چشم‌انداز روابط ایران و تركیه

گروه ترجمه- روزنامه دیلی‌صباح 7 آوریل 2015 (۱۸ فروردین) در مقاله‌ای به چشم‌انداز روابط ایران و ترکیه در آستانه سفر رئیس‌جمهور ترکیه به ایران پرداخت و نوشت: رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه امروز برای دیداری رسمی و مهم وارد ایران خواهد شد. این‌گونه دیدارها میان ایران و ترکیه همواره اهمیت بسیاری دارند؛ اما این دیدار اهمیت خاصی دارد؛ زیرا به فاصله اندکی پس از توافق هسته‌ای مقدماتی میان ایران و گروه 1+5 صورت می‌گیرد و دولت آنکارا نیز از این دیدار استقبال کرده است. در عین حال، موضع‌گیری اردوغان علیه مداخله‌ ایران در مناطق بحران‌زده، مانند سوریه، عراق و یمن نیز بر ابعاد و اهمیت این دیدار افزوده است.

در ادامه مقاله آمده است: ترکیه همانند ایران قدرتی منطقه‌ای و در سطح جهانی مورد احترام است. تنها تفاوت میان دو کشور این است که ترکیه از شعار آتاترک، یعنی «صلح در خانه، صلح در جهان» پیروی می‌کند؛ لذا هر گامی که آنکارا برمی‌دارد، در راستای ارتقای صلح و وحدت منطقه‌ای است. به همین دلیل طی چندین دهه آنکارا راه خود را برای کمک به ایران به‌منظور مقابله با تلاش‌های غرب علیه ایران پیموده است تا مانع انزوای ایران در جامعه بین‌المللی شود. ترکیه درست از زمان نخست‌وزیری تورگوت اوزال، نخست‌وزیر ترکیه در دهه 1980 با تلاش‌های آمریکا برای منزوی‌سازی ایران مقابله کرده که البته با مخالفت آمریکا رو‌به‌رو بوده است. ترکیه همواره از این سیاست پیروی کرده و به دولت خاصی محدود نشده است. در واقع، آمریکایی‌ها طی سال‌های اخیر بر ترکیه فشار آورده‌اند تا با ایران همکاری نکند و شرکت‌های ترکیه‌ای را که با ایران همکاری می‌کنند، به تحریم تهدید کرده است. ملت ترکیه طی دوره‌های سخت در کنار برادران و خواهران ایرانی خود ایستاده است و بنابراین کسی نباید نیات ما را زیر سؤال ببرد؛ به‌ویژه هنگامی که اردوغان از ضرورت پایان مداخله ایران در عراق، سوریه و یمن سخن می‌گوید.

در پایان مقاله آمده است: نجم‌الدین اربکان، نخست‌وزیر فقید ترکیه که پدر معنوی و مرشد اردوغان نیز به‌شمار می‌رود، پیش از مرگ به ایران سفر کرد. وی در آن هنگام به دریافت کمک مالی از ایران برای کمک به حزب سعادت متهم شد که با چالش‌های جدی رو‌به‌رو بود، این مسئله بی‌عدالتی جدی در حق اربکان بود. درواقع، آنچه این رهبر کهنه‌کار انجام می‌داد، در راستای وحدت اسلامی و هشدار به رهبران شیعه ایران بود که در دام تحریک کشمکش فرقه‌ای با سنی‌ها نیفتند و در خاورمیانه[غرب آسیا و شمال آفریقا] میان مسلمانان شکاف ایجاد نکنند، البته با گذشت زمان حقانیت دیدگاه اربکان اثبات شد. اردوغان نیز از دیدگاه اربکان پیروی می‌کند. نمایندگان مجلس ایران به اردوغان نامه نوشته‌اند و درخواست کرده‌اند، اردوغان باید به‌دلیل بیان این اظهارات عذرخواهی کند. تمام آنچه اردوغان انجام می‌دهد، وظیفه دوستانه برای هشدار به برادران مسلمان خود است تا مرتکب اشتباه نشوند و کشمکش فرقه‌ای در خاورمیانه را شعله‌ور نکنند. شاید برخی تصور کنند، ترکیه از توافق ایران و غرب بر سر مسئله هسته‌ای احساس تهدید کرده است، این مسئله کاملاً اشتباه است؛ زیرا آنهایی که چنین تصوری دارند، باید به‌یاد آورند که ترکیه شروع گفت‌وگوهای هسته‌ای را تسهیل کرد و با تشویق بین‌المللی روبه‌رو شد.

 تحلیل‌: در یادداشت فوق دو موضوع مهم وجود دارد که نویسنده تلاش داشته آن دو را در آستانه سفر اردوغان به ایران توجیه کند: اول نگرانی ترکیه از توافق احتمالی ایران با غرب و دوم سخنان ضدایرانی اردوغان است. درباره موضوع اول باید گفت، ترکیه حق دارد از توافق احتمالی نگران باشد؛ چراکه به رقبای قدرتمند ترکیه، یعنی غربی‌ها فرصت بازگشت به ایران را می‌دهد. درباره موضوع دوم هم حرف اصلی این است که نه لحن اردوغان درباره ایران دوستانه بوده و نه نیت خیری داشته است، به‌عبارتی اردوغان در این موضوع هم نگران توسعه نفوذ و گسترش تفکر ایران اسلامی است.