زمینه سازی امام صادق برای حضور حضرت معصومه در قم

به گزارش نما ،گاهی بعضی از مناسبت‌های تقویمی باعث می‌شود تا حداقل سالی یکبار به مرور حوادث و یا شناخت شخصیتی بپردازیم که آن روز به او اختصاص پیدا کرده است. ولادت حضرت فاطمه معصومه که حالا چند سالی است با عنوان روز دختر در مناسبت‌های تقویمی ما آورده شده از جمله این روز‌هاست روزی که به ما یادآوری می‌کند الگوی شخصیتی کاملی برای تمام دختران جوان مسلمان وجود دارد چرایی باز‌شناسی این شخصیت برای دختران این سرزمین ما را بر آن داشت تا به سراغ صدیقه علی حسینی مدرس حوزه و دانشگاه برویم و با او به گفتگو بنشینیم.

آیا صرف داشتن روزی به نام دختر در تقویم‌های ما که مصادف با ولادت حضرت معصومه است می‌توان آن حضرت را به عنوان الگویی برای نسل جوان معرفی کرد؟

در ابتدا باید بگویم با وجود داشتن چنین شخصیت بزرگ و الگویی متاسفانه هنوز منبع کامل و جامعی برای معرفی ایشان تدوین نشده هرچند تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته است، اما با این وجود ما با فقدان پژوهش‌های موردی درباره شخصیت حضرت فاطمه معصومه (س) مواجه هستیم. بنابراین برای معرفی این الگو باید تمام جوانب سیاسی، اجتماعی و حتی عملکرد خاندان ایشان در این برهه از تاریخ را مدنظر قرار داد تا علاوه بر آنکه حق مطلب ادا شود نسل جوان امروز و به ویژه دختران ما با مشاهده این امر به عینه فاطمه معصومه را به عنوان دختر نمونه تاریخ شناخته و از او در مقاطع مختلف زندگی به عنوان الگو استفاده کنند. البته وجود چنین روزی در تقویم هم می‌تواند به مسئله شناخت حضرت کمک کند چرا که معمولا وجود یک مناسبت آن هم با ماهیت و رنگ مذهبی باعث می‌شود تا حداقل توجهات ویژه‌ای به آن موضوع در طی هفته و یا روزی شود که جایی در تقویم را به خود اختصاص داده است.

برای شناخت این شخصیت از چه منابعی می‌توان کمک گرفت؟

یکی از منابعی که می‌تواند به ما کمک کند کلام معصومینی است که درباره این شخصیت بزرگ در تاریخ نقل و ثبت شده است. شاید بهترین نمونه از این احادیث روایاتی است که حتی قبل از تولد آن حضرت از امام صادق (ع) آورده شده است، به طور مثال در تاریخ نقل است که گروهی از شیعیان ری نزد حضرت می‌روند، حضرت خطاب به آن‌ها می‌فرماید: آفرین بر برادران‏ ما از اهل قم. آن‌ها پاسخ می‌دهند: ما اهل رى هستیم. حضرت در پاسخ ایشان مجددا‌‌ همان جمله را تکرار می‌کند و می‌گویند براى خداوند حرمى است که مکه است، حرم رسول خدا، مدینه؛ حرم امیرمومنان کوفه است وحرم من و فرزندانم قم است. بدانید قم کوفه کوچک ماست. بدانید بهشت هشت در دارد که سه در آن به سوى قم است. بانویى از اولاد من در آنجا وفات مى‏کند که نامش فاطمه دختر موسى است همه ‏شیعیان ما به شفاعت او وارد بهشت مى‏شوند. این روایت باعث می‌شود تا از آن به بعد شیعیان نسبت به شناخت مقام آن حضرت در زمان حیات فاطمه معصومه و درک مقام ایشان به نوعی فراخوانده شوند. به عبارت بهتر این خبر و نحوه تعریف حضرت از قم به ‏طور طبیعى مى‏ توانست گروهى از اهالى رى را به عزیمت ‏به سوى قم برانگیزد و درحقیقت اهمیت ویژه‏ اى را که شهر قم به خاطر حضور فاطمه کبرى پیدا می‌کرد، ‏براى آن‌ها تعریف کند و می‌توان گفت ‏به همین خاطر گروههایى از مردم قم از جمله صاحبان فکر و اندیشه از آمدن چنین شخصیتی به قم مطلع بودند و براى فرا رسیدن آن زمان و یارى ‏و پاسداشت ایشان به نوعی آمادگی کامل داشتند.

باتوجه به آگاهی مردم قم نسبت به ورود حضرت معصومه به این شهر، طبق شواهد تاریخی موقعیت مردم برای درک حضرت چگونه بود؟

طبیعی است که به دلیل آگاهی نسبی مردم از اسکان حضرت در قم، مردم این شهر آماده حضور ایشان بودند اما با ورود حضرت معصومه‌(س) به قم این شهر وضع جدیدی پیدا کرد، چراکه قم به دلیل وجود بقاع متبرک، مقدس به حساب می‌آمد اما باحضور حضرت که خودشان در حکم یک مبلغ سیاسی ولایتمدار بودند قم بیش از همیشه مقدس و مورد توجه شیعیان ایران قرار گرفت. البته این شهر بعد‌ها به واسطه وجود حرم حضرت نقش بسیار سازنده‌ای را در تاریخ ایران و انقلاب اسلامی هم ایفا کرد و این‌ها همه از برکات وجود آستان دختر امام موسی کاظم است.

اکنون چه نسخه‌ای می‌توان برای شناخت عملی حضرت به ویژه برای نسل جوان پیچید؟

لازمه شناخت عملی از یک الگو در درجه اول شناخت نظری است هنگامی که ما آموزش‌های لازم را به مخاطبین جوان خود منتقل کنیم و به طور مثال وقتی با زندگینامه حضرت در دوران مختلف عمر شریفشان آشنا بشویم می‌توانیم از سیره عملی ایشان به بهترین شکل استفاده کنیم. هرچند همانطور که گفتم منابع شناخت حضرت تجمیع شده نیست، اما باید بدانیم ایشان با تمام فضایل و کراماتی که در تاریخ نقل شده است حاصل پرورش کانون امامت و ولایت است، لذا با تطبیق این داشته‌های حداقلی می‌توان سیره عملی را اخذ کرد و سپس با به تصویر کشیدن تمام این فضایل در قالب‌های خواندنی و جذاب برای مخاطبی که با سیلی از الگوی وارداتی مواجه است، می‌تواند جاذبه داشته باشد و در برابر الگوی غربی حرفی برای گفتن داشته باشیم.

منبع:شما