خانه هایی كه از پای بست، ویران است!

به گزارش نما به نقل از روزنامه هفت صبح: رییس سابق نظام مهندسی، دلیل اصلی ریزش ساختماتن را در منطقه پاکدشت تهران، عدم رعایت نکات فنی از سوی مهندس ناظر اعلام کرد و گفت: در صورتی که سازه مطابق با اصول فنی احداث نشود در مراحل اولیه ساخت ساختمان فرو می ریزد.

خبر کشته شدن چهار کارگر در پی ریزش ساختمان در حال ساخت منطقه پاکدشت تهران در حالی از سوی خبرگزاری ها روز گذشته مخابره شد که هر از چند گاهی اخباری مبنی بر ریزش ساختمان در یکی از مناطق تهران و همچنین شهرهای ایران از طریق خبرگزاری ها و رسانه ها به اطلاع ما می رسد و مدتی فکر همه را به خود مشغول می کند اما پس از گذشت تنها چند روز همه چیز فراموش شده و آب ها از آسیاب می افتد تا اینکه خبر دیگری از ریزشی جدید به گوش می رسد...

ساختمان های جدید دور از چشم نهادهای ناظر ساخته می شود و چون فرو می ریزد و مرگ آفرین می شود همه وعده می دهند که دیگر اجازه ادامه این وضعیت را نمی دهند و دوباره خبر می رسد که ساختمانی در گوشه ای از کشور فرو ریخته است. در این میان نظام مهندسی و شهرداری هر یک دیگری را مسئول کیفیت ساخت و ساز می داند و ریزش ساختمان ها ادامه دارد.

خانه های نوساز تا 10 سال به تعمیر نیاز دارند

براساس اعلام مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن 35 درصد از مصالح ساختمانی غیراستاندارد هستند اما باید به این آمار، واردات محصولات بی کیفیت از کشور چین را هم اضافته کرد که 40 درصد از سهم بازار را در اختیار دارند. این در حالیست که در کشورهایپیشرفته یک خانه 90 ساله به عنوان خانه نوساز، مستحکم و ایمن محسوب می شود و پس از آن نیز فقط به تعمیرات جزئی نیاز پیدا می کند اما متوسط عمر ساختمان در ایران حداکثر یک چهارم تا یک سوم این کشورهاست که در این مدت هم ساکنان باید هزینه هایی را بابت تعمیر خانه خود بپردازند.

در این میان در حالی دولت هزینه های زیادی را بابت نوسازی در بافت های فرسوده می پردازد که کارشناسان معتقدند عدم کیفی سازی و تخلفات صورت گرفته در زمینه ساخت از سوی شهرداری و دولت موجب شده است که آپارتمان های نوساز در صورتی که فرو نریزند در ایران تا 10 سال آینده به تعمیرات اساسی نیاز داشته باشند.

80 درصد ساختمان ها استاندارد نیست

در این خصوص رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران، در گفتگو با هفت صبح، با انتقاد از عدم رعایت اصول فنی ساخت و ساز در تهران معتقد است: در حال حاضر قانون نظام مهندسی در کشور به درستی اجرایی نمی شود. این در حالی است که شهرداری نیز در عدم اجرای قوانین و مقررات ملی ساختمان شهرداری متخلف است.

سعید غفرانی حادثه ریزش ساختمان در حال ساخت را در منطقه پاکدشت تهران متاثر از عدم رعایت نکات فنی در زمینه ساخت عنوان کرد و گفت: به دلیل عدم اجرای کامل قوانین نظام مهنمدسی بیش از 80 درصد از ساختمان های تهران براساس مقررات ملی ساختمان احداث نمی شود و غیر استاندارد است.

او، بیشتر ساخت و سازهای منجر به حکم تخریب را در مناطق شمالی تهران برشمرد و گفت: با توجه به قیمت بالای ملک در مناطق شمالی تهران و این که ساخت و ساز در این مناطق به نسبت مناطق جنوبی منفعت بیشتری دارد، تخلفات ساختمانی که بیشتر حکم تخریب می گیرند در مناطق شمالی بیشتر است.

طبق اظهارات غفرانی، چنانچه فرایند ساخت شامل طراحی، ساخت و نظارت توسط افرادی ذی صلاح براساس مقررات ملی ساختمان صورت بگیرد، عملا تا حد بسیار زیادی ساختمان ها مشمول گارانتی کیفیت می شوند. در فرآیند تولید ساتختمان گروه های مختلفی شامل طراح، محاسب، سازنده صاحب صلاحیت و همچنین مهندس ناظر و ... درگیر هستند که چنانچه تمامی این پروسه مطابق با قوانین و مقررات ملی ساختمان باشد، ساختمان ها با کیفیت و براساس استانداردهای قانونی ساخته می شوند که این امر باعث می شود مصرف کنندگان در طول دوران بهره برداری با کمترین مشکلات ممکن مواجه شوند.

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران درباره راهکارهای رفع مشکلات احتمالی در طول دوران بهره برداری ساختماتن ها عنوان کرد: در این صورت لازم است که شرکت های بیمه فعالیت های خود را آغاز کنند و با انجام بیمه تضمین کیفیت ساختمان در این زمینه وارد عمل شوند.

غفرانی با اشاره به اینکه براساس قانون، مسئولیت اجرایی کردن بیمه کیفیت ساختمان متوجه دستگاه مدیریت شهری است گفت: تاکنون سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران جلسه های متعددی با شهرداری تهران برای فراگیر کردن موضوع بیمه تضمین کیفیت ساختمان برگزار کرده است و شهرداری نیز بر ضرورت اجرایی کردن این مهم راغب است.

دولت مقصر اصلی است

طبق اظهارات کارشناسان سازمان نظام مهندسی بخشی از سازندگان کوچک که عمدتا صاحبان یک ساختمان به شمار می روند سعی دارند تا با رعایت اصول ایمنی، به ساخت و ساز بپردازند اما در این میان بخش زیادی از سازندگان هم وجود دارند که به دلیل عدم تخصص که نه تنها اصول ایمنی را در ساختمان سازی رعایت نمی کنند بلکه با عدم نظارت درست بر ساختمان سازی موجب می شوند که یک ساختمان با همه عظمت خود یکباره بر سر ساکنین خود فرو بریزد. به گفته رئیس سابق سازمان نظام مهندسی استان تهران، در حال حاضر امور اجرایی ساختمان به افرادی که دارای صلاحیت هستند واگذار نمی شود. محسن بهرام غفاری در گفتگو با هفت صبح با انتقاد از حاکمیت سوداگری و غیراصولی در بخش ساخت و ساز شهری عنوان کرد: صرفه جویی و به حداقل رساندن هزینه های ساخت و ساز منجر به ضعیف شدن ایمنی سازه در تهران شده است.

او با اشاره به عدم اجرای ضوابط ساخت از شهرداری معتقد است: در حال حاضر شهرداری ها با در نظر نگرفتن جنبه های فنی مقررات ملی ساختمان و سپردن امور به مهندسین ناظر با فروش تراکم به روابط شهرسازی توجه می کنند در نتیجه ساختمان ها طبق اصول فنی ساخت احداث نمی شود.

غفاری معتقد است در حال حاضر مهندسین ناظر وظایف خود را به درستی اجرایی نمی کنند و به دلیل عدم کنترل های لازم ساختمان با حداقل کیفیت ساخته می شود. رییس سابق سازمان نظام مهندسی، در بخش دیگری از اظهارات خود یکی از عوامل اصلی عدم رعایت فنی ساخت و ساز را دولت عنوان کرد و گفت دولت با احداث مسکن مهر یکی از عوامل مروج بی مبالاتی در استانداردهای ایستایی ساختمان بود و مقررات ملی ساختمان را نقض می کرد. به عنوان مثال برای احداث اسکلت ساختمان 4 تا 5 طبقه باید متری 250 هزار تومان هزینه کرد اما دولت در مسکن مهر برای کلیه امور ساخت از قبیل نازک کاری، محوطه سازی، برق و احداث اسکلت در مجموع 300 هزار تومان اعتبار در نظر می گرفت. او دلیل اصلی ریزش ساختمان را در منطقه پاکدشت تهران، عدم رعایت نکات فنی از سوی مهندس ناظر اعلام کرد و گفت: در صورتی که سازه مطابق با اصول فنی احداث نشود در مراحل اولیه ساخت ساختمان فرو می ریزد.

ناظری که نمی تواند نظارت کند

تخلفات صورت گرفته در زمینه ساخت در حالی از سوی مهندسین ناظر سیر صعودی دارد که بزرگترین مشکلاتی که مهندسان ناظر از آنها گله می کنند این است که به آنها اجازه کار درست و اصولی داده نمی شود. مهندس علی حیدری، یکی از همین مهندسان ناظری است که گله دارد و معتقد است نمی تواند آنطور که می خواهد کار کند: در افکار عمومی اینطور جا افتاده است که مهندسان ناظر برای اینکه سر ساختمان حاضر نشوند پول می گیرند و یک بار هم برای بازدید از ساختمان نمی آیند. اما اصلا اینطور نیست. بزرگترین مشکلات ما مهندسان ناظر، مالکان و سازنده های آنها هستند که کمترین اطلاعاتی از صنعت ساختمان ندارند و به اصطلاح، تنها کارشان بساز و بفروشی است و همین افراد هستند که دوست ندارند ناظر، سر ساختمان بیاید تا هر کاری دوست دارند و هر بلایی که می خواهند به سر ساختمان بیاورند. به گفته مهندس حیدری در این شرایط سر ساختمان هم حضو رداشته باشیم دائم باید با مالک و پیمانکار درگیر شویم که چرا فلان کار را اصولی انجام نمی دهد و از طرف دیگر پایین بودن دستمزدها باعث می شود خیلی از ناظرها دلشان برای کار نسوزد: کارفرما تنها به این فکر می کند که با کمترین هزینه ساختمانش را بالا ببرد. وقتی مهندس ناظر به آنها ایراد بگیرد که چرا این کار را انجام می دهند، می گویند بقیه ساخته اند هیچ اتفاقی نمی افتد برای ما هم نخواهد افتاد!

مهندس علی حیدری در ادامه از سیستم سنتی در ساخت و سازهای شهری می گوید که همین موضوع نیز مشکل آفرین است: اکثر ساختمان سازی های شهرهای ما به صورت سنتی است و کمتر دیده می شود ساختمانی با روش های مدرن ساخته شود. از طرف دیگر پیمانکارها و کارفرماها به دنبال کسانی هستند کهب ا پایین ترین قیمت ساختمان ها را بسازند، برای همین مشکلات ساخت، از مرحله خاکبرداری تا پایان کار دیده می شود و کاری هم از دست مهندس ناظتری که نظارتی نمی تواند بکند برنمی آید.
او همچنین در مورد رابطه مالی بین ناظر و مالک افزود: تا سال گذشته بین مهندس ناظر و مالک رابطه مستقیم مالی وجود داشت که همین خودش پارادوکس به حساب می آمد.

سازنده ها از تیرآهن درجه دو استفاده می کنند

طی دو سال اخیر حواشی به دلیل استفاده از مصالح بی کیفیت ساختمان ها را این بار نه در برابر زلزله بلکه در مقابل وزیدن نسیم غیرقابل استحکام کرده است. طبق اظهارات رییس اتحادیه آهن فروشان سازنده ها برای کاهش هزینه هایشان از تیرآهن های درجه دو وارداتی که برای سازه های صنعتی به کشور می آید، استفاده می کنند. طبق اظهاراتت رییس اتحادیه آهن فروشان، غالبا بین 18 تا 20 درصد از بهای تمام شده یک ساختمان مربوط به هزینه استفاده از فلزات است که عمده آن را نیز آهن و فولاد تشکیل می دهد. محمد آزاد، معتقد است، اشکالاتی که ساختمان ها در سال های اخیر پیدا کرده و خود سازندگان نیز بر آن اشراف دارند استفاده از تیرآهن های درجه دو در ساختمان هاست که برای کمتر شدن هزینه ها انجام می شود. این تیرآهن ها وارداتی است و عمدتا از چین وارد می شود. موارد مصرف آن هم در سازه های صنعتی است و استفاده از آن در ساختمان ها غیرقانونی بوده و تخلف محسوب می شود.

به گفته او، اکنون بالای 80 درصد سازندگان از این تیرآهن ها استفاده می کنند. از این رو مهندسان ناظر باید با نظارت دقیق جلوی این فاجعه را بگیرند. آنها باید بدانند که این خیانت در حق ملت است. با تشخیص درجه دو بودن تیرآهن ها یا باید اسکلت تعویض یا تقویت شود.

او با اشاره به عواقب استفاده از این تیرآهن ها گفت: اینها معمولا سبک تر از تیرآهن های معمولی و ارزان تر هستند. برخی سازندگان با مراجعه به بازار آهن به دنبال تیرآهن هخای ارزان می گردند اما شاید نمی دانند که استفاده از این کالاهای درجه دو در ساختمان ها فاجعه بار است.