به گزارش نما به نقل از برهان، این یک حقیقت است که امروزه به‌رغم توسعه‌ی گسترده و حیرت‌آور فناوری‌های جدید ارتباطی و شبکه‌ی ارتباطات مجازی در جهان، تألیف و انتشار سنتی کتاب و کتاب‌خوانی همچنان جایگاه و اهمیت خود را داراست.
کتاب و کتاب‌خوانی و میزان گرایش به مطالعه، یکی از شاخص‌های توسعه به شمار می‌رود و این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعه و کتاب‌خوانی وضعیت مطلوبی در ایران ندارد و اقدامات لازم و جدی جهت ترویج و اشاعه‌ی فرهنگ مطالعه صورت نگرفته است. در این میان، برگزاری نمایشگاه کتاب به مدت ده روز در سال، مجالی برای تبلیغ کتاب‌خوانی و تشویق مردم برای مطالعه است.
نمایشگاه کتاب یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور است و خوشبختانه هر سال با استقبال بسیاری روبه‌رو می‌شود. جمع شدن تمام ناشران در یک مکان باعث صرفه‌جویی در وقت می‌شود و از طرفی تخفیف‌های ویژه‌ی نمایشگاه برای خریداران وجود دارد که البته هر سال با افزایش قیمت کاغذ و در نتیجه کتاب، این تخفیفها کمتر می‌شود.
پس از ورود به مصلای تهران از ایستگاههای پُرازدحام مترو، با چندین بخش روبه‌رو می‌شویم: از ناشران دانشگاهی گرفته تا کودک و نوجوان، از ناشران بین‌الملل گرفته تا ناشران عمومی، البته چند سالی است که ناشران الکترونیک هم به این جمع اضافه شدهاند. اما پُراستقبال‌ترین بخش نمایشگاه کتاب بی‌شک بخش ناشران عمومی واقع در شبستان مصلای تهران است. بخشی سرپوشیده و وسیع که عموماً 30 تا 32 راهرو را در خود جای می‌دهد که هر راهرو حدوداً شامل 30 غرفه متنوع است. برای راحتی مراجعه‌کنندگان، این راهروها براساس حروف الفبا چیده شده و اسامی ناشران موجود در هر راهرو روی بنر ابتدای راهرو نوشته شده است تا از اتلاف وقت جهت جست‌وجوی ناشران جلوگیری شود.
پس از چرخش کلی در شبستان می‌بینیم که امسال نیز مانند هر سال، کتاب‌های این بخش که برای مخاطبان عام است، به چند دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:
الف) کتب مذهبی: شامل انواع مفاتیح در قطعات مختلف، کتب تاریخ پیامبران، صحیفه‌ی سجادیه، منتهی الآمال و...
ب) کتب روان‌شناسی: اکثر کتب این بخش ترجمه هستند. چند سالی است این بخش پر شده است از کتاب‌هایی دربارهی ویژگیهای زنان و مردان، چگونگی شناخت آن‌ها، راههای جذب جنس مخالف و... که در این زمینه، کتاب‌های «باربارا دی آنجلس» بسیار معروف است. وی یک فمینیست افراطی مطلقه و جنسیت‌گراست که در پی القای مفاهیم مورد اعتقاد خود به خوانندگانش است.
در کتب وی، که مدعی القای پیامدهای مثبت دربارهی عشق و زندگی است، اثری از وجود خدا نیست. در این کتب، عشق جایگزین دین، اعتماد به وجدان شخصی به جای وحی و اومانیسم به جای ایمان دینی عرضه می‌شود. از نظر وی، عشق با سکس و روابط جنسی هم‌معناست.
خواندن این کتب، که گاه در مغایرت صدوهشتاددرجهای با اعتقادات و باورهای دینی ماست، لطمات جبران‌ناپذیری را به مردم و فرهنگ ایرانی-اسلامی ما وارد میسازد. به‌راستی دلیل گرایش به این کتب غربی چیست؟ مگر نه این است که در علوم انسانی و به‌ویژه روان‌شناسی، هنوز در کشور ما انقلاب فرهنگی تحقق نیافته است؟ اگر دانشجوی یکی از رشتههای علوم انسانی باشید، عمق این فاجعه را به‌درستی درک کردهاید.
ج) کتب دفاع مقدس: کتاب‌هایی دربارهی زندگی شهدا و خاطرات آن‌ها. کتاب‌هایی چون «دا»، «نورالدین پسر ایران»، «لشکر خوبان» و... که جزء مستندات تاریخ هشت‌ساله‌ی دفاع مقدس هستند و باید این دلاوریها در حافظه‌ی تاریخی ما ثبت شود. کتاب‌هایی که به‌رغم تهاجم فرهنگی غرب، طرفداران بسیاری در میان نسل جوان دارند. انتشارات سوره‌ی مهر و روایت فتح، به‌حق در این زمینه بسیار خوب کار کردهاند.
مخاطبان با خواندن مجموعه‌ی «نیمه‌ی پنهان ماه» به زوایای ناگفته‌ی زندگی خصوصی شهدا سفر می‌کنند و درمییابند این شهدا که در مقابل دشمن و در جبهه‌ی جنگ استوار و مقتدر بودهاند، چه احساسات پاک و خالصانهای به همسران و فرزندان خود داشتهاند.
با خواندن سیر زندگی شهدا، سبک اصولی زندگی خانوادگی ایرانی و اسلامی بر ما عرضه می‌شود و این در حالی است که فیلمهای خارجی و سریالهای شبکه‌های معاندی چون فارسی‌وان سال‌هاست برای تغییر سبک زندگی ما از هیچ تلاشی فروگذار نکردهاند. سبک زندگی مقوله‌ی مهم است که برخلاف توصیه‌ی مقام معظم رهبری، هنوز جایش در میان فیلم‌ها و سریالهای وطنی خالی است.
د) کتب شعر: از شاعران کهن فارسی و گنجینه‌های ادبیات، چون حافظ، مولوی، سعدی و... تا شاعرانی چون نیما یوشیج، سهراب سپهری تا ترانه‌ها و اشعار سپید شاعران جوان و جویای نام. شاعرانی که با حضور در غرفه‌های انتشاراتی خود، سعی در تبلیغ کتاب‌هایشان و فروش هرچه بیشتر دارند.
انتشاراتی مانند فصل پنجم، نصیرا، نیماژ، بوتیمار و شانی هر سال با حجم انبوهی از کتاب‌های شعر از شاعران جوان در نمایشگاه شرکت می‌کنند؛ جوانانی که سابقه‌ی اخلاقی و سیاسی خوبی ندارند، همچون سید مهدی موسوی (ترانه‌سرای شاهین نجفی خواننده‌ی هتاک) که امسال با آخرین کتاب خود، «بعد از باران قبل از تبعید» در نمایشگاه حاضر است و یا فاطمه اختصاری که سال پیش عرضه‌ی کتاب‌هایش ممنوع بود و امسال علاوه بر کتاب‌هایش، خودش نیز در غرفه‌ی «فصل پنجم» حضور دارد و... شاعرانی که در حمایت از جنبش سبز ید طولانی دارند.
جوانانی که اشعارشان پر از سیاه‌نمایی، یأس و ناامیدی است. گاه اشعار این نسل، مخصوصاً اگر در قالب شعر نو یا سپید باشد، از هر مضمونی خالی است و صرفاً توصیف صحنههای سیاه و فضایی یأس‌آور است و چیزی جز سیاهی و یأس را به مخاطبان خود، که عمدتاً قشر جوان هستند، القا نمی‌کند.
هـ) ادبیات داستانی و رمان: این بخش نیز به‌خصوص در میان جوانان علاقه‌مندان خاص خود را دارد. از داستان‌های معروف دنیا همچون «ربه‌کا»، «مادام بوآری»، «دزیره»، «جین ایر»، کتاب‌های گابریل گارسیا مارکز و... گرفته که توسط انتشارات ققنوس، قطره، مرکز و... عرضه می‌شوند تا رمانهای عاشقانه‌ی ایرانی همچون آثار فهیمه رحیمی، م. مؤدب‌پور، تکین حمزه‌لو و...
انتشارات شادان، علی، پرسمان، آوای چکامه و... از جمله ناشران تخصصی رمان ایرانی هستند؛ رمان‌هایی که گاه در آن‌ها عبارات بی‌پرده و توصیفات وقیحانه از مسائل جنسی دیده می‌شود؛ مانند رمانهای م. مؤدب‌پور. نویسندهای که دو شخصیت اصلی رمانهایش دو پسر هستند؛ یکی شاد و بذله‌گو و دیگری غمگین و ساکت که در جریان داستان، عاشق می‌شود.
رمانهای ایرانی اکثراً دور از واقعیت بوده و نشئت‌گرفته از تخیلات نویسنده هستند و دختران نوجوان را در رویا فرو می‌برند. رمان‌هایی که در آن‌ها دختر اصلی داستان معمولاً به شکل غیرقابل توصیفی زیباست و همه‌ی اطرافیانش عاشق او هستند؛ دخترانی که غالباً هیچ پایبندی به اصول دینی و رعایت حجاب ندارند.
خ) آموزش آشپزی: شامل کتاب‌های آموزش انواع غذاها، دسرها و... که با توجه به برنامههای آموزش آشپزی در شبکه‌های مختلف تلویزیونی، حجم آن‌ها در مقایسه با چندین سال قبل کاهش یافته است.
امسال با تغییر دولت و سیاست‌های باز فرهنگی دولت یازدهم، انتظار می‌رفت شاهد تغییرات محسوسی در عرصه‌ی نشر و کتاب باشیم. امسال دراویش گنابادی با عرضه‌ی کتب خود و تلاش برای عضوگیری در نمایشگاه کتاب حضور دارند. دراویشی که مدعی آگاهی از مسائلی در هستی‌اند که از آن به ماورای طبیعت تعبیر می‌کنند.
انسانهای فرصت‌طلبی که در پوشش خرقه‌ی صوفیانه خود، جوانان بسیاری را به امید رسیدن به آرامش واقعی به منجلاب فساد و تباهی کشاندهاند. فرقههایی که ساخته و پرداخته استعمار پیر، یعنی انگلستان هستند تا با تشکیک در باورهای اعتقادی تشیع، اباحه‌گری و بدعت در دین را ترویج دهند.
کتاب‌های نویسندگان مسئلهدار از نویسندگان چپ‌گرا و مارکسیستی چون بزرگ علوی گرفته تا نویسندگان حامی فتنه سبز و معاند نظام، همچون فریبا کلهر، آشکارا توزیع میگردند. رمانهای مبتذل، کتب فلسفی فیلسوفان نهیلیست غربی، کتب خارجی مبتذل اخلاقی موجود در بخش بین‌الملل برخاسته از ضعف نظارت و... کتبی هستند که حضور آن‌ها در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور مایه‌ی تأسف است. (*)
نفیسه ترابنده
کارشناس مسائل فرهنگی
نمایشگاه كتاب و بازگشت جریانهای مسئله دار!
امسال با تغییر دولت و سیاست های باز فرهنگی، كتب نویسندگان مسئلهدار، از نویسندگان چپ‌گرا و ماركسیستی چون بزرگ علوی گرفته تا نویسندگان حامی فتنه‌ی سبز و معاند نظام، همچون فریبا كلهر، آشكارا توزیع شدند.
۱۳۹۳/۲/۲۴
