خبرهای خوبی از سرعت اینترنت به گوش نمی‌رسد/بررسی امكانات افزایش سرعت

به گزارش نما ،سرعت اینترنت، چالشی است که از ابتدای ورود اینترنت به ایران، همواره گریبانگیر وزارت مخابرات سابق و ارتباطات فعلی بوده است. البته در این سال های اخیر، این چالش بسیار جدی شده، تا جایی که وزیر ارتباطات چند وقت یک بار در این مورد صحبتی می کند. رییس جمهور هم در این زمینه حرف هایی داشته که در حال حاضر تحقق پیدا نکرده است. این که این وعده ها چقدر منطقی است و آیا به لحاظ فنی، شدنی است یا نه؟ موضوع گفتگوی ما با مهندس محمود لیایی است، او در كارنامه خود ریاست مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت صنایع، دبیري ستاد حمایت از تولیدات بومی فاوا وزارت ارتباطات و مشاوره وزیر ارتباطات در امور فناوری را دارد.
***
وزیر ارتباط در ابتدای کارش وعده‌ای در باره سرعت اینترنت و پهنای باند داد و بعد از آن رئیس‌جمهور هم در این زمینه صحبت هایی کرد. این وعده ها در ایران و با امکانات موجود مخابرات ما چقدر امکان‌پذیر است؟
وقتی برنامه پنجم توسعه را نوشتند، به فکر امکان‌پذیر بودن افزایش سرعت اینترنت و پهنای باند بوده‌اند، اما این افزایش ربطی به حضور وزیر قبلی یا وزیر بعدی ندارد. یک الزام برنامه پنجم است که دستگاه‌های مرتبط موظف‌اند بر اساس آن الزام برنامه‌ریزی کنند که سر موعد مقرر محقق شود. خوشبختانه وزیر الان به خاطر ارتباط خوبی که در دولت دارد و ارتباط نزدیکی که با شخص رئیس‌جمهور دارد، توانسته است در دستیابی به اهداف تعیین‌شده تلاش کند، منتهی به نظر می‌آید دستگاه‌های دیگر مثل معاونت برنامه‌ریزی همکاری نکرده‌اند تا به موقع بتوانند ارتباط را تخفیف بدهند که از لحاظ فنی در دستیابی به این اهداف مشکلی نداشته باشیم. به نظر می‌رسد از نظر فنی هنوز مشکل داریم و به اعداد و ارقام مشخص‌شده در برنامه پنجم دست پیدا نکرده‌ایم. بخشی‌اش مربوط به سرمایه‌گذاری‌های کلانی است که دولت باید انجام بدهد، بخشی‌اش هم مربوط به برنامه‌ریزی‌هایی است که باید درون ستاد وزارتخانه یا شرکت‌های تابع صورت بگیرد. متأسفانه از هر دو طرف خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد، نه خود دولت در این حوزه تخصیص‌های لازم را داده است و نه بدنه فنی وزارتخانه و ستاد شرکت‌ها این آمادگی و همکاری را تا الان با هم داشته‌اند که زودتر بتوانند این آمار و ارقام را محقق کنند.

مدتی پیش اعلام شده بود که سرعت اینترنت چند برابر شده است. این قضیه تا چه حد صحت دارد؟
به نظر می‌رسد اعداد و ارقام دو برابر، سه برابر و هشت برابر بار تبلیغاتی داشته باشد، ولی این که محسوس است، و اگر از اکثر کاربرها سئوال کنید این حس را داشته‌اند که سرعت اینترنت افزایش پیدا کرده است، منتهی منوط به شخص وزیر یا ستاد نیست، بلکه مربوط به نوع نظارتی است که وزارتخانه باید به شرکت‌های تابع انجام می‌داده است. اگر درست نظارت شود این سرعت محقق می‌شود، ولی این که بگوییم هشت برابر، نه برابر یا ده برابر شده است، عدد دقیقی نیست. ممکن است ادعا کنیم چرا هشت برابر یا نه برابر بوده است؟ سند شما برای این رقم چیست؟ معمولاً هر کسی عدد متفاوتی می‌دهد، ولی این که هشت برابر شده است، به نظر می‌آید رقم بزرگی است که بعید می‌دانم محقق شده باشد. شاید توانسته‌اند ضریب sharing را پایین بیاورند و به‌جای این که یک به ده share کنند، یک به پنج share کنند و نهایتاً کاربر نهایی احساس کند سرعتش بیشتر شده است. پهنای باند، همان پهنای باند پارسال و سرعت همان سرعت سال گذشته است، به نظر نمی‌آید هیچ دستگاه، روتر یا سوئیچری عوض شده باشد که کاربر نهایی چنین اتفاقی را احساس کند.

این روزها اعلام شد به دلیل تکمیل ظرفیت روترهای قدیمی چند روز کاهش سرعت داریم. از نظر فنی این موضوع را توضیح بدهید و بگویید مخابرات چه باید بکند تا این مشکل بر طرف شود؟
الان وزارتخانه الزامی برای سوئیچ کردن از روی نسل IPV4 به IPV6 دارد و باید به آدرس‌دهی‌های IPV6 مهاجرت کنیم. قطعاً ظرفیت سوئیچ‌هایی که تا الان سرویس می‌دادند، پر شده است و مجبورند سوئیچ‌ها یا روترهایی را استفاده کنند که بتوانند IPV6 را حمایت کند. با توجه به آنچه که گفته شد، ممکن است از لحاظ فنی این حرف درست باشد، ولی به نظر نمی‌آید در این مدت کوتاه کاربرهایمان چند برابر شده باشند که نیازی به تعویض مودم‌های سوئیچ‌ها باشد. به صورت دقیق و فنی نمی‌توانم در این قضیه وارد شوم و قاعدتاً دستگاه‌های مسئول باید توضیح بدهند. برداشت کلی‌ام این است که تقصیر این کار را به گردن مردم و یک‌سری اختلالات موجود انداخته‌اند. به نظر من چنین چیزی نیست.

آیا هزینه این تغییرات و به‌روز شدن اینترنت برای دولت زیاد است یا قابل تحمل؟
چون از نظر زیرساخت دولت تا الان هزینه لازم را نکرده، آن عدد خیلی زیاد است و برای دستیابی به رقمی که در برنامه پنجم پیش‌بینی شده است، بیش از اینها باید هزینه کنیم. با وضعیت اقتصادی‌ای که هم‌اکنون دولت دارد به نظر نمی‌رسد بتوانند Gap یا فاصله زیاد موجود را در فرصت کمی پر کنند. قطعاً اگر بخواهند به آن اهداف دست پیدا کنند دولت باید هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های زیادی بکند و پیش‌بینی هم شده است. امسال شاهد بودیم وزارت ارتباطات توانست 2800 میلیارد تومان از محل درآمدهایش مجوز بگیرد تا در این حوزه هزینه کند و موافقت مجلس و دولت را گرفته‌اند، منتهی اگر این امر محقق شود، می‌توانیم بخشی از این فاصله و Gap موجود را پر کنیم. عدد و ارقامی که برای دسترسی به پهنای باند زیاد نیاز داریم، خیلی بیشتر از 2800 میلیاردی است که در بودجه امسال پیش‌بینی شده است.

در بعضی از محله‌های تهران هنوز اینترنت پرسرعت یا ADSL قابل ارائه نیست و ما را یاد امکانات روستاها می اندازد. در این باره چه باید کرد؟
این که مخابرات نمی‌تواند درست سرویس بدهد، به خاطر محدودیت‌هایی است که دارد. در بعضی از محلات خط مسی که به خانه‌های مردم رفته، چون پر شده، مخابرات مجبور شده است به‌جای سیم مسی اختصاصی از تکنولوژیpcm استفاده کند که ضریب Sharing را یک به هشت می‌کند و با یک سیم مسی می‌توانید به هشت نفر خط تلفن معمولی بدهید. به خاطر همین است که بعضی محلات که از pcmها استفاده کرده‌اند، نمی‌توانند از پهنای باند اینترنت بهره ببرند، زیرا خاصیت ADSL این است که از سیم  مسی که از دم خانه مردم رد می‌شود، از اضافه پهنای باندش که به صدا اختصاص ندارد استفاده می‌کند و از طریق اضافه پهنای باند اینترنت منتقل می‌شود. متأسفانه چون از هشت برابر آن اضافه پهنای باند برای خط‌های تلفن ثابت معمولی استفاده می‌کنیم، خیلی از مناطقی که از این خط‌ها استفاده می‌کنند نمی‌توانند از اینترنت پرسرعت استفاده کنند، ولی برای استفاده از اینترنت لازم نیست فقط از ADSL استفاده کنند، می‌توانند رادیوهای مختلف و وایمکس را به کار ببرند. درست است هزینه بالاتری دارند، اما راهکاری برای این حل این مشکل است.

این مطلب چقدر درست است که در کشورهای دیگر اینترنت همیشه به صورت نامحدود در دسترس است و سرورهایی که سرویس های اینترنت را ارائه می‌کنند هیچ محدودیتی قائل نیستند، ولی در ایران بیشتر شاهد این هستیم که اینترنت محدود ارائه می‌شود؟
این درست است، منتهی محدودیتی که تا الان داشتیم و نگاهی که به پهنای باند داریم که هر چه بیشتر افزایش پیدا کند، ممکن است از لحاظ امنیتی مشکل وجود داشته باشد. این دیدگاه در کشورهای دیگر نیست. در کشورهای دیگر توسعه کشورشان را به افزایش پهنای باند مربوط کرده‌اند که هر چه افزایش پهنای باند بیشتری داشته باشند و بتوانند در دسترس کاربر نهایی پهنای باند بیشتری قرار بدهند، رشد و توسعه‌شان بیشتر است. متأسفانه در کشور ما این نگاه با یک موضوع امنیتی تلاقی پیدا کرده است و این احساس وجود دارد که هر چه پهنای باند بیشتری داشته باشیم، ممکن است از لحاظ امنیتی مشکل پیدا کنیم. به نظر نمی‌آید از نظر فنی این مشکل را داشته باشیم، چون الان خیلی از سرویس‌دهنده‌های ADSL ما آمادگی دارند بیشتر از دو مگابایت به کاربران نهایی‌شان پهنای باند اختصاص بدهند. الان مخابرات و شرکت‌های دیگری هستند که در تبلیغاتشان بحث ارائه هشت مگابایت یا ده مگابایت می‌کنند. یک سرعت حداقلی هم وجود دارد. در خیلی از کشورها سرعتی که به کاربران نهایی‌شان ارائه می‌کنند چندین برابر رقمی است که در ایران ارائه می‌کنیم.

چقدر به وعده‌های افزایش سرعت اینترنت امیدوار باشیم؟
قاعدتاً باید این وعده‌ها محقق شوند و چیزی نیست که با تغییر یک وزیر محقق نشود و وزیری ادعا کند من توان زیادی روی این قضیه گذاشتم. این امر جزو وظایف مسئولین عالی فناوری اطلاعات است که بتوانند این وعده‌ها را زودتر محقق کنند. این که بتوانند زودتر از برنامه‌ریزی‌ها به اهداف مربوطه دست یابند بستگی به توانایی مدیران ذی‌ربط دارد، ولی به نظر نمی‌آید شرایط به‌گونه‌ای باشد که نتوانند دست یابند. قدرت و هماهنگی می‌خواهد که هر چه زودتر بتوانند به این اعداد و ارقام دست پیدا کنند.