراک را دنبال نکند. از نصب سانتریفیوژهای پیشرفته موسوم به IR-M2 صرفنظر کند. و حریف در مقابل بدون آنکه به سامان تحریمها دست بزند، بخشی از داراییهای مسدود شده ایران را آزاد کند و محدودیتهای اعمال شده در پتروشیمی، خودرو، طلا و فلزات گرانبها را لغو کند. اگر این گزارش صحت داشته باشد، همان نظریهای تحقق یافته است که دو هفته قبل «وندی شرمن» در نشست با اعضای کمیته روابط خارجی سنا روی آن تاکید ورزیده و گفته بود «در پی تضعیف موقعیت ایران هستیم» و «جی کارنی» سخنگوی کاخ سفید تکرار کرده بود که «کاهش تحریمها محدود و هدفمند و برگشتپذیر است و ساختار تحریمها را تغییر نمیدهد اما، پیشرفت هستهای ایران را متوقف میکند»!
آنچه از مجموعه اظهارنظرها و برخی از گزارشها به دست میآید آمریکا به جای توافق در ژنو، به دنبال باجخواهی از ایران است که البته با توجه به هوشمندی تیم مذاکرهکننده کشورمان و تاکید چندباره آنان بر حفظ منافع ملی و خط قرمزهای غیرقابل عبور، انتظار آن است که ترفند اخیر آمریکا و متحدانش نیز با ناکامی روبرو شود.
روزهای شلوغ ژنو
صبح روز پنجشنبه گذشته دور جدید مذاکرات هستهای میان ایران و نمایندگان 5+1 در ژنو آغاز شد. مذاکراتی که دو طرف بر محرمانه ماندن محتوای آن تا رسیدن به توافق، تأکید دارند.
پس از مذاکرات صبح پنجشنبه، سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان و عضو تیم مذاکره کننده ایران در جمع خبرنگاران گفت: در این جلسه، نشست ژنو 1 مرور شد و تصمیم گرفتیم در خصوص نحوه ادامه کار در ژنو 2 و ورود به محتوا و جزئیات گفتوگو کنیم.
وی با اشاره به طرح پیشنهادی ایران که در نشست قبلی ژنو ارائه شد، اظهار داشت: چارچوب این طرح در نشست ژنو اول مورد توافق قرار گرفت و 5+1 اعلام کردند که این چارچوب را قبول دارند و باید براساس این چارچوب جلو رفت.
عراقچی نشست کارشناسان در وین را بسیار مفید خواند و افزود: همه توافق نظر داشتند که جلسه روشنگر و مفیدی بوده و جزئیات بحثها بیشتر از گذشته روشن شده است.
معاون وزیر خارجه کشورمان عنوان کرد: توافق کردیم ظرف 48 ساعت آینده وارد محتوا شویم و در خصوص جزئیات پیشرفتهای مشخص داشته باشیم.
وی سه مقوله یعنی هدف مشترک، گام اول و گام نهایی را از اهمیت مساوی برخوردار دانست و افزود: گام اول مهم است به این خاطر که ما را وارد فضای همکاری میکند و گام آخر مهم است زیرا روشن میکند که وضعیت نهایی به چه شکل است.
از بعد از ظهر روز پنجشنبه مذاکرات دو جانبه میان هیئت ایرانی با طرف مقابل آغاز شد.
اولین این دیدارها با نمایندگان سه کشور اروپایی- فرانسه، انگلیس و آلمان- بود. همچنین تیم ایرانی به طور جداگانه با هیئت روسی، چینی و آمریکایی نیز دیدار و گفتوگو کرد.
صبح روز جمعه کاترین اشتون و نمایندگان 5+1 دور هم جمع شدند تا مواضع خود را درباره مذاکرات هستهای با یکدیگر هماهنگ کنند. جلسه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با نمایندگان 5+1 به طول انجامید و جلسه وی با وزیر امور خارجه کشورمان به بعد از ظهر موکول شد.
در همین گیرودار خبر رسید که برخی از وزرای خارجه کشورهای 5+1 به ژنو میآیند. در حالی که حضور وزرای امور خارجه 5+1 در مذاکرات ژنو از قبل برنامهریزی نشده بود، اعلام شد وزرای امور خارجه آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان به این مذاکرات خواهند پیوست.
ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه و گیدو وستروله همتای آلمانی آنان تا بعد از ظهر (به وقت ایران) وارد ژنو شده و به هتل اینتر کنتینانتال رفتند تا به مذاکرات پیچیده و داغ ایران و 5+1 بپیوندند.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز پیش از ژنو، راهی سرزمینهای اشغالی شد تا آخرین هماهنگیها را با بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی در خصوص پرونده هستهای جمهوری اسلامی انجام دهد.
بعد از ظهر دیروز و پس از پایان نشست اشتون با نمایندگان 5+1، محمدجواد ظریف و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتوگوی دوجانبهای را با یکدیگر انجام دادند که به گفته عراقچی یک ساعت به طول انجامید.
در همین اثنا، کری وارد ژنو شد و در بدو ورود در جمع خبرنگاران صحبت کرد و گفت: هنوز فاصلهها زیاد است و موضوعات مهمی وجود دارد که حل نشدهاند.
کری گفت آمده است تا فاصلهها میان ایران و 5+1 را کاهش دهد.در همین حال سرگئی لاوروف همتای روس جان کری طی سخنانی در مسکو درباره مذاکرات ژنو خواستار به رسمیت شناختن حق هستهای و حق غنیسازی ایران شد و افزود: این برنامه باید با نظارت شفاف و موثق آژانس بینالمللی انرژی اتمی باشد. همچنین ظریف بعدازظهر دیروز با نماینده چین در 5+1 و سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه به طور جداگانه دیدار و گفتوگو کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا پس از حضور در ژنو مذاکره دوجانبه خود با کاترین اشتون را آغاز کرد و سپس مذاکره سهجانبه میان ظریف، اشتون و کری برگزار شد.
در همین حال رویترز گزارش داد وزیر خارجه روسیه شنبه (امروز) به ژنو میآید.
کاخ سفید نیز در واکنش به مواضع مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کرد هنوز توافقی با ایران نشده و انتقاد در این خصوص زودهنگام است.
در همین حال منابع خبری از تماس تلفنی دیوید کامرون نخستوزیر انگلیس با فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه درباره پرونده هستهای ایران خبر دادند.
لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه بیانیهای را دیشب به وقت تهران و در حالی که مذاکرات سهجانبه ظریف، اشتون و کری در جریان بود، در اختیار رسانهها قرار داد.
در این بیانیه وی گفته است؛ «فرانسه خواهان توافقی معتبر در مورد برنامه هستهای ایران است. در حال حاضر پرسشهای اصلی هنوز بیپاسخ هستند اما ما در ژنو در تلاشیم این کار را انجام دهیم، اگر امکان آن باشد.»