با شروع سال تحصيلي و جاري شدن زندگي در كوچه‌ها و خيابان‌ها و جنب‌وجوش دانش‌آموزان و حيات دوباره مدارس ، اميد به آينده جان مي‌گيرد. اميد به رويش سالم فرزندانمان و فردايي سرشار از استقلال و بالندگي، فردايي كه نهالهاي نوپايمان بتوانند برپاي خود بايستند و با افتخار به هويت اسلامي و ايراني، زمينه‌ساز توسعه همه جانبه كشور گردند. نظام تعليم و تربيت مي‌تواند چشم‌انداز شكوفايي استعدادهاي نسلي باشد كه در آينده نزديك مسئوليت اداره كشور و تعيين سرنوشت يك ملت را بر عهده مي‌گيرند.
بسياري از خانواده‌ها با دغدغه‌اي كه در مورد رشد و شكوفايي فرزندانشان دارند، تصور مي‌كنند وزارت آموزش و پرورش خود را نسبت به همه عوامل موثر در شكل‌گيري شخصيت و هويت دانش‌آموزان مسئول مي‌داند و در اين زمينه مراقبت و دقت كافي دارد. اما آموزش و پرورش كه خود را در كنترل عوامل اثر گذار برون مدرسه‌اي در تربيت دانش‌آموزان ، ناتوان مي‌بيند، حداقل نبايد اجازه دهد كه مدرسه به محيطي براي تبليغ نشانه‌هاي محصولات بيگانه، و تشديدتقاضاي... دانش‌آموزان تبديل شود.
يكي از عوامل اثر گذار در نگرش وتغيير رفتار دانش‌آموزان ، نمادها و نشانه‌هايي هستند كه در محيط زندگي و تحصيل آنان دائما در حال ارسال پيامند. انبوه نوشت‌افزارهايي كه براي جامعه بزرگ و كم نظير واثرپذير دانش‌آموزي وارد كشور مي‌شود، و در طول سال تحصيلي همراه آنان است ، هر كدام با تصاويري از شخصيتهاي عروسكي و نشانه‌هاي محصولات فرهنگي بيگانه يادآور موضوع فيلم‌ها و سريالها و داستانها و پيامهاي هدفگذاري شده‌اي هستند كه با مخاطبان خود در خانه و مدرسه و كوچه و خيابان ارتباط برقرار مي‌كنند. اين نمادها و نشانه‌ها به مثابه يك "رسانه" به تدريج تغييراتي را در نگرش، ذائقه ، رفتار و كردار دانش‌آموزان و دوستان و اطرافيان آنان به وجود مي‌آورند.
نوشت افزارهاي حاوي نمادهاي فرهنگ بيگانه كه مسير آسان و كم هزينه‌اي را براي ورود و توزيع در سراسر كشور پيش‌رو دارند و گاهي توسط توليدكنندگان داخلي نيز ، به بهانه برخورداري از مشتري بيشتر و رايگان بودن
اقتباس ، تكثير مي‌شوند، از مصاديق تاثيرگذاري فرهنگي بعضي اصناف در غياب سازمانها و نهادهاي مسئول هستند.
در صورت وجود اراده مرزباني فرهنگي، دولت مي‌تواند با وضع عوارض گمركي ويژه ، ورود اين‌گونه نوشت‌افزار خارجي را كنترل نموده و از توليد كنندگان منضبط داخلي، حمايت نمايد و يا دفتر امور چاپ وزارت ارشاد از تكثير نمادها و نشانه خارجي در توليدات داخلي جلوگيري به عمل آورد.
اين‌گونه نيست كه همه توليد كنندگان داخلي يا وارد كنندگان نوشت‌افزارهاي مروج محصولات فرهنگي بيگانه، فقط به سودآوري فكر كنند و بر دامن زدن به گسترش "نمادهاي بي‌هويتي فرهنگي" اصرار داشته باشند.
توليد كنندگان داخلي براي بهره‌گيري از آرايه هاي فرهنگي و هنري، با خلاء متولي ارائه طرح‌هاي بومي ( و تعريف كننده سبك اسلامي ايراني بكارگيري نمادها و نشانه‌ها در نوشت‌افزار) مواجه هستند. دغدغه ديگر آن‌ها ميزان حمايت آموزش و پرورش ورسانه‌ها از محصولات داخلي و عدم اطمينان از فروش آن‌ها است. و همچنين نگراني از تبليغ شخصيتهاي كارتوني خارجي در فيلم‌هاي رسانه ملي و يا سينماي خانگي مجوز گرفته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي كودكان و نوجوانان است.
بعضي از اقدامات مفيد و البته محدود در چند سال اخير در عرصه توليد محصولات برخوردار از نمادها و نشانه‌هاي معرف فرهنگ و شخصيتهاي اسلامي ايراني در نوشت‌‌افزارها، و توجه رسانه ملي به گفتمان‌سازي در اين مورد، و خصوصا قرار گرفتن موضوع تاسيس بنياد نمادها و نشانه‌هاي ايراني در دستور كار دبيرخانه شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي، رويكردي اميدبخش است كه بايد كارآمدي آن را در مواجهه با فراز و نشيب تغيير هر از چندگاه مسئولان و ميزان حمايت و همكاري رسانه‌ها و دولت ، در آينده مشاهده كنيم.
بنياد نمادها و نشانه‌هاي ايراني براي كسب موفقيت نيازمند همكاري جدي و برنامه‌ريزي شده رسانه ملي است.
كمپاني‌هاي بزرگ تجاري قبل از اينكه نشانه يا نمادي را براي محصولات خود انتخاب كنند و آن را به بازار بفرستند از طريق برنامه‌هاي كارتوني و ساير توليدات تلويزيوني و سينمايي ، براي آن در جامعه مخاطب خود زمينه‌سازي مي‌كنند. اما چرا در رسانه ملي يا كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان و يا جشنواره بين‌المللي رشد وزارت آموزش و پرورش چنين نگرشي وجود نداشته است جاي تامل و پرسش دارد!.
اگر رسانه ملي در برنامه‌سازي براي مخاطب كودك و نوجوان از نقشه راه برخوردار بود، توليدات پويانمايي را با شخصيت‌پردازي محدود و هدفمند راهبري مي‌كرد.
تكثر شخصيتهاي بدون هويت و شهرت تثبيت شده، در توليدات گوناگون پويانمايي و عروسكي در سالهاي گذشته ، نوعي غفلت از الگوسازي بود كه فرصت‌هاي مهمي را در دنياي دلبستگي‌ها و پيوستگي‌هاي كودكان و نوجوانان به شخصيت پردازان و
فرهنگ سازان توليدات تلويزيوني بيگانه واگذار كرد و امروز آثار آن را درفضاي رقابتي محصولات خارجي نوشت‌افزاري در برابر توليدات داخلي شاهد هستيم.
در اقدام كوتاه مدت ، وزارت آموزش و پرورش براي فرصت باقيمانده تاسال تحصيلي جديد مي‌تواند توليد كنندگان داخلي نوشت‌افزارهاي تحصيلي را مورد حمايت قرار دهد. از صدور اطلاعيه و معرفي محصولات مورد تاييد، تا برگزاري نمايشگاه و فروشگاه نوشت‌افزار با بهره‌گيري از فضاهاي آموزشي و فرهنگي و ورزشي خود ( و در صورت لزوم كليه فروشگاه‌هاي بزرگ شركت‌هاي تعاوني دستگاه‌هاي دولتي وعمومي ) در شهرستانهاي سراسر كشور.
اين نمايشگاه‌ها با همكاري وزارت بازرگاني و رسانه ملي و اتحاديه توليدكنندگان و فروشندگان نوشت‌افزار ، زمينه دسترسي بدون واسطه مصرف كننده با توليدكنندگان داخلي را فراهم مي‌سازد، و محصولات سالم و متناسب با هويت اسلامي ايراني نيز، بازارفروش بيشتري پيدامي كنند.
در اين صورت تعداد بيشتري از توليدكنندگان داخلي انگيزه همراهي با بنياد نمادها و نشانه‌هاي ايراني و همگرايي با وزارت آموزش وپرورش و اهداف نظام تعليم و تربيت را پيدا خواهند كرد و از هم اكنون براي سالهاي آينده چاره انديشي‌‌هاي بهتري خواهند نمود.
در اقدام ميان مدت، بنياد نمادها و نشانه‌هاي ايراني مي‌توانداقدام به تدوين پيوست فرهنگي براي توليد و توزيع نوشت‌افزار تحصيلي نمايد. اين پيوست که با همكاري وزارت آموزش و پرورش و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان تنظيم مي شود ، غير از سياست‌گذاري نمادها و نشانه‌هاي فرهنگ بومي، تناسب با سلامت جسمي حركتي و سن و جنس دانش‌آموزان و نيازهاي آموزشي و پروشي آنان را مورد توجه قرار دهد.
در اقدام بلند مدت ، برنامه‌ريزي رسانه ملي ، وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامي وكانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان براي شخصيت‌پردازي هدفمند در توليدات پويا نمايي و عروسكي (وساير برنامه‌هاي ويژه كودكان و نوجوانان) با توجه به دامنه تاثير فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي و تربيتي آن، مورد توجه قرار گيرد.
نویسنده:سيدباقر پيشنمازي
منبع:رسالت
نوشت‌افزار و سلامت تحصیلی
در اقدام بلند مدت ، برنامه‌ریزی رسانه ملی ، وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی وكانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان برای شخصیت‌پردازی هدفمند در تولیدات پویا نمایی و عروسكی (وسایر برنامه‌های ویژه كودكان و نوجوانان) با توجه به دامنه تاثیر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و تربیتی آن، مورد توجه قرار گیرد.
۱۳۹۳/۶/۱
