كسی كه كشورش را به دروغ و سیاهی‌ متهم كند خودفروشی می‌كند

خبرنامه دانشجویان ایران: پرویز شیخ طادی پرويز شيخ طادي متولد 1340 آبادان است. وي فعاليت هنري را در حوزه هنري تبليغات اسلامي آغاز كرد. شیخ طادی کارگردانی خود را با فیلم "سرزمين پدربزرگ " در سال ۱۳۷۷ آغاز کرد و تا امروز فیلم هایی چون، دفتري از آسمان (۱۳۷۸)، روايت سه گانه (اپيزود اول، يك آرزوي كوچك) (۱۳۸۲)، پشت پرده‌ي مه (۱۳۸۳)، سينه سرخ (۱۳۸۵)، سومين روز پس از مرگ (۱۳۸۵)،دايناسور (۱۳۸۶)،شكارچي شنبه (۱۳۸۸) و "روزهاي زندگي" را ساخته است.

پرویز شیخ طادی که سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی سیومین دوره جشنواره فیلم فجر را با فیلم "روزهای زندگی " از آن خود کرد، در گفت و گویی با خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، به سوالات ما پاسخ داده است.


متن این پرسش و پاسخ در زیر آمده است:

خبرنامه دانشجویان ایران: انگیزه شما از فیلم سازی در حوزه دفاع مقدس که نه نفع مالی برای تهیه کننده دارد و نه توسط منتقدین، روزنامه نگاران و دیگران توجه ای به این گونه فیلم ها می شود چه بوده است؟

شیخ طادی : زندگی مبتنی بر تاریخچه ما است و این تاریخچه گاهی کوتاه مدت و گاهی بلند مدت است و حافظه تاریخی ما، زندگی و رفتار اجتماعی ما و سبک زندگی ما نیاز به اطلاعات، شخصیت و الگوهای گذشته داریم و طبق ضرب المثل این که می گویند تاریخ چراغ راه آینده است، فیلم سازی نیز همین گونه است و چیزی نیست که بتوانیم بگوییم مربوط به گذشته و مثلا مربوط به زمان هخامنشیان و ساسانیان بوده است و کارایی برای امروز ندارد و اگر به چنین چیزی معتقد باشیم داستان های قرآن را نیز زیر سؤال می بریم و این طور ما می گوییم تاریخ مصرف دارد ولی خداوند در قرآن مثال هایی را برای آیندگان مثال هایی را برای شفاف سازی زندگی امروز ما بیان می کند و کسی نمی تواند بدون در نظر گرفتن زندگی پدرش زندگی جدیدی را آغاز کند و بدون نگاه کردن به دیروز خود، زندگی امروز خود را آغاز کند و فیلم سازی دفاع مقدس بر اساس این تفکر چیده شده است و این طور نیست که به خاطر علاقه شخصی خود این کار را انجام دهد و علاقه طوری به وجود می آید که گذشته برای آینده من راه گشا باشد و دوران دفاع مقدس در مقطعی از قانون پر از عبرت ها و شخصیت های ارزنده و قابل دسترس و پر از سوژه های زیبا است و با کارکرد امروز برای دفاع از شأن و اخلاق انسانی و تنها بستر آن عوض شده است و مرگ و زندگی امروز به شکل دیگری تغییر کرده است و ما جنگ بزرگ تری را پیش رو داریم و این جنگ بزرگ نیاز به شخصیت و الگوهای بزرگ این عرصه دارد و این طبیعی است و نمی دانم چرا امروزه جوری شده است که این کار غیر طبیعی به حساب می آید.

خبرنامه دانشجویان ایران: آقای شیخ طادی بعد از فیلم "شکارچی شنبه"، فیلم روزهای زندگی را ساخته اید، می دانیم که چه سختی هایی برای اکران این فیلم کشیده اید، فصل بدی که برای اکران این فیلم انتخاب شده بود، عدم هماهنگی تهیه کننده، پخش و معاونت سیاسی که قصد این را داشتند که این فیلم دیده نشود، چه تضمینی برای فیلم "روزهای زندگی" وجود دارد که دیده شود؟

شیخ طادی: این نگرانی تا زمانی که سینماهای ما کم و بی کیفیت باشد وجود دارد ما سالی صدو بیست فیلم سینمایی داریم که هفتاد فیلم برای اکران دچار این مشکل می شود. منتها گرایش‌ها به سمت فیلم های اجتماعی و کمدی است که آن ها نیز مورد نیاز هستند اما به شرطی که ارزش اخلاقی داشته باشند.

خبرنامه دانشجویان ایران: مشکلات ساخت فیلم های دفاع مقدس چیست؟ و شما چه قدر در این زمینه اذیت شده اید؟ ما حتی شنیده ایم که در یکی از سکانس‌ها که سنگری منفجر شده بود، هزینه اش را از شما گرفته اند.

شیخ طادی: چند مانع وجود دارد، یکی اینکه،فیلم‌ها شعارگرا و غیر قابل باور ساخته شده اند که به این گونه فیلم‌ها لطمه زده اند و یک پیش قضاوت در ذهن خواننده ایجاد شده است که با فیلم های دفاع مقدس به گونه ای فرق کرده است و آن ها را تکراری و شعارگونه و شخصیت های غیر قابل دسترس دانسته است، این آسیب از طرف فیلم هایی که تا کنون ساخته ایم رخ داده است و بیننده را کم می کند. مانع دیگر، ارگان های مدعی دفاع از این فیلم ها است که به شعار های خود عمل نمی کنند.
فیلم روزهای زندگی وقتی به انجمن سینمای دفاع مقدس رفت، رد شد و کمکی از آن ها نشد و دلیل را خون ریزی زیاد و عقب نشینی زیاد در فیلم دانستند.

بعضی سلیقه‌ها است که حمایت ها را کم می کند. یک شاخه از انجمن دفاع مقدس، شهرک دفاع مقدس است که فاقد امکانات سالم است و می شود گفت که تمام ابزار آلات موجود در دفاع مقدس به خصوص خودروها و کامیون های جنگی فرسوده هستند و کارایی ندارند و به گونه‌ای شهرک دفاع مقدس به موزه‌ای تبدیل شده است که قابل عکس برداری شده است و هر لشکری که تجهیزات بی‌فایده خود را نمی خواهد، به شهرک دفاع مقدس می آورد،این درحالی است که کار ما ملزم به تکرار های زیاد است و این تکرار های زیاد باید وسایل جدید و ضریب خطای پایینی داشته باشند،مثلا ماشین جیپی بود که مشخص بود راه نمی رفت یا اینکه ما پانزده تانک می خواستیم، بعد پنج تا شد و در ادامه کار، پنج تا نیز یکی تانک به ما دادن به همراه یک نفر بر، که جالب اینکه تانک خراب بود و استارت نداشت و باید هولش می دادند، یا اینکه برف پاک کن های ماشین ها کار نمی کرد، شیشه های آن بالا و پایین نمی شد و اگر می خواستیم دوربین درآن بگذاریم آبروریزی می شد.

یا وقتی که فیلم "روزهای زندگی" را می ساختیم می گفتند هزینه خسارتی که به بیمارستان زدید را بدهید. از آن طرف هم باید بابت گونی هایی که پر از خاک و شن بود، خسارت می دادیم و نزدیک بود که برای ما چهل میلیون تومان خسارت در نظر بگیرند.

این رفتارها ممکن است افراد در جشنواره‌ها انگیزه خود را از دست دهد، مانند فیلم "ملکه" که به نظر بنده واقعاً در بخش هایی نادیده گرفته شد، ذبح شد و مسلماً با این مشکلات در روحیه سازنده اثر می گذارد و عدم حمایت ها و فیلم ساز این همه تحقیر را نمی پذیرد که بخواهد فیلم ارزشی با تحقیر بسازد و این عدم پشتیبانی به گونه ای غیر مستقیم توهین است.

خبرنامه دانشجویان ایران: آقای شیخ طادی به نظر شما جایگاه سینمای متعهد در سینمای ایران کجا است؟ طبق آماری که وجود دارد، امسال دوازده فیلم با موضوع خیانت ساخته شده است که این، با موضوع جامعه سنخیت ندارد.

شیخ طادی: ما از ابتدا به نبرد های فستیوالی توجه نکردیم و تصور کردیم فستیوال های جهانی عاری از سیاست هستند و جشنواره ها جهت گیری ندارند و این را در نظر گرفتیم که قضاوت هنری انجام می شود و منصفانه است و در صورتی است که الان به ما ثابت شده است که این گونه نبوده است و دانه هایی را که آن ها آن زمان کاشته اند، الان در حال درو و به بار نشاندن آن هستند، کرامت های بسیار زیاد و تشویق کردن نسل های آینده که این مسیر را بیشتر ادامه دهند و در صورتی است که نباید در این کار خود فروشی صورت گیرد و کشور خود را به دروغ و سیاهی‌ها متهم می کند و در صورتی که لکه های کوچک را تعمیم دهیم و بزرگ کنیم، این ها دروغ است و کسی که این دروغ ها را برای فستیوال خارجی می کند در واقع دارد خودفروشی می کند و کشور خود را می فروشد.

متاسفانه جشنواره های داخلی ما نتوانستند مبارزه خوبی داشته باشند، ونسبت به هنرمندان خودمان برخورد خوبی نداشتیم و در کل زمین را رها کردیم تا فستیوال های غربی هر طور که دوست داشته باشند در زمین ما بازی کنند.
اگر ما آمار طلاق و خیانت داریم،هنرمند آنها را به شکل درمانگرایانه مطرح و عنوان کند.این هنرمند است که باید برود سراغ کارشناسان از آنها کمک بگیره واکاوی کند و بتواند یک تعریفی درستی از محبت، عشق و دوستی ارائه بکند،به این معنی که اگر روح در جامعه از دست رفته باشد، وظیفه هنرمند است که آن روح را به جامعه برگرداند.

ما باید مراقب باشیم ندانسته در دام جشنواره ها نیافتیم، به چه قیمت داریم در جشنواره ها دل داورها به دست میاوریم، به چه قیمتی جذابیت داریم ایجاد می کنیم، جذابیت آیا در خدمت جذابیت باید باشد؟ آیا درام باید به هر قیمتی باید ایجاد بشود؟من نمیدانم چرا انقدر هنرمندان ما لجباز شده اند ودر حق خودشان و خانواده خودشان دارند خیانت می کنند، این جراحتی که به خودشان و جامعه شان وارد می کنند برای چه دلیل است.

خبرنامه دانشجویان ایران: نظر شما درباره فیلم "ملکه" چیست؟

شیخ طادی: این فیلم به غیر این تدوین طولانی آن در بقیه نقشهای آن شاهکار بود، من اگر داور بودم سیمرغ بلورین را به این فیلم می دادم. چهارماه فیلمبرداری آن طول کشیده، بازیگری عالی دارد،اینکه برخی معتقد هستند این فیلم اسلام زدایی میکند اصلا اینطور نیست،شهید را جیغ نمیزند بلکه دارد نشان میدهد، شاهد و شهود دارد، اصلا جانبازان اهل جیغ زدن نبودند، اصلا نمی شود به مقام شهود برسی و خودت را کنار نزنی، وقتی میگوید ملکه برای زاد و ولد است و باید زنده بماند یعنی چی؟ اینها نکات مهمی است که اگر رسانه های خودی در همین نقش ولایی عمل میکردند و به شکل هدایت گونه رفتار میکردند فیلمساز خودش را پیدا می کرد اگر خطایی داشته باشد،میتوانست دوستانه حل کند.

ما انقدر نباید نسبت به هم بد اخلاق باشیم،یا اینکه یک نفری چهارتا جایزه گرفته آن را بزرگ کنیم یا اینکه برعکس آن را بزنیم،محمد آهنگر که شکست نخورده است، اگر محمد آهنگر داشت شکست میخورد باید به آن کمک کرد نه این اینکه آن را ذبح کنیم. ابراهیم حاتمی کیا اگر بخواهد به زمین بیافتد بایدسریع پای او را گرفت و دلگرمی به او بدهیم نه اینکه با او ریابازی کنیم، جایزه به او بدهیم وبعد او را اذیت کنیم.