آزمایش نمونه بالگرد ۱۲ نفره در اواخر سال

به گزارش نما به نقل از تسنیم ، سند جامع توسعه هوا و فضای کشور که از اردیبهشت تا آذر ۹۱ در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و با اصلاحات انجام شده تصویب شد، بهمن همان سال به تصویب نهایی رئیس شورای انقلاب فرهنگی رئیس‌جمهور رسید و براساس آن ۴ کارگروه فضایی، هوانوردی، هوایی و موشکی تا سال ۱۴۰۴ دارای سند جامع فناوری شدند.

بخش‌های هوایی و هوانوردی به عهده ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری گذاشته شد تا پایش این بخش‌ها را انجام دهد.

منوچهر منطقی دبیر ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و مدیرعامل شرکت صنایع هوایی ایران در گفت‌وگویی به تشریح پیشرفت پروژه‌های تعریف شده در دوبخش هوایی و هوانوردی پرداخت و از توانمندی داخلی تعمیرات اساسی (MRO) برای هواپیماهای پهن پیکر خبر داد.

به گفته وی پیشرفت‌های به دست آمده در حوزه هوایی مرهون اجرایی شدن سند جامع توسعه هوا و فضای کشور و تمرکز بر روی پروژه‌های تعریف شده است.

متن این گفت وگو در ادامه می آید:

سوال: با توجه به اینکه در سند جامع توسعه هوا و فضای کشور پایش بخش‌های هوایی و هوانوردی بر عهده ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گذاشته شده است، برای تحقق آن چه پروژه هایی تعریف شده و در چه سطحی قرار دارد؟

منطقی: از کامل‌ترین بخش سند جامع توسعه هوا و فضای کشور بخش هوایی و هوانوردی است چرا که اهداف تعریف شده در این بخش ملموس‌تر از دیگر بخش‌هاست ستاد هوایی و هوانوردی برای تعیین نقشه راه تشکیل و پس از شکل‌گیری این ستاد پروژه‌های مورد نیاز برای دستیابی به فناوری هوایی و هوانوردی تعریف شده‌اند.اولین مبحث مطرح و تعریف شده در پروژه اجرایی این سند دستیابی به طراحی و ساخت فناوری هواپیمای ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفری است. مراحل تحقیقاتی و اجرایی این پروژه ملی با عنوان طراحی مفهومی پس از تصویب و حمایت مالی شورای عتف از تیرماه ۹۲ در ۵ دانشگاه صنعتی کشور از جمله امیرکبیر، علم و صنعت، صنعتی اصفهان، صنعتی شریف و پارک علم و فناوری فارس در شیراز آغاز شد و با تامین بودجه از سوی شورای عتف هم اکنون مرحله طراحی مفهومی آن به پایان رسیده است.

برای دستیابی به موفقیت بیشتر این پروژه ملی به دوبخش طراحی مفهومی (طراحی کلی، طراحی با جزئیات) و تبدیل طراحی به قطعات وزیرمجموعه و ساخت محصول تقسیم شد و در همین راستا بخش طراحی آن به حوزه دانشگاه و بخش نهایی که در برگیرنده قطعات زیرمجموعه و محصول است به حوزه صنعت واگذار شد. هم اکنون در بخش دانشگاهی به پیشرفت ۲۵ درصدی دست یافته ایم و تا پایان شهریور سال جاری مرحله طراحی کلی آغازمی شود.

از دیگر پروژه‌های تعریف شده در این سند می‌توان به طراحی و ساخت بالگردهای ۸ و ۱۲ نفره اشاره کرد. این دو پروژه از سوی معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری حمایت می‌شود. هم اکنون کار تعریف شده و پیش بینی ما این است که در اواخر سال جاری نمونه اولیه بالگردهای ۱۲نفره و اواخر سال آینده نمونه اولیه بالگردهای ۸ نفره مورد تست قرار گیرد تا مجوز تولید انبوه و ورود به بازار از سوی سازمان هواپیمایی کشور دریافت کند.

سوال: بخش هوایی متشکل از سه زیربخش هواپیمای تجاری، هواپیمای نظامی و هواپیمای هوانوردی عمومی است یکی دیگر از پروژه‌های تعریف شده در سند جامع توسعه هوا و فضای کشور توسعه هوانوردی عمومی است.بخش هوانوردی عمومی موضوع نسبتا تازه‌ای برای ما است و جذابیت‌های خودش را هم دارد. لطفا در این باره کمی توضیح دهید.

منطقی: بخش توسعه هوانوردی عمومی امکان آموزش خلبانی و طراحی و ساخت هواپیما را به افراد مختلف می‌دهد و جذابیت‌های خاص خود را دارد.‌ جذابیت این بخش از دو منظر نهادینه کردن فرهنگ هوایی و اشتغال‌زایی در حد وسیع قابل بررسی است. با تدابیر اندیشیده شده در ستاد توسعه کلی این پروژه در آینده نزدیک به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

از آنجا که آموزش نیروی انسانی برای خلبانی حرف اول را در توسعه هوانوردی عمومی می‌زند، در حال حاضر با حمایت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری مراکز آموزش هوایی در ۱۵ مرکز از جمله آبیک قزوین، گلبهار مشهد، گرگان، رشت، ارومیه، شیراز، کرمان، بجنورد و همدان راه اندازی شده است، همچنین مراکز آموزش هوایی در اهواز، کیش و شاهرود نیز در دست افتتاح است. ناگفته نماند در آینده نزدیک تعداد این مراکز آموزشی به ۳۰ عدد می رسد.

سوال: یکی از موضوعات حساس و مهم در عرصه هوانوردی، بحث تعمیر و نگهداری است. در این بخش چه برنامه هایی داشته اید و دارید؟

منطقی: پشتیبانی از هواپیماهای موجود با عنوان MRO مخفف Maintenance، Repair و Overhaul در پروژه مجزا تعریف شده است. این فعالیت شامل بازسازی قطعات هواپیما و یا جایگزینی قطعات مستهلک شده را با زمان‌بندی مشخص در بر می‌گیرد. از آنجا که هر محصول تولید شده برای ورود به بازار و ارایه خدمات نیاز به دارابودن حداکثر ایمنی است تعمیرات اساسی محصول در دوره‌های ۵ تا ۶ ساله از مهمترین بخش تأمین ایمنی هواپیما به شمار می‌رود. با تلاش محققان ایرانی هم اکنون در داخل کشور قابلیت MRO برای هواپیماهای پهن پیکر در سطح وسیعی دست یافته‌ایم. در ۴ سال توسعه قابلیت‌های مختلف تعمیرات اساسی هواپیما وسیعتر و عمیق‌تر شده به گونه‌ای که هم‌اکنون می‌توانیم هواپیماهای موجود در کشور را ارتقا دهیم. از این قابلیت می‌توان با عنوان MROU یاد کرد و ما در حال حاضر می‌کوشیم تا برای ارتقای توانمندی علمی خود به دانش طراحی مسلط شویم. چون در ارتقاء هواپیماها بخش هایی از هواپیما باید باز طراحی شود.آخرین پروژه تعریف شده در این سند برای صنایع هوایی، توسعه شرکت های دانش بنیان است که به تولید و طراحی قطعات هواپیمایی می پردازند. که ما از این شرکت ها به عنوان زنجیره تامین یاد می کنیم.

سوال: با توجه به فعالیت‌های ذکر شده و دستیابی به فناوری‌های علمی جدید در حوزه هوایی و هوانوردی تا رسیدن به مرحله بازیگری در سطح منطقه و بین المللی چقدر فاصله داریم؟

منطقی: در بخش صنایع هوایی از نظر قابلیت‌های علمی و زیرساختی بعضی حوزه‌ها چون MRO و ساخت قطعات هوایی به موفقیت‌های کم نظیر دست یافته‌ایم. همچنین در ساخت محصول نیز به قابلیت‌های علمی فناوری و طراحی نسبی دست یافته ایم که با توسعه آنها می توانیم جزء ۱۵ مرکز مطرح در دنیا باشیم. اگر چه به موفقیت‌های یاد شده دست یافته‌ایم حال این سوال به ذهن می‌رسد که آیا با توجه به پیشرفت‌های به دست آمده در بخش هوایی می‌توانیم به عنوان بازیگر این عرصه در سطح جهانی ایفای نقش کنیم؟ جواب مثبت است. چرا که دستیابی به این مهم منوط به اجرا و پیاده سازی صحیح سند جامع توسعه هوا و فضای کشور است. همچنین برای ورود به عرصه بین المللی می‌بایست شرکت‌های دانش بنیان ابزار کار را فراهم کنند تا محصول تولید شده پس از بازاریابی مناسبعرضه شود. همچنین مراکز تحقیقاتی دانشگاه ها نیز باید به عنوان بازوی توانمند علمی و فناوری به کمک ما بیایند و با به روز رسانی فناوریهای محصول حرفی برای گفتن در بازارهای منطقه و بین المللی داشته باشیم.‌با برنامه ریزی انجام شده در بخش صنعت و پشتیبانی در بخش سیاست گذاری و حمایت از شرکت های دانش بنیان امید آن می رود که تا ۹۶ نقش چشمگیر در منطقه و جهان ایفا کنیم.

سوال: پیشنهاد شما برای تسخیر بازارهای جهانی و شناساندن قابلیت های علمی به دنیا چیست؟

منطقی: ما برای تسخیر بازارهای جهانی و شناساندن قابلیت‌های علمی خود به دنیا می‌بایست از سه ابزار برگزاری کنفرانس‌های بین المللی، حضور در نمایشگاه هوایی کیش و شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی بهره بگیریم. در این راستا اولین کنفرانس توانمندی‌های ملی و بین المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنایع هواپیمایی اوایل شهریور سال جاری (۹ و۱۰) برگزار می‌شود. همچنین نمایشگاه هوایی کیش اواخر آبان برپا خواهد شد و برنامه حمایت از حضور بخش هوایی در نمایشگاه‌های بین المللی نیز به همت معاونت امور بین الملل معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در دست تدوین قرار گرفته است. متاسفانه در سطح ملی هنوز اطلاع رسانی دقیقی از پیشرفت‌های علمی کسب شده به مردم ارایه نشده است و اطلاعات در این زمینه ناقص است، از این رو نیازمند اطلاع‌رسانی قوی‌تر و دقیق‌تر به افراد جامعه هستیم.

سوال: از آنجا که برای تحقق امور یاد شده و پروژه های تعریف شده نیازمند آموزش نیروی انسانی هستیم، سیاست های شما برای جذب و تربیت نیروی کارآمد در حوزه هوایی و هوانوردی چه بوده است؟

منطقی: با توجه به اهمیت این موضوع در بخش هوایی و هوانوردی حداقل ۶ دانشگاه معتبر کشور رشته‌های مرتبط با این حوزه را به دانشجویان ارایه می‌دهند.هم اکنون اساتید برجسته و فارغ التحصیلان این رشته در کشور تربیت شده‌اند، اما به دلیل عدم برنامه‌ریزی و تعریف نشدن بازار کار مناسب برای این قشر متاسفانه تعدادی از فعالان حوزه هوایی برای ادامه تحصیل و پیدا کردن فرصت‌های شغلی به خارج از کشور مهاجرت کرده و تعداد دیگر در حوزه غیر مرتبط مشغول به کار هستند. ناگفته نماند وضعیت نیروی انسانی در حوزه هوایی بطور نسبی مطلوب است. همچنین ورود به عرصه فعالیت در حوزه هوایی مستلزم کار و تجربه همزمان نیروی انسانی است. اگرچه افرادی که دوره های دانشگاهی را آموزش می بینند با اصول اولیه کار آشنا هستند، اما مدرک نشان دهنده توانمندی نیست و علاقه مندان به انجام فعالیت در حوزه هوایی باید همراه با اخذ مدارک دانشگاهی کسب تجربه کنند.

ما برای به کارگیری نیروی انسانی در حوزه هوایی چند پروژه بزرگ در سطح ملی و با حمایت معاونت علمی و فناوری تعریف کرده ایم تا با برنامه ریزی دقیق مجموعه های مختلف را درگیر انجام کار کنیم. اگر بتوانیم برای پروژه های عملی تعریف شده بازاریابی مناسب انجام دهیم آن وقت می توانیم چرخه تولید دانش، کسب تجربه ، خلق محصول، عرضه به بازارهای بین المللی و کسب درآمد را فعال کرده و در نهایت آن را ارتقا بخشیم.

سوال: انجام هر آزمایش و تحقیق آغاز دستیابی به یک فناوری علمی جدید است، دستاورد بازگشت دومین میمون فضانورد به زمین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

منطقی: برای تولید هر محصول هوا و فضا چند فاز تعریف می‌شود. اولین فاز تعریف شده طراحی مدل ریاضی و پس از آن فعال کردن مدل در کامپیوتر است، تا محققان دریابند آیا طراحی بر روی این مدل جواب می‌دهد یا نه؟ همچنین شبیه سازی مدل یاد شده بر روی زمین و نمونه پروازی از دیگر فازهای تعریف شده برای یک محصول هوا و فضاست.

در مرحله پروازی با توجه به ریسک‌های موجود از موجودات زنده در مرحله اول به جای انسان بهره می‌گیرند. به این ترتیب که موجود زنده در محفظه طراحی "زیستی" قرار می‌گیرد تا محققان دریابند آیا این موجود می‌تواند با شرایط موجود به زندگی ادامه دهد یا نه؟ در این مرحله می‌بایست از وجود موجود زنده‌ای که از نظر فیزیولوژی شبیه انسان باشد بهره گرفت. پس از انجام این تست، تکرارپذیری آن در دستور کار قرار می‌گیرد که بسیار مهم است. اگر محققان به اطلاعات مورد نظر خود دست پیدا کنند تکرار تا سه مرحله و در غیر این صورت تا ۵ مرحله انجام می شود. به دنبال بازگشت میمون دوم "فرگام" به زمین محققان ما به فناوری ساخت محفظه زیستی انسان دست یافتند که این فناوری از مهمترین مرحله‌های پرتاب انسان به فضا محسوب می شود.

سوال: اولویت‌های کار در ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری چیست؟

منطقی: در ستاد هوایی به صورت کلان با ۵ مجموعه "سازه محصول" یا بدنه ، "پیشرانه" یا قوای محرکه (اویونیک) یا الکترونیک هوایی، "ارابه فرود" و یکپارچه سازی فناوری روبرو هستیم. در میان مجموعه‌های یادشده اولویت اول ما دستیابی به فناوری پیشرانه موتورهای هوایی و پس از آن به ترتیب اویونیک، طراحی محصول کلی، ارابه فرود و در نهایت متعلقات و سازه با همکاری مراکز بین المللی است که ما در این حوزه ها می توانیم با آنها همکاری کنیم.

اگر چه در ۴ تا ۵ سال اخیر سرعت دستیابی به فناوری های یاد شده افزایش یافته است، اما پس از تدوین سند جامع توسعه هوا وفضای کشور و متمرکز شدن بر مواد آن و کاسته شدن پراکندگی در انجام امور سرعت پیشرفت قابل مقایسه با قبل نیست.همچنین حمایت و پشتیبانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از پروژه های تعریف شده و قول مساعدت دولت در بسیاری از حوزه ها در تسریع بخشی کار دخیل بوده است.

سوال: آیا تحریم‌های دشمنان مانع از پیشرفت های علمی کشور در حوزه هوایی و هوانوردی شده است؟ توضیح دهید.

منطقی: خیر. آدمی در سختی ساخته می شود. اگر چه دشمنان از حربه تحریم برای متوقف کردن توان محققان ما بهره گرفتند اما نتیجه عکس داد. در حال حاضر ما با دستیابی به بسیاری از فناوری‌های هوایی در سطح عمیق به موفقیت‌های چشم‌گیر دست یافته‌ایم تا آنجا که امروز به راحتی می‌توانیم با دیگر کشورهای منطقه به صورت تعاملی کار انجام دهیم. در حقیقت اگر قرار بر تبادل فناوری باشد ما هم قابلیت دهندگی و هم قابلیت گیرندگی فناوری را داریم که این امر در بیشتر حوزه‌های غیر هوایی هنوز محقق نشده است.

سوال: با توجه به نامگذاری سال از سوی مقام معظم رهبری برای فرهنگ‌سازی در حوزه هوایی چه برنامه‌هایی را باید سرلوحه کار قرار داد؟

منطقی: اولین راه حل مهم برای فرهنگسازی در حوزه هوایی آن است که ما بتوانیم عموم مردم را به بحث هوانوردی وارد کنیم. به عنوان مثال در کشور آمریکا یک میلیون خلبان وجود دارد و به عبارتی ۹۰درصد این خلبان ها هواپیمای شخصی دارند. این یعنی اقبال مردم به صنعت هوایی. اگر ما بتوانیم اقبال مردم را به صنعت هوایی بیشتر کنیم در واقع به سه هدف مهم قانونمند بودن، کیفی‌گرا و نه کمی‌گرا بودن وتیمی کار کردن را به آنها آموزش می دهیم. هدف از بیان این مطلب آن است که بگوییم اقبال مردم به صنعت هوایی در بطن خود مبحث قانون‌گرا بودن را به آنها آموزش می‌دهد چون اگر قانونی رعایت نشود به طور حتم تهدید جانی به همراه دارد. دوم اینکه اگر کار کیفی انجام نشود نمی توان سرآمد بود و در نهایت وقتی شما در یک پروژهرا شروع می کنید . برای موفقیت در انجام پرواز می بایست تمامی عوامل با هم در تعامل باشند و کار به صورت تیمی پیش برود. فایده تحقق این امر آن است که افراد جامعه می‌آموزند که چگونه با یکدیگر به صورت تیمی کار کنند. چون تیمی کار کردن قواعد خاص خود را داردکه باید آنها را آموزش دید. این که می گویند ما اهل کار تیمی نیستیم صحیح نیست اینکه در ورزش والیبال قواعد کار تیمی را فرا گرفتیم و به مطرح بالای بین المللی دست پیدا کردیم.

در کشورهای پیشرفته با تولید محصول هوایی این چند هدف دنبال می‌شود. در واقع با تولید محصول هوایی هم قابلیت ملی را چند سطح بالاتر می‌برند و هم به فناوری جدید دست پیدا می‌کنند و هم از نظر فرهنگ صنعتی علمی و قانون مداری به سطح بالاتر رفته و طراز کشور را بالا می‌بریم.

دومین کار برای فرهنگسازی در حوزه هوایی بهره گیری از وجود شرکت‌های دانش بنیان تولید کننده محصولات و قطعات هوایی است. ما باید با شناسایی این شرکت‌ها و بهره‌مندی از توان آنها محصولات با کیفیت عالی را تولید و به بازار عرضه کنیم.

و در نهایت از بازوی توانمند رسانه‌ها کمک بگیریم. سطح اطلاع رسانی را افزایش دهیم. در حال حاضر اگر بتوانیم اطلاع رسانی درست در سطح ملی و بین المللی انجام دهیم می توانیم توانمندی علمی کشور را به رخ بکشیم.در واقع اگر ما بتوانیم در کشور به ازای هر ده هزار نفر ۱ خلبان تربیت کنیم که هر کدام هواپیمای شخصی داشته باشند به نقطه مطلوبی دست یافته ایم.