یار مهربان، بی زبان و فراموش شده

به گزارش نما ،فرهنگ کتاب و کتابخوانی در خانواده های ایرانی جایگاه چندانی ندارد و در میان هزینه های خانوار جایی برای خرید کتاب وجود ندارد و اصولا مردم دلشان نمی آید بابت این کاغذهای گرانبها بهایی پرداخت کنند. کتابخانه در خانه های ایران حکم یک دکور و تزیین را دارد و معدود کتبی که در آن قرار دارد سالهای سال خاک می خورند و شاید حتی به ندرت لای آنها باز شود.
البته هستند افراد کتابخوانی که ازاین قاعده مستثنی هستند ولی انقدر درصدشان پایین است که در یک جمع بندی کلی به این نتیجه می رسیم که ایرانیان کلا با کتاب قهر هستند. اما چرایی این مسئله به موارد بسیاری بستگی دارد.
خبرگزاری ایسنا در آخرین نظرسنجی از کاربران خود در خصوص «دلیل پایین بودن میزان مطالعه کتاب را در کشور چه می‌دانید؟» نتایج جالبی دریافت نمود، از بین چهار گزینه «کیفیت پایین آثار»، «گرانی کتاب‌ها»، «ممیزی آثار» و «تنبلی افراد»، «تنبلی افراد» را عامل اصلی پایین بودن سرانه کتاب‌خوانی در ایران دانستند و در رتبه‌های بعدی به «گرانی کتاب‌ها»، «ممیزی آثار» و «کیفیت پایین آثار» رأی دادند.
از بین 13هزار و 395 نفر شرکت کننده، تنبلی افراد: 46.54 درصد؛ گرانی کتاب‌ها: 22.93 درصد؛ ممیزی آثار: 21.49 درصد؛ کیفیت پایین آثار: 9.59 درصد کل آراء را به خود اختصاص دادند. طبق آخرین آمارهای مطالعه و کتاب‌خوانی در ایران، سرانه کتاب‌خوانی حدود 18 دقیقه در روز است.
علاوه بر این ها ، نکته ی مهم دیگری که باید به آن اشاره کنیم ، توسعه ی رسانه های گفتاری و شنیداری مثل رادیو ، تلویزیون ، ویدیو و غیره است . این ها نیز به هر صورت با پر کردن اوقات فراغت بخشی از جای خالی کتاب را در جامعه اشغال کرده اند ؛ زیرا آن آدمی که چند ساعت فراغت دارد تا کتاب بخواند ، وقتی تلویزیون را روشن می کند ، تا آخر شب به دیدن آن مشغول می شود.
تمام این ها سبب می شود که اوقات فراغت شخص پرشود و کتاب نخواند . خلاصه آن که کتاب خواندن هزینه هم برمی دارد و باید کتاب را بخرد . چون اغلب کتاب خانه های عمومی ما مشکل بودجه دارند و نمی توانند کتاب های جدید را به موقع تهیه و در دسترس قرار دهند و تازه وقتی هم کتاب را تهیه می کنند ، فهرست نویسی و تشریفات معمول ، مدت ها زمان می برد تا کتاب به دست خواننده ی علاقه مند برسد . به علاوه ، هنگام مطالعه به تمرکز حواس و آرامش نیاز است ، درحالی که تلویزیون و رادیو این طور نیست و در حالی که فرد ، کارهای دیگرش را انجام می دهد ، نظری هم به برنامه ها دارد . همه ی این ها ، عواملی ست که این نوع رسانه ها بتوانند در حد مؤثری جای کتاب و کتاب خوانی را بگیرند .
اما در سایر کشورها فرهنگ کتاب و کتابخوانی جزوی از زندگی مردم به حساب می آید و اغلب مردم حتی در اماکن عمومی مانند مترو، اتوبوس ، قطار و در هر مکانی که بتوانند به کتاب خواندن مشغول می شوند در حال حاضر با بررسی آماری بین مردم 30 کشور مختلف هندی‌ها کتابخوان‌ترین مردم جهان شناخته شدند.
بر اساس آماری که مرکز شاخص امتیاز فرهنگ جهانی ارایه کرده هندی‌ها با صرف بیش از 10 ساعت از وقتشان در هفته به کتابخوانی، کتابخوان ترین های جهان هستند.
پس از هند، تایلند، چین، فیلیپین و مصر به ترتیب جایگاه دوم تا پنجم را به خود اختصاص دادند. اما متاسفانه مردمان ایران جزو این کتابخوانها نبودند.
اغلب بزرگسالان به دلایل گرفتاری های مختلف زندگی برای کتابخوانی وقت چندانی ندارند و شاید آنقدر درگیر مسائل هستند که اغلب کتاب خواندن را فراموش می کنند. بنابراین برای فرهنگ سازی در زمینه خواندن کتاب بهتر آن است که از کودکان و نوجوانان خود آغاز کنیم و آنها را با کتاب و کتابخوانی آشتی دهیم.
به همین منظور پنج نویسنده کودک و نوجوان با انتشار نامه ای خواستار خرید کتاب به عنوان عیدی توسط خانواده های ایرانی برای کودکان و نوجوانان شدند. هوشنگ مرادی کرمانی، مصطفی رحماندوست، پرویز کلانتری، افسانه شعبان نژاد و علی اصغر سیدآبادی با انتشار نامه‌ای از خانواده‌های ایرانی خواسته اند که در خرید‌های سال نو به موضوع خرید کتاب برای کودکان و هدیه دادن آن به عنوان عیدی سال نو توجه نشان دهند.
در متن این نامه آمده است: پایه هر نوع پیشرفتی، آموزش است و آموختن بدون «سواد خواندن» ممکن نیست. طبق آزمون‌های جهانی متاسفانه بچه‌های ایرانی از نظر سواد خواندن در میان کودکان جهان در رتبه‌های پایینی قرار دارند.
پژوهش‌های بین‌المللی نشان داده است، خواندن کتاب‌های شعر و داستان برای کودکان، سواد خواندن را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد و باعث زیادشدن توانایی در کسب علوم و حتی پیشرفت تحصیلی می‌شود. بنابراین نقطه آغاز پیشرفت در کشور عزیزمان ایران، قفسه‌های کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌های کودکان است.
ماه اسفند، ماه خرید عیدی است و خانواده‌های ایرانی بنابه سنتی کهن در روز عید به کودکان خود، عیدی می‌دهند. ما پیشنهاد می‌کنیم، عید سال ۱۳۹۳ به کودکانمان کتاب هم عیدی بدهیم و ضمن کمک به رشد فرزندانمان در پیشرفت کشور عزیزمان نیز سهیم شویم.

گزارش: سیده الهام جوادی