حكم شرعی انجام كارهای متفرقه و عبادت در ساعت اداری

به گزارش تراز یکی از موضوعاتی که به علت ابتلای زیاد از اهمیت فراوانی برخوردار است بحث انجام کارهای متفرقه و شخصی، مطالعه یا عبادت های واجب و مستحب در ساعات اداری است. در همین رابطه به سه استفتاء زیر از مقام معظم رهبری توجه بفرمایید:
س ۱۹۶۹: آيا برپايى نماز جماعت توسط کارمندان در ساعات رسمى کار جايز است؟ و بر فرض عدم جواز، اگر ملتزم شوند که بعد از پايان ساعات رسمى، آن مقدار وقتى را که به نماز خواندن اختصاص داده‏اند جبران کنند، آيا در اين صورت، اقامه نماز در ساعات رسمى کار براى آنان جايز است؟
ج: با توجه به اهميّت خاص نمازهاى يوميه و تأکيد زيادى که بر اقامه نماز در اول وقت شده است و با توجه به فضيلت نماز جماعت، مناسب است کارمندان روشى را اتخاذ کنند که بتوانند در خلال ساعات کار ادارى نماز واجب را به‌طور جماعت در اول وقت و در کمترين زمان بخوانند، ولى بايد به‌گونه ‏اى مقدمات اين کار را فراهم کنند که نماز جماعت در اول وقت بهانه و وسيله‏ اى براى به تأخيرانداختن کارهاى مراجعه‌کنندگان نشود.
*****
س ۱۹۷۱: باتوجه به اينکه ساعات رسمى کار ممکن است حتّى تا ساعت ۱۴:۳۰ طول بکشد، خوردن يک وعده غذا در اثناء کار در اداره چه حکمى دارد؟
ج: اگر وقت زيادى نگيرد و منجر به تعطيلى کار ادارى نشود، اشکال ندارد.
*****
س ۱۹۷۲: اگر کارمند در محل کار خود در اداره، ساعات بيکارى زيادى داشته باشد و مجاز نباشد که در اين ساعات در بخشهاى ديگر کار نمايد، آيا جايز است در اوقات بيکارى کارهاى شخصى مربوط به خودش را انجام دهد؟
ج: اقدام به انجام کارهاى شخصى در اثناء کار در محل کار، تابع مقررات و اجازه قانونى مسئول مربوطه است.

سه نکته:
* نکته اصلی و کلیدی در این رابطه که باید به آن توجه داشت این است که در وجوب مراعات احترام مال دیگری و حرمت تصرف در آن بدون اذن او، فرقی بین املاک اشخاص و اموال دولت نیست؛ چه مسلمان باشد و چه غیر مسلمان و همچنین فرقی بین اینکه در سرزمین کفر باشند و یا در سرزمین اسلامی و مالک آن مسلمان باشد یا کافر، وجود ندارد و به طور کلی استفاده و تصرف در اموال و املاک دیگران که شرعا جایز نیست، غصب و حرام و موجب ضمان است.

** حتی اگر شخصی نذر کند که در ساعت اداری یک کار مستحبی را انجام دهد در صورتی که به کار لطمه وارد شود و تزاحمی با کار داشته باشد جایز نیست. حتی اگر برای ارباب رجوع مشکل ایجاد شود و کارفرما ناراضی باشد مرتکب فعل حرام شده اید و حقوقی هم که از این راه دریافت می کنید حرام خواهد بود.

*** آيا كارمندان‌ دولت‌ مجازند در ساعات‌ اداري‌ روزنامه‌، كتاب‌ و امثال‌ آن‌ مطالعه‌ نمايند؟ حقوق‌ اين‌ افراد چه‌ صورتي‌ دارد؟
آیت الله مظاهری در پاسخ به این سؤال می گوید: اگر بيكار هستند اشكال‌ ندارد ولي‌ اگر كار دارند علاوه‌ بر اينكه‌ حرام‌ است‌ حق‌ّ گرفتن‌ حقوق‌ آن‌ ساعاتي‌ را كه‌ مطالعه‌ كرده‌اند، ندارند.