نظرسنجی درباره حضور روحانیون در تلویزیون

در سال های اخیر حضور روحانیون در تلویزیون ، پر رنگ تر از قبل شده است. مدیران رسانه ملی بر آنند که این حضور یکی از مصادیق "دانشگاه" بودن تلویزیون است. اگر تا چندی قبل ، روحانیون اندک شماری مانند محسن قرائتی در تلویزیون حضور فعال و مستمر داشتند و عمده مباحث مطرح شده توسط آنان صرفاً در حوزه دین و فقاهت بود، امروز شاهد آن هستیم که چهره های جدیدی از روحانیون که اکثراً هم جوان هستند به تلویزیون راه یافته اند و علاوه بر مسائل مذهبی ، در حوزه هایی مانند تاریخ ، روان شناسی ، مشاوره خانواده و ... به ایراد سخن می پردازند.

البته بین مخاطبان منبری و مسجدی روحانیون و مخاطبان تلویزیونی آنها ، یک تفاوت عمده وجود دارد: پامنبری ها ، قاعدتاً دیندارانی هستند که به ارادت روحانیت راهی مساجد هستند و نوعاً آنچه در مسجد از زبان روحانی مسجد می شنوند را به جان می خرند و می پذیرند. این در حالی است که مخاطبان تلویزیون ، طیف بندی گسترده تر و متنوع تری نسبت به مسجدروها دارند و از این رو ، اقناع آنان به این که پای سخنان روحانیون در تلویزیون بنشینند و کانال عوض نکنند ، بسیار سخت است و هنرمندی و سواد و سخنوری خاصی می طلبد. از این روست که حضور بسیاری از روحانیون بر روی آنتن ، دولت مستعجل بوده است و در مقابل ، برخی دیگر مانند قرائتی توانسته اند سال ها در این منبر مدرن ، دوام بیاورند و چهره ای محبوب از خود بسازد.

در همین راستا ، چندی پیش عصرایران اقدام به یک نظرسنجی اینترنتی راجع روحانیان حاضر در تلویزیون کرد. در آن نظر سنجی پرسش شده بود: "از بین روحانیونی که در تلویزیون برنامه دارند ، مباحث کدام یک را سودمندتر می دانید؟"

هر چند تعداد روحانیونی که در تلویزیون حضور داشته یا دارند بسیار زیاد است اما 6 نفرشان که شهرت بیشتری دارند در این نظر سنجی شرکت داده شدند: حجج الاسلام علیرضا پناهیان ،محسن قرائتی ،شهاب مرادی ، محمد مهدی ماندگاری ، ناصر نقویان و حسین دهنوی.

در این نظر سنجی 33401 نفر شرکت کردند . نتایج این نظر سنجی از حدود 140 نفر تا 33000 نفر تقریبا ثابت بود و گاهی فقط نفر دوم و سوم جابجا می شدند و این به اعتبار این نظرسنجی کمک می کند.

آرای به دست آمده در این نظر سنجی نشان داد که آقایان قرائتی ، نقویان و مرادی ، محبوب ترین روحانیون تلویزیونی هستند. البته طبیعتاً آرای قرائتی با توجه به حضور 30 ساله اش در سیما و شناخته تر بودنش ، بیش از بقیه بود و او توانست با 45 درصد آرا در صدر بنشیند.

بعد از او دو روحانی دیگر یعنی ناصر نقویان و شهاب مرادی ، با آرایی نزدیک به هم ، محبوب ترین روحانیون تلویزیونی شدند.

هرچند سه نفر اول از لحاظ سبک گفتگو با هم تفاوت هایی دارند اما وجه اشتراک این افراد را می توان صمیمیت و صراحت در کلام و سخن گفتن به زبان عموم دانست ؛ قرائتی با آن لحن و لهجه شیرین کاشانی که کلامش نزدیکی بیشتری با مردم عادی دارد و با آن مثال های مثال زدنی اش توانسته با توده ها ارتباط برقرار کند ، نقویان با تاکید بر زبان قوم و نه زبان قم تلاش کرده با بهره جستن از اشعار حافظ و مولوی ارتباط خوبی با مردم برقرار کند و شهاب مرادی هم با لحن گرم و آرامش بخش خود و با تکیه بر روان شناسی اجتماعی و با نگاهی نه از بالا به پایین با مخاطبش ارتباط خوبی برقرار کرده و البته مخاطبین او جمعی بین توده و نخبگان و خصوصا جوانان هستند.

نکته جالب توجه اینجاست که همه افرادی که نامشان در نظرسنجی آمده، حضور پررنگی در سیما دارند جز شهاب مرادی که نسبت به بقیه بسیار کمتر در تلویزیون حاضر شده است اما جزو سه گزینه برتر قرار دارد. این نشان می دهد که اگر صاحبان تریبون در سیما ، این هنرمندی را داشته باشند که بتوانند با مخاطب ارتباط موثر برقرار کنند ، حتی در شرایط حضور اندک هم می توانند در یادها بمانند چه آن که مخاطب هوشمند امروزی ، صاحب قدرت تشخیص و داوری است.

باید توجه داشت که این افراد ، هر چند دانش آموختگان حوزه های علمیه هستند ولی توفیقات رسانه ای شان ، رهین "آموزش های نظام مند رسانه ای" در حوزه نیست کما این که عمده مطالب مطرح شده توسط روحانیون جوان ، هر چند ریشه های اسلامی دارد و بر اساس آموزه های مذهبی است اما مطالبی نیستند که الزاماً در دروس رسمی حوزه تدریس شوند. به بیان دیگر ، توفیق این افراد در برقراری رابطه با مخاطب ، به توانمندی های شخصی آنها برمی گردد. از این رو می توان گفت که خلأ تربیت روحانیون رسانه ای که بتوانند با توده هایی فراتر از پامنبری های سنتی ارتباط برقرار کنند و با ادبیات روز با مردم سخن بگویند و الزامات رسانه و ظرایف آن را بشناسند ، همچنان وجود دارد.

در این میان آنچه مورد سوال است این که برخی از روحانیونی که با اقبال مخاطبان تلوزیونی مواجه اند ، به جای حمایت از سوی مدیران رسانه ملی ، به حاشیه رانده می شوند که از آن جمله می توان به کمرنگ شدن حضور مرادی و نقویان اشاره کرد.جالب است که بدانید نقویان و مرادی در ماه های اخیر اصلا در تلویزویون برنامه نداشته اند. اما بسیاری دیگر، از این شبکه به آن کانال در رفت و آمد بوده اند!