پیمان پولی دوجانبه، گامی برای رفع تحریم

اختصاصی/به گزارش نما ،سال 1997 برابر بود با بحران مالی کشورهای جنوب شرق آسیا؛ بحرانی که با وجود آسیب های فراوانی که به کشورهای این منطقه وارد کرد در واقع منشا تحولات بزرگی در معادلات اقتصادی دنیا شد.
این کشورها دست به تجدید ساختار زدند و بازار و موسسات مالی خود را به سطح استانداردهای جهانی رساندند، اولین اقدام در این جهت نیز تشکیل" گروه ساختاری مانیل" در همان سال بود. گروهی که در حقیقت یک شورای گفتگو برای نظارت اقتصادی و مدیریت بحران های منطقه ای به شمار می رفت.
یک سال بعد نیز "فرایند نظارت در کشورهای آسه آن" شکل گرفت، شورایی نظارتی که هدف اصلی آن تقویت ظرفیت سیاست گذاری در کشورهای عضو بود.
سه سال بعد یعنی سال 2000 هم برابر شد با اولین گردهمایی وزاری اقتصادی کشورهای آسه آن و سه کشور چین، ژاپن و کره جنوبی تا طرح "چیانگ مای" برای نخستین بار کلید بخورد.
طرحی که در حقیقت توسعه "پیمان های پولی دو جانبه" میان کشورهای عضو برای استفاده از پول های محلی در تجارت بود تا از این طریق معاملات این کشورها از بحران های مالی پول قدرت های جهانی مثل دلار و یورو در امان باشد.
و حالا بعد از گذشت نزدیک به 15 سال از این ماجرا، می توان ادعا کرد که ارزی به عنوان ارز غالب در کشورهای جنوب شرق آسیا وجود ندارد و معامله و مبادله خدمات و کالا با پول محلی کشورها صورت می گیرد. از طرفی کارآمدی این طرح باعث شد تا اکنون نزدیک به 48 پیمان پولی دوجانبه بین 32 کشور امضا شده باشد.
پیمان هایی که در واقع برای تقویت نقش و جایگاه پولی هر کشور در سطح بین المللی بسته می شود تا اقتصاد آنها تاثیر کمتری از سیاست های اقتصادی امریکا و اتحادیه اروپا متحمل شود.
قضیه فقط به امضای پیمان های پولی دو جانبه ختم نشد؛ چرا که به عنوان نمونه، چین در سال 2013 درخواستی مبنی بر جایگزینی ارز دیگری به جای دلار ارائه کرد، یا برخی کشورهای عربی برنامه ریزی کردند تا فروش نفت با ارز دلار را متوقف و به جای آن از پول های محلی کشورهای ذینفع استفاده کنند یا هند نیز برنامه‌ریزی کرد که درس سال ۲۰۱۴، با ۲۳ کشور پیمان پولی دوجانبه امضا نماید.
این اتفاقات باعث شده تا اکنون بسیاری اقتصاددانان اذهان مردم را برای دوران فرادلاری آماده کنند؛ دورانی که به نظر می رسد حالا شکل جدی تری به خود گرفته است.
به عقیده کارشناسان اقتصادی انتشار اوراق قرضه شرکت گازپروم به یوآن، انتخاب یوآن به عنوان ذخیره های ارزی بانک های مختلف چین و نزدیکی دو اقتصاد چین و روسیه با امضای یک قرارداد گازی فی مابین بر اساس ارزهای محلی حکایت از جریانی بزرگ برای پایان عصر دلار دارد.
مسئولین کشور ما نیز البته در این زمینه بی تفاوت نبوده اند و مساله تحریم ها که هم اکنون رنگ پررنگ تری هم به خود گرفته باعث شده تا بهارستانی ها طرح قراردادها و پیمان های پولی چند جانبه را با همکاری مرکز پژوهش های مجلس کلید بزنند.
در همین راستا موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی طی روزهای اخیر از برنامه تدوین طرح قراردادها و پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی با دیگر کشورها برای حذف دلار و یورو از مبادلات پولی ایران خبر داده است.

وی گفته که در حال حاضر 47 کشور دنیا در چارچوب قراردادها و پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه براساس واحد پول ملی مبادله می‌کنند. این طرح برای حذف دلار و یورو از مبادلات تجاری کشور با دیگر کشورهاست که در حال تهیه است.
به نظر می رسد در حالی که کشورهایی همچون کره جنوبی، اندونزی و ژاپن که رنگ تحریم را هم به خود ندیده اند دلار را کنار گذاشته و از پول های محلی خود استفاده می کنند بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز باید در این مسیر که می تواند تا حد زیادی مشکل تحریم بانکی کشور را حل کند، گام بردارد.

نویسنده:سمیه عظیمی