ضرورت مدیریت آب در سرزمین آب

به گزارش نما، قرار گرفتن ایران در نواحی خشک و نیمه خشک، نامنظم بودن مقدار بارندگی در نواحی مختلف، بالا بودن میزان تبخیر و هدر روی بیش از حد روان آب ها و مصرف بالای مشترکان وضعیت بحرانی را در ایران به وجود آورده است.

بر اساس آخرین گزارش سازمان هواشناسی کشور از 225 ایستگاه باران سنجی در سطح کشور بیش از 170 شهر ایران در سال زراعی جدید نسبت به مدت مشابه پارسال بین 10 تا 200 میلیمتر کمتر بارش داشته اند.

در این میان استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن یک درصد مساحت و جمعیت کشور در جنوب غربی ایران به علت برخورداری از شرایط آب و هوایی مساعد بیش از 10 درصد از روان آب های کشور را به خود اختصاص داده است.

دارا بودن قله های مرتفع در این استان به خصوص قله چهارهزار و 448 متری دنا با میزان بارندگی سالانه بین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر باعث شده تا چشمه سار ها و رودهای فراوانی از آن سرچشمه بگیرند.

کهگیلویه و بویراحمد گرچه به سبب قرار گرفتن در دامنه زاگرس و دارا بودن بافت جغرافیایی کوهستانی، سرانه جنگلی بالا، سالانه بیش از 735 میلیمتر از بارش های جوی را به خود اختصاص داده است ولی به لحاظ توسعه کشت آبی و بهره گیری از ظرفیت های آب رودخانه های بزرگ این استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

مدیرکل سازمان هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: با وجود اینکه وضعیت منابع آبی بیش از 17 استان کشور در وضعیت بحرانی قرار دارد اما این استان با میانگین بارش 690 میلیمتر در سال زراعی جاری از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

سید اسماعیل حسینی افزود: در سال زراعی جاری ن در شهر یاسوج 717 میلیمتر سی سخت 585 میلیمتر،دهدشت 544 میلیمتر، باشت 560 میلیمتر،دوگنبدان 409 میلیمتر و لیکک 445 میلیمتر بارندگی داشته است که براین اساس میانگین بارش در ایستگاههای باران سنجی استان نسبت به مدت مشابه پارسال بین 58 تا 91 میلیمتر کمتر بارش داشته اند.

با وجود اینکه میزان بارش های جوی در کهگیلویه و بویراحمد نزدیک از میانگین مطلوبی برخوردار است،اما بیشتر ساکنان این منطقه همچنان از کم آبی و خشکسالی رنج می برند.

مدیر عامل آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد دراین باره می گوید: میزان روان آبهای این سالانه در این استان 11 میلیارد و 400 میلیون مترمکعب است که عمده این میزان آب بدون استفاده از استان خارج می شود.

علی لطفی افزود: میزان منابع آبی زیر زمینی کهگیلویه و بویراحمد نزدیک به 300 میلیون مترمکعب برآورد شده است که از این میزان بیش از 286 میلیون متر معکب آن مصرف شده است.

وی اظهار کرد: به علت برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی به خصوص در مناطق گرمسیری کهگیلویه و بویراحمد موجب افت شدید سطح این آبها شده است.

لطفی عنوان کرد: هم اکنون بیش از 700 لیتر در ثانیه آب از چاه های موجود در دشت های امام زاده جعفر گچساران برداشت می شود در حالی که امکان آبرسانی این دشتاز سد کوثر با حجم ذخیره 500 میلیون متر مکعب ورودخان همجواور وجود دارد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد نیز می گوید: سد های بزرگی در این استان ساخته و یا درحال ساخت هستند اما حوزه آبریز آنها محدوده بسیار کمی از زمین های کشاورزی این استان را زیر پوشش خود قرار داده است.

وی اظهار کرد: بیش از 200هزار از اراضی و دشت های تشنه در نقاط مختلف کهگیلویه و بویراحمد در انتظار اقدام وزارت نیرو برای تخصیص بیشتر آب از رودخانه ها وسدهای موجود در این استان است.

گوهرگانی میزان آب مورد نیاز برای زیر پوشش قرار دادن زمین های کشاورزی دراین استان را افزون بر یک و نیم میلیارد مترمکعب اعلام و عنوان کرد: باید بتوان با برنامه ریزی مدون آب مورد نیاز این میزان اراضی را از سه حوزه آبریز و پرآب استان شامل زهره، مارون و کارون تامین کرد.

گوهرگانی ابراز داشت: سطح اراضی در استان کهگیلویه وبویراحمد بیش از 272 هزار هکتار است که 200هزار هکتار از این اراضی هم اکنون به صورت دیم است.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد در نشست شورای آب کهگیلویه و بویراحمدگفت: به سبب بارش های مناسب سالانه حجم عظیمی از آب در این استان ایجاد می شود اما برنامه ریزی برای استفاده بهینه از این موجودی نیازمند اعتبارات و توجه مسئولان است .

موسی خادمی افزود: کهگیلویه و بویراحمد یکی از مناطق معدود کشور است که میانگین بارندگی در آن نسبت به متوسط جهانی نزدیکتر است و می تواند فرصتهای مناسبی را برای توسعه بخش کشاورزی این استان فراهم کند.

اما از حوزه کشاورزی که بگذریم کهگیلویه و بویراحمد که به سرزمین آب شهرت دارد در بیشتر فصل های سال به خصوص در فصل های گرم سال با مشکل کمبود آب آشامیدنی نیز مواجه است.

سید حمد الله رضوی یک شهروند یاسوجی که در منطقه اکبرآباد این شهر سکونت دارد می گوید: با شروع فصل گرما هر روز با قطعی بیش از 10 ساعته آب موجه هستیم.

یکی دیگر از ساکنان منطقه شرف آباد یاسوج هم می گوید: حتی در فصل زمستان که برف بیش از سی سانتیمتر در این شهر یاسوج می بارد آب آشامیدنی ما قطع است.

مدیر عامل شرکت آب و فاظلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد علت این قطعی ها را فرسودگی شبکه آبرسانی شهر های این استان اعلام کرد و افزود: فشار زیاد آب برای پمپاژ به مناطق بالا دست باعث ترکیدگی لوله های مناطق دارای ارتفاع پایین می شود.

علی لدنی نژاد اظهار کرد: بخش بسیاری از منابع آب کهگیلویه و بویراحمد به صورت فاضلاب از بین می رود و با توجه به اینکه جمعیت در شهرهای استان رو به افزایش است این موضوع سبب شده که در بخش هایی از این کمبود آب وجود داشته باشد.

وی استفاده از تانکر را یکی از راهکار های مهم در جلوگیری از قطعی آب در شهر یاسوج اعلام کرد و گفت: بیش از 90 درصد منازل مسکونی شهر یاسوج منبع ذخیره اضطراری آب ندارند.

با این وجود احساس می شود وضعیت در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد مطلوبتر از مناطق شهری باشد.

به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی کهگیلویه وبویراحمد: بیش از 98 درصد روستاهای بالای 20 خانوار این استان با جمعیتی افزون بر 310 هزار نفر از نعمت آب آشامیدنی سالم برخوردار هستند.

فیض الله پاسره افزود: بخش عمده ای از تامین آب روستاهای این استان از طریق چشمه ها و چاه ها است.

اما آنچه در شرایط فعلی باید مورد توجه قرار گیرد رعایت مردم در رعایت مصرف آب است تا بتوان از بحران فعلی کمبود آب با مدیریت در مصرف به آسانی گذر کنیم.

نماینده مردم شهرستان های گچساران و باش در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تنها 19 درصد ازآب سد کوثر به این دو شهرستان اختصاص یافته گفت: با پیگیری های صورت گرفته این میزان امسال به بیش از 22 دصد افزایش می یابد.

غلامرضا تاجگردون افزود: با بهره برداری از طرح انتقال آب رودخانه زهره به دشت کشاورزی امامزاده جعفر که تمامی زمین های آن با استفاده از چاه های عمیق آبیاری می شود، بخش عمده ای از آب های زیر زمینی این منطقه ذخیره خواهد شد.

کارشناسان کشاورزی معتقدند: استفاده از سیستم آبهای کشاورزی مانند آبیاری تحت فشار و قطره ای،ایجاد سیل بند های برای مهار روان آبها،جلوگیری از برداشت بی رویه چاه ها و کاشت جنگل در مناطق بیابانی نقش مهمی در تقویت ذخایر منابع آبی خواهد داشت.

کارشناسان کشاورزی برشتاب بخشی طرحهای آبرسانی بزرگ این استان از جمله طرح آبرسانی دشت غربی دهدشت ،طرح آبرسانی دشت های ماهور باشت و امامزاده جعفر ،سد شیو و تنگ سرخ تاکید دارند.