استرس و راههای مقابله با آن

به گزارش نما ،این روزها دنیای ارتباطات انسانها بسیار گسترده و وسیع است در چند ثانیه می توانیم با دورترین نقاط دنیا ارتباط برقرار کنیم و از اتفاقاتی که در گوشه و کنار دنیا در حال رخ دادن هستند اطلاع پیدا کنیم. شاید این مسئله به تنهایی بسیار مفید فایده باشد اما همین ارتباطات و تبادل اطلاعات سریع خود می تواند باعث اسباب دردسر برای انسان شود.
یکی از معضلاتی که انسانها امروزه با آن روبرو هستند مقوله استرس و فراگیر شدن آن در میان تمام رده های سنی می باشد. شاید اگر از پدربزرگ و مادربزرگهایمان بپرسیم شما در جوانی استرس داشتید، برایشان قابل هضم نباشد. دلشوره و نگرانی که در ایام قدیم در مواقع حساس و بغرنج زندگی به سراغ انسانها می آمد امروزه در اکثر لحظه های زندگی با انسانها همراه و همنشین شده است.
استرس، سن و سال نمی ‌شناسد و نژاد و جنسیت و حتی طبقه و کلاس اجتماعی برایش فرقی ندارد. خلاصه، یک " ویرانگر عمومی " است که انگار به هر کجا برویم، سایه به سایه دنبال مان می ‌آید؛ در خیابان، محل کار، کلاس درس، موقع امتحان، سر سفره عقد، تولد فرزند، بیماری، بیمارستان و حتی در تنهایی و خلوت شبانه.
در حالت کلی علم روان ‌شناسی و روان ‌پزشکی، استرس را حالتی از اضطراب می داند که فرد وقتی آن را تجربه می ‌کند که حوادث و مسوولیت ‌ها، افزون بر آن مقداری است که او بتواند با آن ها کنار بیاید.
از علائم استرس می توان به افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، تعریق، احساس درد در قفسه سینه، احساس لرزش در اندام‌ ها و به ویژه در دست ‌ها، گرفتگی عضلات پشت و گردن، سردرد، سرگیجه، احساس خفگی، احساس تهوع و درد در ناحیه شکم، بی ‌قراری و احساس از دست دادن تعادل روانی اشاره نمود.
به طور کلی استرس، پدیده پیچیده‌ ای است که روی همه ی ابعاد وجودی شخص تاثیر می‌ گذارد. از جمله عوامل استرس ‌زا می ‌توان به این موارد اشاره کرد: از دست دادن عضو خانواده، طلاق، جدایی، ورشکستگی، ترک منزل، ازدواج، بارداری، جنگ، استرس ‌های شغلی، حوادث و بلایای طبیعی، تصادفات، عوامل اجتماعی مثل فقر، بیکاری، شهرنشینی، تغییر در شرایط زندگی و بیماری‌ های جسمی و روانی.
رابطه ی میان استرس و بیماری، موضوع جدیدی نیست. انسان به عنوان یک واحد زیستی، روانی و اجتماعی، تحت‌ تاثیر استرس، تعادل خود را از دست می‌ دهد. طبق بررسی ‌ها 50 تا 70 درصد بیماری‌ ها با استرس در ارتباط هستند.
استرس باعث اختلال در عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، دستگاه عصبی خودکار، سیستم ایمنی و غدد اندوکرین(هورمون‌ ها) می ‌شود. در مقابله با استرس، دستگاه عصبی خودکار، مقدار زیادی هورمون استرس ‌زا آزاد می‌ کند که سبب بروز تغییرات فیزیولوژیک در بدن می‌ شود. به دنبال آن، دستگاه ایمنی بدن دچار بد عملکردی می‌ شود و شخص نسبت به ابتلا به بیماری‌ ها آسیب ‌پذیر می‌ شود. می ‌توان به بیماری‌ های قلبی ـ عروقی، فشارخون، سردردها(میگرن)، بیماری ‌های پوستی(حساسیت ‌ها، آکنه، خارش و...)، بیماری‌ های گوارشی(التهاب و زخم‌ های معده، کولیت عصبی، تهوع، بی‌ اشتهایی، پُرخوری)، بیماری ‌های منجر به ضعف سیستم ایمنی(مانند ایدز)، التهاب مفاصل، آسم، دیابت، چاقی، لاغری، اختلال‌ های جنسی و نازایی‌ ها اشاره کرد.
بهترین راه برای درمان استرس، پیشگیری است. هدف از درمان، از بین بردن استرس نیست بلکه مقابله ی سودمند و کنار آمدن با آن است. برای مقابله سودمند با استرس و عوامل استرس ‌زا، باید از دوران کودکی شروع کنیم. سبک زندگی مناسب، نحوه صحیح فرزند‌پروری، ایجاد محیط امن و آرام و تقویت اعتماد به نفس در کودکان، قدرت انطباق آن ها را با شرایط استرس ‌زا افزایش می‌ دهد.
درمان نیز می ‌تواند برحسب آن که استرس موجب بروز چه نوع اختلال یا ناراحتی شده است به صورت روش‌ های روان ‌درمانی و دارودرمانی یا به‌ صورت درمان توام توسط متخصصان امر انجام گیرد. استفاده از روش ‌های درمانی شناختی، رفتاری، افزایش مهارت‌ های مقابله با استرس، کنترل خشم، جرات‌ آموزی، روش‌ های تن ‌آرمیدگی همراه با افزایش تمرکز، تمرینات یوگا و ورزش‌ های مناسب، مدیریت هیجان و تغذیه نیز مناسب است. برای درمان‌ های دارویی نیز برحسب نیاز می‌ توان از ضد افسردگی‌ ها، ضد اضطراب‌ ها و آرام ‌بخش‌ ها استفاده کرد.
در حالت کلی نمی توان اضطراب یا استرس را به راحتی درمان کرد. خود ما کسانی هستیم که می ‌توانیم بهتر از هر شخص دیگری به خودمان کمک کنیم. اگر حس می‌ کنیم که ورزش می ‌تواند به ما کمک کند، باید از آن کمک بگیریم. به عنوان نمونه یوگا یکی از ورزش‌ هایی است که معمولا به کاهش اضطراب کمک می‌ کند. معاشرت و صحبت با دوستان قدیم و جدید، مطالعه کتاب‌ های موردعلاقه، خواب کافی و... می‌ توانند به ما کمک کنند تا از میزان اضطراب خود کم کنیم. شاید نتوان اضطراب را صد درصد از بین برد اما می ‌توان آن را تا حدی کم کرد که برای ما زیان ‌بار نباشد.