دسترسی آسان به این مخدر در عطاری‌ها

به گزارش نما؛ در این گزارش آمده است: پیرمرد کنار سیگارها آنها را گذاشته بود. پشت سرش عطاری قدیمی قرار داشت که حالا می‌فهمم چرا او به این عطاری تکیه داده بود. ماده گیاهی سبزرنگی که داخل کیسه‌های کوچکی بسته‌بندی شده بود «ناس» نام داشت. نخستین بار بود که اسم این ماده را می شنیدم، دوستم با تعجب به من گفت که چیزی نیست، مثل آدامس می‌ماند، تازه می‌گویند به درد ترک سیگار هم می‌خورد. از این داستان نزدیک به یک سال می‌گذرد. حالا تصمیم گرفتم دوباره سری به همان عطاری‌ها بزنم تا وضعیت حضور ناس در آنها را بررسی کنم.



ناس یا نسوار نام یک ماده گیاهی اعتیادآور است که با برگ تنباکو ساخته می‌شود. این ماده سبزرنگ است و بو و طعم بسیار تندی دارد.



«قبلا ناس داشتیم اما الان چند وقت است که برای ما نمی‌آید اما اگر بخواهی می‌گویم برای تو بیاورند.» عباس، نام یکی از عطارهایی است که با ناس برخوردی خیلی عادی داشت و اصلا از اینکه این ماده یک نوع مخدر است، اطلاعی نداشت. رضا، عطار دیگری است که درباره ناس گفت: «من شنیده‌ام که ناس ماده خطرناکی است اما خب ما نه زیاد اما فروش داریم. کسی تا امروز نیامده درباره فروش ناس از ما سوال کند و آن را جرم بداند. هنوز هیچ‌گونه تذکری به ما داده نشده است.»



شرایط قانونی عرضه ناس و بلاتکلیفی هویت آن که ناس مخدر است یا محرک، آسیبی جدی به شمار می‌آید. ناس از برگ تنباکو که در سایه خشک شده و به همین خاطر سبزرنگ است، ساخته می‌شود. این برگ‌ها را نرم می‌کوبند و با اندکی آهک مخلوط کرده در جلوی دهان، میان لب و دندان می‌گذارند. برخی از ناسی‌ها هم ناس را با دستمال کاغذی در دهان می‌گذارند. این ماده بیشتر در افغانستان کشت و ساخته می‌شود و برخی مردم ایران، بیشتر مناطق افغانستان و پاکستان و قسمت‌هایی از هند، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان از این ماده استفاده می‌کنند. در دفعات اول، عوارض آن عبارت است از احساس سرگیجه، سردرد و تهوع و سایر عوارض استفاده مدید از ناس شامل از دست دادن تعادل رفتاری و حرکتی، ایجاد حرکات غیر طبیعی در چشم‌ها، تغییرات محسوس در فشار خون، افزایش ضربان قلب، دندان‌قروچه، لرزش، اختلال در خواب، وابستگی روحی و روانی، بیماری‌ها و سرطان لثه، سرطان حنجره و روده بزرگ و نارسایی‌های کلیوی است. ناس را به صورت سنتی و به شکلی که در افغانستان و پاکستان استفاده می‌شود، مصرف می‌کنند.



ناس، ارزان و بدون منع قانونی

عباس دیلمی‌زاده مدیرعامل جمعیت تولد دوباره درباره حضور ناس در کشور و ریشه تاریخی آن گفت: ناس سال‌هاست که در ایران مصرف می‌شود. این ماده از طریق افاغنه به ایران وارد شده است که به صورت سنتی خودشان از این ماده استفاده می‌کنند. به اعتقاد افغان‌ها این ماده انرژی‌زاست. خیلی از عطاری‌ها به صورت قانونی این ماده را می‌فروشند اما تا امروز فکر نمی‌کنم درباره منع قانونی فروش این ماده چیزی گفته شده باشد.



خبرگزاری مهر درباره خلاء قانونی برخورد با فروش ناس در گزارشی نوشت: "سرهنگ علیرضا پریور با اشاره به اینکه ناس جزو مواد مخدر نیست، افزود: به همین دلیل نیروی انتظامی نمی‌تواند در این زمینه وارد شده و اقدام به جمع‌آوری آن کند و ما تنها در مواردی می‌توانیم از ورود ناس به استان جلوگیری کنیم که به عنوان قاچاق کال امحسوب شود. این مسئول با اذعان به اینکه در این زمینه خلاء قانونی احساس می‌شود، ادامه داد: شاید در آینده قانونی وضع شود که به نیروی انتظامی اجازه برخورد با فروشندگان این ماده گیاهی مضر را بدهد. وی گفت: در این خصوص متولیان امر مانند سلامت و بهداشت باید ورود پیدا کنند. سرهنگ پریور همچنین تنها مصرف‌کنندگان ناس را افاغنه دانست و افزود: درباره مصرف ناس، نگرانی وجود ندارد زیرا مصرف این ماده مضر در بین ایرانی‌ها رواج ندارد."



این ماده به دلیل ارزان‌قیمت بودن در بین جوانان ایرانی هم مشتریان تازه‌ای پیدا کرده است. یک بسته ناس را تنها با 300 تومان می‌توان خرید. با گران شدن سیگار و مخدرهای دیگر، استقبال نسبت به مصرف ناس بیشتر خواهد شد. پان‌پراگ یا همان ناس، ماده مخدری است که به تازگی در غالب آدامس وارد ایران شده است. پان‌پراگ، راجا، تایتانیک، ناس خارجی، پان پاکستان، پان عربی، ویتامین، ملوان زبل، پان اسفناج و گوتکا، نام‌های دیگر این ماده مخدر یا محرک است.



به اعتقاد بعضی کارشناسان این ماده نوعی مخدر و به اعتقاد برخی دیگر محرک است. مخدری که این‌بار در بسته‌های شکیل با عکس‌های هنرپیشه‌های خوش‌تیپ هندی و پاکستانی به عنوان آدامس، پاستیل و پودرهایی با طعم نعنا و خوشبوکننده دهان وارد شده است. این آدامس‌های مخدر را خیلی راحت می‌شود مثل سیگار از مغازه‌ها خرید.



آلمان در سال 1912 ناس را برای درمان بیماران روانی ساخته بود ولی 40 سال بعد در آمریکا، مهر ممنوعیت خورد و حالاپس از نیم‌قرن، دوباره در بسته‌بندی‌های شیک سر و کله‌اش پیدا شده است.



ترک ناس سخت‌تر از ترک سیگار

ناس یکی از کثیف‌ترین موادی است که در گروه مخدرها قرار گرفته است. نحوه استفاده ناس به این‌گونه است که این ماده را به لب و دندان‌های خود می‌زنند یا با انگشت زیر لثه قرار می‌دهند و بعد از مدتی مکیدن، آن را با یک تف غلیظ به بیرون پرتاب می‌کنند که قرمزرنگ است.



دیلمی‌زاده می‌گوید: سوء مصرف ناس در میان ایرانی‌ها زیاد نیست اما خب حضورش نگران‌کننده است. فروش ناس نباید به صورت قانونی باشد و فکر می‌کنم امروز هم فروش این ماده غیرقانونی است. این ماده ابتدا به دهان و لثه‌ها آسیب وارد می‌کند، سپس معده و روده را از کار می‌اندازد. ناس در گروه محرک‌ها قرار می‌گیرد.



مصطفی، عطار آخری است که به او سر می‌زنم. او از وارد شدن این آدامس‌ها و پاستیل‌ها اطلاع دارد و می‌گوید جوانان ناس را به خوبی می‌شناسند و تمایل به مصرف این ماده دارند. مصطفی اضافه می‌کند: خیلی از این جوان‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که ناس برای ترک سیگار مفید است در صورتی که بیشتر از آن ضرر دارد و این دستاورد افغان‌های داخل ایران است.



اگر چه ناس خودش به شکل وحشتناکی اوضاع دهان و دندان را به هم می‌ریزد اما مهم‌ترین هراسی که از این ماده وجود دارد، وابستگی است که این ماده به مخدرهای سنگین‌تر و قوی‌تر ایجاد می‌کند. این ماده که در ایران به صورت سنتی همچنان مصرف می‌شود، عوارض بسیار مخربی دارد که بر اساس تحقیقات دانشگاه پزشکی کراچی، جذب نیکوتین موجود در ناس و تنباکوهای جویدنی سه تا چهار برابر سیگار است و به همین ترتیب اعتیاد به آن سنگین‌تر بوده و رهایی و ترک آن دشوارتر است. خطر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در استفاده‌کنندگان تنباکوهای جویدنی نیز 4/ 1 برابر افراد عادی است.