نقش ویژه آیت‌الله مهدوی در خبرگان

به گزارش نما ، جریانات سیاسی خود را برای انتخابات مجلس خبرگان آماده ساخته و تلاش می کنند حضور هم طیفان و هم فکران خود را به حداکثر برسانند. هر چند مقایسه مجلس خبرگان با سایر مجالس و شوراهای کشور، مقایسه ای ناموزون است، اما خاصیت انتخابات و تشکیل مجلس هایی این گونه، باعث شکل گیری و رقابت جریان های سیاسی می شود.
در این بین برخی از فقهای برجسته تنها مبتنی بر ادای تکلیف و شرایط اقتضای تکلیف در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کرده و چندان تابع فضاسازی های سیاسی قرار نگرفته و تلاش می کنند خود متناسب با مبانی عقلی و شرعی تصمیم بگیرند. آیت الله مهدوی کنی که بی شک استمرار مکتب فقهی، فقهای گذشته می باشد، در عرصه ی سیاست تابع اندیشه ی سیاسی امام خمینی (ره) بوده و از منظر تکلیف، نتایج و شرایط آن به تصمیم گیری در این حوزه می پردازند.
نقش ویژه آیت‌الله مهدوی در خبرگان
آیت الله مهدوی کنی را می توان فقیهی قدرتمند، عالمی روشن بین و سیاستمداری کهنه کار دانست که با داشتن روحیه ای انقلابی و ولایی جایگاهی برجسته در نزد امام و رهبری، ‌نخبگان سیاسی و جریان های سیاسی موافق و مخالف دانست. ایشان همواره در بحران ها و محمل های حساس و تأثیرگذار نقشی برجسسته و اثرگذار داشته اند. بیانات و سخنان امام راحل و مقام معظم رهبری خود تأیید بر این مدعاست. جایگاه فقهی و سیاسی آیت الله مهدوی کنی بارها از سوی امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری مورد تأیید قرار گرفته است. اما به نظر می رسد در جایگاه یک رسانه باید به تبین ضرورت حضور این شخصیت فقیه اخلاقی در نظر گرفت. ۱
همچنین ذکر این نکته هم درخورد توجه است که جایگاه علمی، فقهی، ‌اخلاقی و سیاسی آیت الله مشکینی توسط شخص ایشان پر شد و توانست مجلس خبرگان را از حاشیه های رقابت های عرفی دور کند و آبی بر آتش باشد. همان نکته ای که مقام معظم رهبری پس از انتخاب آیت الله مهدوی کنی به ریاست مجلس خبرگان آن را انتخابی به جا و به حق تعبیر کردند. و فرمودند ایشان (آیت الله مهدوی کنی) از ابتدای انقلاب تا امروز در همة عرصه‌ها از جمله روحانیت ـ سیاست ـ مسائل جاری کشور ـ "حوزه و دانشگاه"، و دیگر عرصه ها، شخصیت برجسته و بارزی بوده اند.۲
نقش ویژه آیت‌الله مهدوی در خبرگان
البته شباهت‌ های آیت الله مشکینی و آیت الله مهدوی کنی هم جالب توجه است؛ هر دو بزرگوار یار دیرین امام و رهبری بودند. در طول سال‌ های مخاطره و حوادث فتنه‌گون رشته برادری و همراهی دیروز خویش را با رهبری نشکستند و به عهد خود با ولی‌فقیه زمان پایدار ماندند. ریاست امروز جامعه روحانیت مبارز، از لحاظ سلوک اخلاقی و منش رفتاری، شباهت ‌هایی به رییس فقید جامعه مدرسین حوزه قم دارد. استنکاف اخلاقی و گریز از موقعیت ‌های شهرت و مسئولیت تا به سرحد احراز تکلیف و وظیفه، مشخصه واحد آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله مهدوی کنی بوده و هست. دارا بودن پشتوانه عمیق فقاهتی و قطعی بودن درجه اجتهاد این دو بزرگوار نیز یکی دیگر از ویژگی‌های مورد اشاره است.
۱) جایگاه فقهی و اجتهاد:
بی شک مهمترین مؤلفه ی شخصیت ایشان بعد فقاهت ایشان به تمام معنا می باشد. انتصاب به مقام فقیه شورای نگهبان در اولین دوره ی شورای نگهبان قانون اساسی از سوی امام راحل؛‌ نشان از وزانت فقهی این شخصیت برجسته دارد. جایگاهی که بارها توسط مقام معظم رهبری و سایر مراجع بزرگ عظام بر آن تأکید و اصرار ورزیده شده است. از این رو ایشان را می توان مصداق کامل بعد فقاهت و عدالت دانست. از طرف دیگر آیت الله مهدوی کنی از سوی امام راحل به عنوان تولیت مدرسه مروی منصوب شدند. در وقف نامه ی مدرسه و متعلقات مروی آمده که تولیت آن باید بر عهده ی فقیه و مجتهد طراز اول تهران باشد.
نقش ویژه آیت‌الله مهدوی در خبرگان
۲) منزلت اخلاقی:
سال هاست بزرگان انقلاب آیت الله مهدوی کنی را به فقه و اخلاق می شناسند. اخلاقی که مناصب اجرایی و مسئولیت های سنگین وی را از معیارها و ارزش ها دور نکرد و همچنان بر عهدی که بسته بود ماند. آیت الله مهدوی کنی فردیست که جریانات سیاسی همواره ایشان را به متخلق بودن می شناسد و بر این خصیصه تأکید دارند. ایشان سال هاست در دانشگاه امام صادق علیه السلام درس اخلاق می گوید و سال هاست که همگان وی را به این ویژگی می شناسند. اخلاق ویژگی دوم و مشخصه ی اصلی ایشان است که در رفتار فردی و اجتماعی ایشان هم بروز و ظهور کرده است. به عبارت دیگر گرایشات سیاسی و علائق سیاسی باعث نشده تا ایشان از مرز اخلاق فراتر رود و رقیب یا مخالف فکر خود را تخریب بکشاند. اظهار نظر معقولانه و منصفانه از جمله ویژگی های ایشان می باشد که یگانگی اخلاق و سیاست را در سیره ی عملی ایشان نشان می دهد.
در دانشگاه امام صادق (ع) نیز سال هاست که دانشجویان این دانشگاه هر هفته بر سر درس اخلاق این استاد اخلاق حاضر می شوند و از سیره ی اخلاقی و سیاسی این استاد معظم بهره می برند.
۳) بعد عدالت
در فقه شیعه صفت عدالت همواره در کنار فقاهت شرط اساسی برای تصدی مسئولیت های مهم و سنگین بوده است. در فقه شیعه برای امام جماعت، امامت جمعه،‌ مرجعیت، قضاوت، ولایت و ... صفت عدالت شرط است. هر چند عدالت را عدم ارتکاب کبیره و عدم اصرار بر صغیره تعریف کرده اند؛ اما به نظر می رسد ابعاد مفهوم عدالت در فقه شیعه گسترده تر بوده و و علاوه بر عدالت فردی شامل عدالت اجتماعی هم می شود. از این رو عدالت اجتماعی را می توان متناسب با مسئولیت هایی که فرد بر عهده گرفته تشخیص داد. در بعد عدالت یعنی مخالفت با هوای نفس و انجام دادن امور و تصدی مسئولیت ها متناسب با معیارهای دین نه با معیارهای شخصی، حزبی، جناحی، خانوادگی و دلبستگی های فردی و سلیقه ای و... .
از بعد عدالت همواره مسبوق به زمان است و فرد و یا فقیهی ممکن است امروز دارای عدالت باشد و ساعتی دیگر فاقد این صفت باشد. بدیهی است که در ماجرای عزل آیت الله منتظری از منصب قائم مقامی رهبری،‌ علت عزل سلب صفت عدالت ایشان بود،‌ چراکه ویژگی و صفت علم قابل از بین رفتن نیست.
با نگاهی به سوابق و مسئولیت هایی که آیت الله مهدوی کنی از ابتدای انقلاب تا کنون بر عهده گرفته نشان می دهد که صفت عدالت در مسئولیت ها، بحران ها، فتنه ها و ... همواره در این شخصیت استمرار داشته است. علاوه بر مسئولیت ها و مناصب، مواضع سیاسی نیز باید به عنوان یک محمل برای تشخیص عدالت یک فقیه مدنظر باشد.
نقش ویژه آیت‌الله مهدوی در خبرگان
۴) انصاف در سیاست
بدیهی است هر فرد فعال در عرصه ی سیاست برای خود مبانی و معتقدات سیاسی دارد که مبتنی برآن به فعالیت سیاسی می پردازد. مشی سیاسی آیت الله مهدوی کنی نشان از آن دارد که ایشان دارای اصولی مشخص در عرصه سیاست می باشد؛ اصولی که هرگز از آن عدول نکرده است. اسلام،‌ نظام، ‌انقلاب،‌ ‌ولایت فقیه از جمله ی اصولی است که در طول حوادث قبل و بعد از انقلاب این اصول در رفتار و سیاسی آیت الله خود را نشان داده است. مواضع و سخنان ایشان در جایگاه ریاست مجلس خبرگان نشان پایبندی بر این اصول را نشان می دهد. ایشان بارها در سخنان خود تأکید کرده اند که اختلاف در سلایق سیاسی نباید باعث تضعیف ستون خیمه ی نظام یعنی ولایت فقیه و اصول انقلاب و نظام اسلامی شود.
همچنین تأکید بر حفظ وحدت در بین نیروهای انقلاب و تلاش برای اجماع در امور اجتماعی و سیاسی نیز باعث شد تا وزنه اعتدال و انصاف سیاسی به عنوان ویژگی مشخص در وزانت سیاسی ایشان از ابتدای انقلاب اسلامی باشد. دفاع و حضور همراه با بصیرت در عرصه های مختلف فتنه گون و تلاش برای دفاع از ولایت فقیه این میراث گرانسنگ امام خمینی (ره) نشان از اصول گرا بودن و مسلکی بودن این فقیه سیاستمدار دارد. مسلکی که باعث جاذبه های فراوان و احیانا دافعه هایی نیز می شود.
۵) وزنه ی حضور
با توجه به جهت گیری سیاسی جریان های سیاسی بی شک حضور ایشان در انتخابات مجلس خبرگان و قرار گرفتن در جایگاه ریاست مجلس بر جایگاه و ارزش این مجلس افزوده و جامع خصوصیات اصیلی نظیر فقاهت، عدالت، اخلاق و وزانت سیاسی خواهد بود. از طرف دیگر با توجه به تلاش برخی از چهره ها و جریان های سیاسی برای تصرف مجلس خبرگان ضرورت حفظ جایگاه و شأن این مجلس و ریاست آن و تلاش برای دم سیاسی شدن رقابت های عرفی در این کجلس، به نظر می رسد حضور و استمرار ریاست ایشان در جایگاه ریاست مجلس خبرگان امری ضروری و مهم باشد.
هر چند آیت الله مهدوی کنی خود فقیه و مجتهد هستند و بی شک برای حضور یا عدم حضور خود در مجلس خبرگان دلایل متقن و کافی دارند اما به نظر می رسد با توجه به حساسیت مسأله، تبیین ضرورت حضور ایشان از پنجره ی ذهن یک تحلیل گر سیاسی مهم و درخور توجه است.
از این رو با توجه به شرایط پیش آمده و خیز برخی از شخصیت ها و جریان های سیاسی ضرورت وحدت اصول گرایان و تلاش برای حضور آیت الله مهدوی کنی به مراتب مهم تراز امور اختلافی دیگر می باشد.
جمع بندی
با توجه به انتخابات پیش روی مجلس خبرگان و همچنین با توجه به روی دادن تغییرات و تحولات در عرصه ی سیاسی کشور؛ به نظر می رسد این دوره از انتخابات مجلس خبرگان از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد. به نظر دیدبان ضمن تلاش برای عدم سیاسی کردن انتخابات این مجلس و تلاش برای حفظ ارزش و جایگاه این مجلس؛‌ باید بیان داشت که جایگاه ریاست این مجلس،‌ نیازمند فردی می باشد که دارای ویژگی های برجسته بوده و عدل آیت الله مشکینی باشد. از این رو آیت الله مهدوی کنی با تجمیع صفاتی نظیر فقاهت، اجتهاد مسلم،‌ اخلاق،‌ عدالت و بینش صحیح و روشن سیاسی؛ ضرورت حضور ایشان بیش از پیش احساس می شود.