آقای بقایی غرامت جنگ جهانی چه شد؟

تهران امروز در مورد وعده بقایی درخصوص پیگیری غرامت جنگ جهانی دوم از مراجع بین المللی نوشت : آذر ماه سال 88 خبرگزاریها به نقل از رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگی نوشتند: ایران خواستار پیگیری غرامت جنگ جهانی دوم از مراجع بین‌المللی شد. این موضوع در نامه حمید بقایی، جانشین اسفندیار رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی به محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور عنوان شد.

یک هفته بعد از این رئیس جمهور که در سفر استانی در شیراز به سر می برد اعلام کرد: به زودی سند رسمی برای دریافت غرامت خسارات جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط انگليس را به سازمان ملل ارائه

می‌دهیم و حق خود را از حلقوم مستکبران بیرون می کشیم.محمود احمدی نژاد همچنین خبر داد که من در حال حاضر جمعی را مامور کرده‌ام تا خسارات جنگ جهانی و اشغال کشورمان توسط انگلیس را محاسبه کنند تا این محاسبات به صورت رسمی به سازمان ملل ارائه شود. چندی پس از این رئیس جمهور در دیدار با تعدادی از خبرنگاران در دانمارک با تاکید بر اینکه قصد داریم خسارت جنگ دوم جهانی را مطالبه کنیم، گفت: گروهی را مامور کرده‌ام که خسارت‌ها را محاسبه کنند و به زودی طی نامه ای از دبیر کل خواهم خواست که خسارات ایران در جنگ دوم جهانی را بپردازند.

اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر رئیس جمهور درخصوص پیگیری غرامت جنگ جهانی اعلام کرده بود: این موضوع از نهادهای مسئول و نمایندگان دستگاه‌ها و سازمانها پیگیری شده و چند کمیته تشکیل داده‌ایم. یکی از کمیته‌ها کارش پیگیری حقوقی است. همچنین کمیته اطلاع رسانی و فرهنگ سازی، کمیته سیاسی، کمیته مستند سازی و... است. همچنین حمید بقایی هم به عنوان سخنگوی این حرکت حاضر خواهد شد. بقایی به عنوان سخنگوی طرح اخذ غرامت جنگ جهانی گفت: ما اسنادی در اختیار داریم که ثابت می‌کند در جنگ جهانی دوم به ایران صدمات جبران ناپذیری وارد شده است و ایران به سادگی از موضوع غرامت جنگ جهانی دوم نمی‌گذرد. وی از جمع‌آوری 4 هزار و 700 سند درارتباط با غرامت‌های جنگ‌جهانی دوم در ایران خبر داد و گفت:‌ این اسناد آماده ‌شده است که می‌خواهیم برای دریافت خسارت‌ها اقدام کنیم.

نکته قابل تامل اینجاست که پس از گذشت حدود 450 روز از این قول و وعده وعید‌ها هیچ خبری از باز پس گیری غرامت جنگی نشد در حالی که هنوز کشورمان نتوانسته است غرامت هشت سال دفاع مقدس را از عراق بگیرد. ولی اخبار از این حکایت دارد که آلمان توانست بعد از مرگ صدام پول موشکهای شیمیایی خود را از عراق بگیرد.

عثمان مزین دبیر کمیته حقوقی انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت با انتقاد از عملکرد وزارت امور خارجه در رابطه با پیگیری نکردن حقوق قربانیان جنگ تحمیلی در دادگاه ویژه عراق گفت:‌ با وجود اینکه وزارت امور خارجه بر اساس قانون الزام دولت به پیگیری شکایت قربانیان شیمیایی، متولی پیگیری حقوق جانبازان شیمیایی در دادگاه‌های خارجی است اما از ارائه شکایت مصدومان شیمیایی به این دادگاه خودداری کرده است و وقتی انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت در نامه‌ای از وزارت امور خارجه در خواست کرد که نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نباشند و دلایل لزوم طرح شکایت دراین دادگاه را برای مسئولان وزارت امور خارجه تشریح کرد، این وزارتخانه از ارائه پاسخ خودداری کرده و هیچ گونه اقدامی در این زمینه انجام نداده است. در اين باره حسین میرمحمد صادقی كارشناس حقوقي مي‌گويد: یکی از مسائلی که معمولا در همه جنگ‌ها مورد نظر دولت و کشور مورد تجاوز قرار می گیرد، موضوع اخذ خسارت از کشور متجاوز است که البته این مسئله در قطعنامه 598 شورای امنیت در مورد جنگ ایران و عراق هم مورد اشاره قرار گرفته است که پس از انجام آتش بس باید اقداماتی برای جبران خسارت انجام شود.

فارغ از این، قطعنامه 598 در مورد چگونگی خسارت و اینکه کدام کشور باید به کدام کشور خسارت پرداخت کند و به چه میزان، وارد بحث تفصیلی نشده است. در حالی‌که در مورد جنگ عراق با کویت، شورای امنیت صراحتا عراق را متجاوز شناخته و به مسئله پر داخت غرامت اشاره کرده و عملا مکانیسم اجرایی اخذ خسارت را از طریق فروختن نفت عراق به نفع کویت پیش بینی کرده است.

دولت های بعدی عراق پس از صدام نمی توانند شانه از زیر بار این مسئولیت خالی کنند و رابطه خوب بین دو دولت ایران و عراق هم نباید موجب شود تا حق مسلم ایران نادیده گرفته شود. بنابراین انتظار می رود که دولتمردان به جای اینکه سخن از اخذ خسارات وارده به ایران در طول جنگ جهانی دوم به میان بیاورند، که از وضوح و مبنای مشخصی برخوردار نیست، باید به این مسئله نزدیک‌تر و مهم‌تر توجه کرده و با در پیش گرفتن یک دیپلماسی فعال نسبت به جبران حداقل بخشی از خسارت وارده به ملت ایران، که طبق تخمین‌ها بالغ بر هزار میلیارد تومان است، اقدام شایسته و بایسته انجام دهند.