نشست زمین در اطراف تهران

به گزارش نما به نقل از تسنیم، جواد میبدی در نشستی خبری اظهار داشت:‌ وضعیت اقلیمی و منابع آب کشور حکایت از محدویت جدی منابع آبی دارد به ترتیبی که ۸۵ % مساحت کشور جزء مناطق خشک، نیمه خشک و بیابانی است که عمده مراکز و قطب‌های جمعیتی از جمله کلان شهرهای کشور که منابع تامین آب آنها متکی به منابع زیرزمینی است را در بر میگیرد و تنها ۱۵ % کشور در سایر اقلیم‌های با وضعیت آب و هوایی مرطوب و نیمه‌مرطوب قرار گرفته است.

وی افزود: در حال حاضر منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل برداشت بیش از حد و خشکسالی‌های متوالی سالیان اخیر به وضعیت بحرانی رسیده و تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوانها ممنوعیت بیش از ۳۰۷ دشت از ۶۰۹ دشت کشور را به دنبال داشته است.

مدیرکل دفتر نظام های بهره برداری و حفاظت آب و آبفای کشور با بیان اینکه "آبخوانهای کشور سالانه با میانگین کسری حجم مخزن ۵.۸ میلیارد متر مکعبی مواجه هستند"، گفت: در ۴۷ سال اخیر مخازن آب زیرزمینی باکسری مخزن ۱۱۰ میلیارد متر مکعبی برداشت از مخازن استاتیک مواجه شده‌اند که بیش از ۹۰ میلیارد مترمکعب آن در بیست سال اخیر و ۸۰ میلیاردمترمکعب آن در ۱۵ سال اخیر و ۳۸ میلیارد مترمکعب آن مربوط به دوره کوتاه ۷ سال گذشته است و این موضوع آینده‌ای تاریک و بس دهشتناک برای بخش های وسیعی از کشور رقم زده و خواهد زد.

وی ادامه داد: در وضعیت کنونی سهم آبهای زیرزمینی در تأمین آب کشور (کشاورزی، صنعت و شرب در کشور) بالغ بر ۵۵ درصد نسبت به کل منابع آب است و علیرغم سهم مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیازهای کشور، تاکنون از ۱۰۰درصد اعتبارات هزینه شده در فصل منابع آب ۹۸ % آن دربخش آب‌های سطحی و تنها دو درصد در منابع آب زیرزمینی هزینه شده است.

میبدی تصریح کرد: نکته حائز اهمیت نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که ۶۳ درصدآن از طریق آبهای زیرزمینی تأمین شده و آبهای سطحی سهم ۳۷درصدی را بخود تخصیص میدهند که البته در بخش تامین آب شرب روستایی سهم آب‌های زیرزمینی بالغ بر ۸۰ درصد است.

مدیرکل دفتر نظام های بهره برداری و حفاظت آب و آبفای کشور اذعان داشت: بی توجهی به تأمین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز حفاظت از این منابع، باعث مشهود شدن پیامدهای کنونی و بحرانی شدن وضعیت آبخوانهای کشور شده است، بطوریکه هم اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب باعث کمبود آب و عدم قطعیت در تأمین آب کلان‌شهرهای کشور از جمله تهران و حتی تأمین آب ۶۵۰۰ روستای کشور با تانکر شده است.

وی افزود: علاوه بر آن به استناد گزارش سازمان زمین‌شناسی کشور پدیده ناگوار فرونشست زمین در بسیاری از دشت‌های ایرانف مرگ آبخوانها و خطرات و خسارات جبران ناپذیری به زیرساختهای کشورواردکرده است به طوری که در حال حاضر نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران بالغ بر ۳۶ سانتیمتر در سال بوده که رکورددار نرخ فرونشست در دنیا است.

میبدی با بیان اینکه "در دشت های اطراف تهران روزانه یک میلیمتر نشست زمین داریم"، گفت: تغییرات کیفی آبزی زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجادفروچاله ها و شکافهای بزرگ در دشتها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوانها از واقعیتهای کشور است.

وی ادامه داد: بی تردید هرگونه اهمال در بررسی و اقدامات ضروری تخصصی و تامین و تخصیص اعتبارات لازم در علاج‌بخشی و جلوگیری از ادامه روند کنونی و نیز اصلاح روشها و بهینه‌سازی مصارف در تطابق با منابع آب کشور از موجبات تهدید امنیت کشوربوده و سرزمین مقدس ایران را با مخاطرات جدی و غیر قابل علاج مواجه خواهد ساخت.

مدیرکل دفتر نظام های بهره برداری و حفاظت آب و آبفای کشور با بیان اینکه "طرح ساماندهی و احیای آب زیرزمینی با مصوبه شورای عالی آب در دستور کار قرار گرفته است"، گفت: با پیگیری‌های وزارت نیرو در سال ۱۳۸۴ طرح تعادل بخشی آبهای زیرزمینی کشور تعریف و دارای ردیف اعتباری شد ولی متأسفانه اعتبار مذکور از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۳ بدون انطباق با شرایط تورمی و نیز بسترسازی انجام شده، از رشد لازم برخوردار نشده و حتی سیر نزولی به خود گرفته و تقریباً تمام پروژه های طرح مذکور در سال ۱۳۹۳ متوقف و یا بسیار کند شده است.

وی افزود: روند نزولی تخصیص اعتبار به طرحهای تعادل‌بخشی پیامدهای ناشی از افت و کسری مخزن را تشدید کرد.

میبدی تصریح کرد: با عنایت به این موارد و شرایط بسیار بحرانی بوجود آمده در آبخوانهای زیرزمینی و ضرورت حرکتی همه شمول که حضور همه آحاد جامعه و دستگاههای کشوری و لشکری را در اصلاح شرایط پیش آمده میطلبد، مجدداً وزارت نیرو بطور جد با کار کارشناسی و تعریف طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور ضمن ارایه آن در پانزدهمین جلسه شورای عالی آب و تصویب آن با هدف کنترل کسری مخزن در برنامه ای ۲۰ ساله و کنترل کسری متوسط سالانه ۵.۸ میلیارد مترمکعب آبخوانهای کشور را در دوره ۶ ساله ( سال آخر برنامه پنجم و ۵ ساله برنامه ششم) را دارد و برای سال ۱۳۹۴ میزان ۵۰۰ میلیون مترمکعب از این سهم را در برنامه خود گنجانده است.

وی ادامه داد: بر اساس مصوبه شورای عالی آب مقرر شد حداکثر ۷۵ درصد آب تجدیدپذیر و آب برگشتی به دشت‌ها محاسبه و سهم آب کشاورزی، شرب و صنعت توسط وزارت نیرو تعیین و به ارگان‌های ذی‌ربط ارسال شود، بر این اساس انتظار می‌رود سالیانه حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب از برداشت چاه‌های کشوری کاهش یافته و در نهایت طی دوره اجرای طرح، کسری مخزن ۱۰ میلیارد مترمکعبی جبران شود.

مدیرکل دفتر نظام های بهره برداری و حفاظت آب و آبفای کشور با بیان اینکه در مجموع در سراسر کشور ۴۶۳ هزار و ۱۷۲ حلقه چاه مجاز برای شرب، صنعت و کشاورزی داریم، گفت: تا سال ۸۵ تعداد چاههای غیرمجاز تعیین شده در کشور ۱۰۳ هزار حلقه بود که بعد از این سال شناسایی دقیقی در خصوص تعداد چاههای غیرمجاز انجام نشد اما بر اساس خوداظهاری از خود مردم، حدود ۱۸۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز پس از این سال حفاری شده و اکنون برآورد ما این است که حداقل ۲۸۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز با برداشت سالانه بیش از ۶ میلیارد مترمکعب آب از منابع زیرزمینی داریم.