نامش سوسن چلچراغ، شهرتش نادرترين گل جهان و تنها در روستاي داماش در ارتفاعات عمارلو از توابع شهرستان رودبار يافت مي‌شود. نرم و آهسته به ديدنش برويد چرا كه اين گل از تكثير مي‌گريزد و به همين دليل امروزه از نژاد آن به طور كامل محافظت مي‌شود.
سال ۱۳۵۴ بود كه ليدر بوري گياه‌شناس فرانسوي اين گل را شناسايي و به دولت ايران معرفي كرد، همان زمان شوراي عالي محيط زيست اين گل منحصر به فرد را در زمره آثار زيست محيطي ملي كشور ثبت كرد.
بعد از شناخت نامش در موزه تاريخ طبيعي ايران در فرانسه به صورت ليليوم ليدربور به ثبت و ضبط رسيد و بعد از آن روستاي داماش، كانون توجه ملي و جهاني شد به طوري كه هر ساله بسياري از علاقه‌مندان، متخصصان و گياه‌شناسان از سراسر دنيا براي ديدن اين گل به ايران سفر مي‌كنند.
اين گياه كه نوع ايراني آن زيبايي و شهرت بسياري دارد، از اواسط خرداد گل مي‌دهد و گل‌هاي آن تا نيمه تير پايدار مي‌ماند بنابراين بهترين زمان براي ديدن «سوسن چلچراغ» معمولا هفته آخر خرداد و هفته اول تير‌ماه است كه البته بسته به شرايط آب و هوايي ممكن است طول اين مدت كمي كوتاه و بلند شود.
سوسن چلچراغ هنوز هم به طور كامل توسط سازمان حفاظت محيط زيست گيلان نگهداري مي‌شود و با توجه به نادر بودن اين گل ملي و ثبت شده در فهرست ميراث طبيعي، سازمان محيط زيست اطراف اين زمين را حصاركشي كرده و از آنجا كه اين منطقه جزو مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست كشور است هرگونه بهره‌برداري از آن تنها با مجوز رسمي از دفتر وزارت و بازرسي سازمان محيط زيست كشور ممكن خواهد بود.
چرا سوسن چلچراغ؟
دلايل مختلفي براي نامگذاري اين گل اعلام شده است، برخي مي‌گويند رنگ مهتابي و شكل واژگون آن كه شباهتي به چلچراغ دارد باعث شده كه چنين نامي بر آن نهاده شود.
مردم محلي بر اين باور هستند كه سوسن چلچراغ در شب نورافشاني مي‌كند و به همين دليل چلچراغ ناميده شده است.
گياه‌شناسان نظري متفاوت دارند و معتقدند اصل قضيه اين است كه به واسطه مواد فلوئورسانس در پرچم سوسن چلچراغ اين گل قابليت بازتابش نور را دارد.
هر سال يك جشنواره
در تمام كشورهاي دنيا گونه‌هاي منحصر به فرد، شأن و منزلت خاصي دارند و در برنامه‌ريزي مديران عالي و همچنين حوزه گردشگري از اهميت ويژه‌اي برخوردارند و براي آنها برنامه‌ريزي‌هاي جامعي صورت مي‌گيرد.
در عرصه بازاريابي و اطلاع‌رساني و تبليغات نيز اين گونه‌ها را بسيار برجسته مي‌كنند تا بتوانند گردشگران بويژه طبيعت‌گردان و عاشقان طبيعت را به اين عرصه و صحنه‌هاي طبيعي بكشانند.
هر ساله در نيمه دوم خرداد هنگامي كه سوسن چلچراغ به گل مي‌نشيند، از سوي اداره‌كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان گيلان با همكاري سازمان محيط زيست استان، جشنواره با شكوهي در اطراف داماش برگزار مي‌شود؛ اهالي منطقه عمارلو با لباس‌هاي محلي زيبا در آن شركت مي‌كنند و با شادي و نشاط به اجراي آيين‌هاي بومي و ورزش‌هاي محلي مي‌پردازند.
همچنين در اين روز بازارچه‌هاي محلي برپا مي‌شوند و ترانه‌هاي دلنشين روستايي با همراهي سازهاي ني، تنبك، كمانچه و سنتور به گرمي جشنواره سوسن چلچراغ مي‌افزايند.
عمارلو امسال هم ميزبان دوستداران سوسن چلچراغ بود. بازديد از اين مكان با توجه به اين كه منطقه مذكور توسط سازمان محيط زيست حفاظت مي‌شود با محدوديت مواجه بود به طوري كه در زمان برگزاري اين جشنواره گروه‌هاي ۲۰ نفره با نظارت محيط‌بانان محيط زيست از سوسن‌هاي چلچراغ ديدن كردند.
بهره‌مندي از جشنواره‌ها براي توسعه گردشگري
جذب گردشگر و توسعه گردشگري در تمام فصول سال يكي از اهداف اداره‌كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان گيلان است، سوسن چلچراغ با روييدنش در تابستان فرصتي هر چند كوتاه را براي سفر گردشگران به خطه سرسبز گيلان و روستاي داماش فراهم مي‌آورد.
گردشگري از اركان توسعه استان گيلان است و برگزاري جشنواره‌هاي محلي، استاني، ملي و بين‌المللي باعث مي‌شود نام اين استان و جاذبه‌هاي گردشگري‌اش بر سر زبان‌ها بيفتد بنابراين بايد از فرصت برگزاري جشنواره‌ها در گيلان براي توسعه صنعت گردشگري استفاده كرد.
منبع: جام جم آنلاین/ سيما ابراهيمي
