رقابت‌های تركیه و عربستان

پایگاه اینترنتی المانیتور 13 دسامبر 2013 (22آذر) در مقاله‌ای به روابط و رقابت‌های ترکیه و عربستان در منطقه پس از انقلاب‌های عربی پرداخت و نوشت: احمد داود اغلو، وزیر خارجه ترکیه طی سخنرانی در مجلس ترکیه در کمتر از دو سال گذشته گفت که ترکیه الگوی مهم در منطقه است. وی گفت: «ما به هدایت بادهای تغییر در خاورمیانه[غرب آسیا و شمال آفریقا] ادامه خواهیم داد و رهبر آن خواهیم بود... در خیابان‌های قاهره، تریپولی و بیروت، تمام مسیرها تا بیت‌المقدس و تونس، ترکیه به‌عنوان کشوری که ظرفیت تعیین نظم آینده خاورمیانه بر اساس صلح و برادری را دارد، تحسین می‌شود... اهمیت ندارد دیگران چه می‌گویند، رهبر و سخنگوی این نظم صلح‌آمیز نوین، ترکیه خواهد بود.» امروز آسان‌تر می‌توان این جملات را درک کرد که به این سخنان در ریاض، قاهره و تهران چگونه نگریسته می‌شود. هر یک از این کشورها امروز بر آرمان‌ها و اهداف منطقه‌ای خود تأکید می‌کنند که لزوماً همسو با دیدگاه‌های ترکیه نیست.
در ادامه مقاله آمده است: مشخص است که داود اغلو هرگز احتمال این را که سایر قدرت‌های اسلامی نیز برای شکل‌دهی خاورمیانه مطابق دیدگاه‌های او تلاش کنند، مد نظر قرار نداد. رویکرد بسیار ساده‌انگارانه وی بر این فرض اشتباه پایه می‌گرفت که خاورمیانه عمدتاً اسلامی می‌تواند با رهبری و هدایت ترکیه به عنوان موجودیتی واحد عمل کند. در نگاه اول به‌نظر می‌رسد آنکارا و ریاض در مورد سوریه رویکرد مشابهی داشته باشند و هر دو خواهان سرنگونی بشار اسد هستند. هر دو به مخالفان مسلح سوریه از جمله جهادی‌ها[تروریست‌ها] کمک کرده‌اند؛ اما مشخص است که این دو کشور، رژیم‌های اساساً متفاوت، با انگیزه‌ها و دستورکارهای مختلف هستند. در عین حال، مشخص نیست که آیا این دو کشور در مورد نوع حکومت پس از اسد در سوریه اتفاق نظر خواهند داشت یا خیر. عربستان در سیاست‌های داخلی خود و در مصر نشان داده است که علاقه‌ای به دموکراسی ندارد.
در پایان مقاله آمده است: همچنین عربستان نشان داده که اسلام‌گرایان وابسته به اخوان‌المسلمین را تهدید می‌داند. به همین دلیل است که از ارتش مصر حمایت کرده که این مسئله باعث ناخشنودی ترکیه شده است. ریاض خواهان جلوگیری از نفوذ اخوان‌المسلمین در میان توده‌های سرکوب‌شده منطقه است؛ به‌یژه آنکه امروز مصر الگویی برای این توده‌ها ارائه کرده است. ریاض در عین حال که خواهان تشکیل حکومتی سنی در سوریه است، خواهان ظهور حکومتی منتخب نیست. منتقدان اردوغان از جمله عربستان می‌گویند که تمایل شدید وی به دموکراسی، واقعی نیست و نوع دموکراسی خاص خود را در خاورمیانه دنبال می‌کند که در واقع مبتنی بر قدرت‌یابی اخوان‌المسلمین است. اوضاع کنونی منطقه نشان می‌دهد که ترکیه بیشتر رقبایی بالقوه در خاورمیانه دارد و دوستان و متحدان مطیع که به تقویت بلندپروازی‌های منطقه‌ای این کشور متمایل باشند، کمتر هستند.