بررسی طرح تأمین نیروی انسانی دانشگاه فنی و حرفه ای كشور

به گزارش نما ، به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اظهارنظر کارشناسی خود درباره: "طرح تأمین نیروی انسانی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور و آموزشکده‌های زیر مجموعه آن" آورده است: آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای به‌ موجب ماده (23) قانون برنامه پنجم (مصوب 15/10/1389) از وزارت آموزش و پرورش به وزارت علوم منتقل و به ‌موجب بند «110» قانون بودجه سال 1390 (مصوب 19/2/1390) از مجموع 167 مرکز «دانشگاه فنی و حرفه‌ای» تشکیل شد.

طرح تأمین نیروی انسانی دانشگاه فنی و حرفه‌ای به شماره ثبت 409 در تاریخ 13/9/1392 در راستای حل دو مشکل در حوزه نیروی انسانی این دانشگاه ارائه شده است. مشکل اول بلاتکلیفی نیروهای حق‌التدریسی است که در زمره مشمولین استخدام در آموزش و پرورش بودند، ولی با انتقال آموزشکده‌ها و پیامدهای ناشی از آن از این امتیاز محروم شدند و مشکل دوم کمبود کادر علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای است.

بررسی وضعیت موجود دانشگاه فنی و حرفه‌ای از جهت نیروی انسانی شاغل

وضعیت موجود دانشگاه حاکی از آن است که در‌حال حاضر دانشگاه فنی و حرفه‌ای با 3456 نفر نیروی رسمی (1167 نفر آموزشی)، 150 نفر نیروی پیمانی (که در‌حال تبدیل وضعیت هستند)، 3192 نفر نیروی قراردادی و 3240 نیروی حق‌التدریس مشغول به فعالیت است و همچنین از خدمات 16000 مدرس مدعو استفاده می‌کند.

از 3240 نفر حق‌التدریس، 38 نفر دارای مدرک دکتری، 1212 نفر مدرک فوق‌لیسانس، 1589 نفر مدرک کارشناسی، 377 نفر فوق‌دیپلم، 19 نفر دیپلم و 9 نفر سایر مدارک را دارا هستند. این افراد تا سال تحصیلی 1389 ـ 1390 بین 1 تا 14 سال سابقه خدمت در دانشگاه فنی و حرفه‌ای را دارند.

بررسی کارشناسی طرح

قانون تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سواد‌آموزی، آموزش و پرورش را موظف کرد تا نسبت به استخدام 60 هزار نفر از معلمان حق‌التدریس با اولویت‌های مطروحه در متن قانون اقدام نماید. براساس این قانون (مواد (2) و (3)) هنرآموزان و مربیان کاردانش و فنی و حرفه‌ای به‌دلیل اهمیت و شرایط خاص آموزشی از امتیاز ویژه‌ای برخوردار شدند لذا با مدرک کاردانی و 5 سال سابقه خدمت تا زمان تصویب این قانون بدون تبدیل وضعیت از حق‌التدریسی به پیمانی باید استخدام رسمی شوند. وزارت آموزش و پرورش به تعهدات خود (با استخدام تدریجی این نیروها) در استخدام 60 هزار نفر عمل کرد، اما به‌دلیل امکان انتقال آموزشکده‌ها به وزارت علوم به مربیان و هنرآموزان آموزشکده‌ها «کد پرسنلی» ارائه نکرد نتیجه آنکه این افراد تاکنون به‌صورت حق‌التدریسی باقی‌مانده‌اند. براساس آیین‌نامه استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور امکان جذب این افراد لزوماً وجود ندارد، بلکه این عده نیز همانند سایر متقاضیان باید داوطلب جذب در دانشگاه شده و همانند سایر متقاضیان مورد گزینش علمی و عملی قرار گیرند.

این همه در شرایطی است که افراد مورد اشاره شانس برگشت و جذب در آموزش و پرورش را هم ندارند. در هر حال با وجود نیاز دانشگاه به این هنرآموزان و مربیان و با وجود توانمندی و تبحر اکثر آنان هنوز وضعیت مشخصی برای این افراد معین نشده است.

استخدام این افراد بدون قانونگذاری نیز مقدور است به این شکل که دانشگاه فنی و حرفه‌ای می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت بند «ب» ماده (20) قانون برنامه پنجم با تدوین آیین‌نامه استخدامی هیئت علمی (متناسب با نیازهای آموزشی خاص دانشگاه فنی و حرفه‌ای و امتیازات بومی نظیر سابقه کار در کارگاه، ثبت اختراع و نوآوری و...) و تصویب آن در هیئت امنا این موضوع را محقق سازد. خصوصاً آنکه حدود 1250 نفر از افراد مذکور دارای مدرک دکتری و کارشناسی ارشد هستند که می‌توانند به‌عنوان مدرس جذب دانشگاه شوند و برای سایر این افراد هم علاوه‌بر ظرفیت بند «ب» ماده (20) می‌توان از ظرفیت تبصره ماده (4) آیین‌نامه استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری استفاده کرد. براساس این بند خبرگان بدون مدرک دانشگاهی با احراز شرایط لازم امکان مستثنا شدن از شرط دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه‌ای و یا سطح سه حوزوی را دارند.

نقاط قوت طرح
1. تعیین تکلیف 3240 نیروی حق‌التدریسی واجد شرایط استخدام به استناد قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت و 3 الحاقیه به آن.

2. امکان جذب 4000 نفر از نیروهای پاره‌وقت آزاد که در‌حال حاضر با دانشگاه همکاری دارند برای تحقق برخی شاخص‌ها در وزارت علوم (از‌جمله نسبت میان دانشجو و استاد و نسبت میان مربی و رشته محل).

نقاط ضعف طرح

1. موضوع مورد دغدغه این طرح نیاز به قانونگذاری ندارد. این موضوع با عزم دانشگاه و تعامل با وزارت علوم از طریق تدوین آیین‌نامه استخدامی خاص دانشگاه فنی و حرفه‌ای قابل حل است.

2. طرح دارای بار مالی و مغایر اصل هفتاد‌وپنجم قانون اساسی است.

3. در این طرح به موضوع ارتقای کیفیت آموزش در دانشگاه توجه نشده است. الزام به استخدام این افراد لزوماً به ارتقای کیفیت آموزش منجر نخواهد شد.

پیشنهاد
با توجه به نکات فوق تصویب طرح توصیه نمی‌شود پیشنهاد می‌گردد در صورت نیاز به استخدام این افراد مسئله درون دانشگاه و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به استناد قوانین موجود حل شود.