به گزارش نما به نقل از روزنامه تهران امروز: كمتر ايراني است نام پروژه آزادراه تهران- شمال را نشنيده باشد. پروژه‌اي كه قرار است تهران را به شمال كشور وصل كند. از مسيرهاي صعب‌العبور بگذرد و مسافران را راحت‌تر از پيچ و خم‌هاي چالوس به جنگل‌هاي شمال و سواحل خزر برساند.
17 سال از آغاز اين پروژه گذشته و دولت‌هاي مختلف با رويكردهاي مختلف آمده و رفته‌اند و شعار‌ها و قول‌هاي مختلف داده‌اند ولي هنوز پيشرفت آنچناني در اين پروژه پر‌حاشيه، ديده نمي‌شود. پيمانكار پشت پيمانكار عوض شده اما روند ساخت اين آزادراه نه.
به نوشته تهران امروز، آمارهاي رسمي نشان مي‌دهد تا به حال بيش از 850 ميليارد تومان براي اين پروژه هزينه شده و براي اتمامش با روند فعلي به هزاران ميليارد تومان ديگر بودجه نياز است. همين بخش‌هايي كه ساخته شده خودش دردسر جديدي براي وزارت راه و شهرسازي است و حفظ و نگهداري آن به هزينه بالايي نياز دارد. در روزهاي اخير هم حرف و حديث در مورد اين آزاد راه كم نبوده. هرجا عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي حضور داشته يك پاي ثابت حرف‌هايش اين پروژه بوده است.
قرارگاه خاتم يا بنياد مستضعفان؛ مسئله اين است
يكي از درگيري‌هاي جالب توجه در اين پروژه موضوع پيمانكار است. در حال حاضر هنوز بر كسي به‌طور مشخص روشن نيست که پيمانكار اين آزادراه بنياد مستضعفان است يا قرارگاه خاتم الانبيا. وزير راه و شهرسازي مي‌گويد: مصوبه حضور قرارگاه خاتم در آزادراه تهران- شمال لغو شده است، بنياد در آزادراه حضور دارد و دولت به‌دنبال تجديد نظر در قراردادهاي قبلي است.
يكي از وعده‌هاي وزير راه و شهرسازي در روزهاي آغاز فعاليتش، تكميل پروژه تاريخي آزادراه تهران - شمال و بهره‌برداري از اين پروژه 18 ساله تا پايان وزارتش در اين وزارت‌خانه است اما در شرايطي كه هنوز پيمانكار اين پروژه مشخص نيست عملي شدن اين وعده در مدت 4 سال بعيد به نظر مي‌رسد. آزادراه تهران - شمال كه طبق قرارداد وزارت راه با بنياد مستضعفان بايد به صورت مشاركتي طي چهار قطعه ساخته شود، فقط قطعه چهار آن به طول 20 كيلومتر از چالوس تا مرزن‌آباد و با پيمانكاري بنياد مستضعفان عيد امسال افتتاح شد كه البته پيمانكارش معتقد است هنوز اين قطعه نواقصي دارد و بدون رفع نواقص زير بار ترافيك رفته است. قطعه يك اين آزادراه نيز به طول 32 كيلومتر با فاينانس چيني و بودجه وزارت راه و كارفرمايي بنياد مستضعفان در حال ساخت است كه به گفته وزير راه هنوز بخشي از تونل‌هاي اين قطعه تمام نشده، برق و كف اين قطعه باقي‌مانده و حدود 40 درصد پيشرفت داشته كه سرعت پيشرفت آن قابل قبول نيست.
قطعات دو و سه آزادراه كه طي ماه‌هاي اخير با گفته‌هاي متناقضي همراه شده 57 كيلومتر طول دارد و قرار بود با پيمانكاري بنياد مستضعفان و مشاركت 50درصدي وزارت راه ساخته شود اما در اواخر خرداد، مديرعامل شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل‌ونقل دولت دهم اعلام كرد به دليل اينكه بنياد در اين قطعات فعاليت نمي‌كند اين قرارداد فسخ و پروژه به پيمانكار ديگري واگذار مي‌شود.
قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا اعلام كرده در صورت تامين منابع مالي مي‌تواند اين پروژه را مطابق برنامه زمان‌بندي 36 ماهه تكميل و تحويل دولت دهد و از حيث ماشين‌آلات، تجهيزات و نيروي انساني متخصص مشكلي در اجرا و راه‌اندازي اين پروژه ندارد.از سوي ديگر بنياد مستضعفان، اعلام كرده كه با توجه به اجراي عمليات در اين دو قطعه و هزينه‌كردش براي احداث تونل در اين مسير بايد خسارتش پرداخت شود.طبق آنچه مسئولان بنياد مستضعفان اعلام مي‌كنند آنها 810 ميليارد تومان در آزادراه تهران - شمال هزينه كرده‌اند كه اگر وزارت راه اين مبلغ را بپردازد آنها از پروژه كنار مي‌روند.يكي از مشكلات مهم اجراي اين پروژه كمبود اعتبارات است. وزير راه و شهرسازي هم به اين مشكل اشاره كرده بود. استاندار مازندران اما گفته در سال 93 اعتبار بسيار خوبي براي آزادراه تهران ـ شمال ديده شد و از 200 ميليارد ريال در سال 92 به يك‌هزار ميليارد ريال رسيده است.
طرح سوال از وزير
حجت‌الله نوروزي نماينده علي‌آباد در مجلس در مورد روند پيشرفت اين پروژه به تهران امروز مي‌گويد: متاسفانه با وجود جنجال‌ها و حرف و حديث‌هايي كه اين روزها در مورد آزاد راه به راه افتاده چشم‌انداز روشني در برابر اين پروژه ديده نمي‌شود. همين موضوع باعث شده نمايندگان شمال كشور طرح سوالي را از وزير راه و شهرسازي امضا كنند كه منتظر اعلام وصولش هستيم. او مي‌گويد: متاسفانه در دولت‌هاي مختلف در مورد پروژه آزاد راه تهران- شمال شعارهاي مختلفي داده شده است اما ما در عمل تلاش قابل ملاحظه‌اي را شاهد نيستيم. اين پروژه با اعتبارات دولتي به پايان نمي‌رسد و بايد به‌طور جدي از توان بخش خصوصي هم در اجراي آن استفاده شود. براساس گزارش‌هاي دريافتي ما در حال حاضر سرعت پيشرفت اين پروژه بسيار كند است.
پروژه را به قرارگاه خاتم واگذار كنند
احمدعلي مقيمي عضو كميسيون عمران و نماينده بهشهر هم در اين باره به تهران امروز مي‌گويد: متاسفانه در هيچ دولتي كار جانانه‌اي براي اجراي اين پروژه انجام نشده است. از طرف ديگر انجام اين پروژه با منابع دولتي امكان‌پذير نيست و اگر دولت بخواهد فقط به بودجه سنواتي خود براي اين كار اكتفا كند 50 سال ديگر هم اين پروژه به اتمام نمي‌رسد. او مي‌گويد: بايد از راه‌هاي ديگر از جمله منتشر كردن اوراق مشاركت و منابع خاص هزينه اين پروژه تامين شود. از نظر مقيمي در حال حاضر قرارگاه خاتم الانبيا با توجه به سوابقي كه در اجراي پروژه‌هاي مختلف دارد مناسب‌ترين پيمانكار براي اين پروژه خواهد بود و پيمانكاران كوچك‌تر نمي‌توانند آن را به انجام برسانند. اين اظهارنظر مقيمي در حالي است كه به نظر نمي‌رسد اراده جدي در وزارت راه و شهرسازي براي واگذاري آزاد راه تهران –شمال به قرارگاه خاتم الانبيا وجود داشته باشد.
دولت خودش را كنار نكشد پروژه اجرا نمي‌شود
مسعود مهاجر كارشناس حمل‌ونقل هم در اين باره مي‌گويد: بهترين راهكار براي به سرانجام رساندن اين پروژه اين است كه هركس نمي‌تواند آن را اجرا كند كنار بكشد. در حال حاضر پيمانكار اصلي اين پروژه خود دولت است و در اين 17 سال نشان داده از انجام آن عاجز است پس بهتر است خودش را كنار بكشد تا پيمانكاراني كه توان انجام آن را دارند وارد عمل شوند.
او مي‌گويد: از اول واگذاري اين پروژه با مشكل همراه بوده و هيچ‌وقت يك مناقصه واقعي برگزار نشد و همه چيز مشروط و رانتي پيش رفت. وقتي پروژه به بنياد واگذار مي‌شود و در عوض قرار است هزينه‌هاي آن از طريق فروش زمين‌هاي اطراف جبران شود بدون اينكه بررسي كرده باشيم كه اين پروژه چه تاثيري روي اين زمين‌ها خواهد داشت معامله‌اي روي هوا انجام شده كه سرنوشت‌اش همين مي‌شود. الان هم بهترين راهكار اين است كه از اول اين پروژه را به مناقصه گذاشت تا همه پيمانكاران خارجي و داخلي كه مايل هستند در آن شركت كنند بدون قرارداد مشروط وارد عمل شوند.
به هر حال تا زماني كه دولت مي‌خواهد هزينه اين آزاد راه را خودش بپردازد قابل اجرا نيست چرا كه در حال حاضر دولت براي كارهاي اساسي‌تر و با اولويت‌تري در كشور پول كافي ندارد. دم دستي‌ترين راه به سرانجام رساندن اين پروژه فاينانس خارجي است. دولت بايد عزم‌اش را براي اتمام اين پروژه نشان دهد. و معلوم كند كه از چه زماني و با چه شرايطي مي‌خواهد اين پروژه دوباره كلنك زني شود و در چه زماني تمام شود و بر اين اساس آن را به مناقصه بگذارد. مناقصه‌اي كاملا شفاف و روشن بايد برگزار شود. با اين شرايط كنسرسيوم‌هاي شركت‌هاي ساختماني وجود دارند كه مي‌توانند ظرف سه سال پروژه را به اتمام برسانند.
آزادراه تهران – شمال طلسمی كه نمی‌شكند
كمتر ایرانی است نام پروژه آزادراه تهران- شمال را نشنیده باشد. پروژه‌ای كه قرار است تهران را به شمال كشور وصل كند. از مسیرهای صعب‌العبور بگذرد و مسافران را راحت‌تر از پیچ و خم‌های چالوس به جنگل‌های شمال و سواحل خزر برساند.
۱۳۹۲/۹/۳۰
