نامگذاری روز ملی جمعیت در تقویم

به گزارش نما به نقل از مهر، سیاست‌های کلی جمعیت سال گذشته تدوین و در نهایت در ۱۴ بند از سوی مقام معظم رهبری به روسای قوای سه گانه و همچنین مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شد و روز بعد این تاریخ ۳۱ اردیبهشت نیز این سیاست ها توسط دکتر جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به دستگاه ها به منظور اجرایی شدن، ابلاغ گردید.

در این سیاست های کلی جمعیت به مواردی مانند ارتقاء پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج، اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران بویژه در دوره بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان، تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزند پروری و با تأکید بر آموزش‌ مهارت‌های زندگی و... اشاره شده است.

ترویج و نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی - ایرانی، ارتقاء امید به زندگی، تأمین سلامت و تغذیه سالم جمعیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان، توانمندسازی جمعیت در سن کار، باز توزیع فضایی و جغرافیایی جمعیت، حفظ و جذب جمعیت در روستاها و مناطق مرزی و کم تراکم و ایجاد مراکز جدید جمعیتی، مدیریت مهاجرت به داخل و خارج، تشویق ایرانیان خارج از کشور برای حضور و سرمایه گذاری، تقویت مؤلفه‌های هویت‌بخش ملی (ایرانی، اسلامی، انقلابی) و ارتقاء وفاق و همگرایی اجتماعی و رصد مستمر سیاست‌های جمعیتی از دیگر مفاد سیاستهای کلی جمعیت است.

در همین رابطه با مدیر کل اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال در مورد اقدامات انجام شده طی یک سال گذشته برای اجرایی شدن سیاست های کلی جمعیت و همچنین رصد این سیاست ها گفتگو کرده ایم که علی اکبر محزون به انتخاب روز ۳۰ اردیبهشت به عنوان روز ملی جمعیت اشاره کرد و گفت: به شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست داده ایم که با توجه به سالگرد ابلاغ سیاست های کلی جمعیت، روز ۳۰ اردیبهشت را به عنوان روز ملی نامگذاری کنند.

انتخاب ۳۰ اردیبهشت به عنوان روز ملی جمعیت

وی گفت: به دلیل اینکه سیاست های جمعیت اهمیت زیادی دارند و با حوزه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در ارتباط است، به همین دلیل کمتر از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و... نیست بنابراین با چند هدف پیشنهاد داده ایم یک روز را که مصادف با سالروز ابلاغ سیاست هاست به عنوان روز ملی جمعیت در نظر بگیرند.

محزون افزود: در ابلاغیه سیاست های کلی جمعیت عنوان شده که با توجه به اهمیت جمعیت در اقتدار ملی و همچنین با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی به عنوان فرصت و امتیاز در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت، این سیاست های کلی ابلاغ شود.

وی گفت: با توجه به اینکه ابلاغ سیاست ها در رشد و پیشرفت کشور نقش ایجابی دارد و مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده اند که برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور باید متناسب با سیاست های جمعیتی برنامه ریزی انجام شود و همچنین با توجه به ضرورت رصد مستمر اجرای سیاست ها، یکی از بندهای آن به رصد سیاست های جمعیتی اختصاص داده شده است و به همین دلیل روز ملی جمعیت از سوی سازمان ثبت احوال پیشنهاد داده شد.

ارائه گزارش عملکرد یکساله از سوی دستگاه ها

محزون تاکید کرد: گزارشی از آخرین وضعیت تحولات جمعیتی با توجه به اولین سالگرد ابلاغ سیاست ها پیشنهاد شده که در این روز گزارش هایی از اقدامات انجام شده در قوای مختلف کشور داده شود.

مدیر کل اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال با اشاره به آخرین وضعیت تحولات جمعیت، گفت: روند کاهش شدید نرخ باروری در دهه های اخیر با اطلاع رسانی که انجام شد با یک شیب ملایم در حال جبران است که امیدواریم کاهش شدید نرخ رشد بازسازی و جبران شود و موضوعی که به صراحت در سیاست های جمعیتی آمده، جبران کاهش نرخ باروری است.

شیب ملایم رشد نرخ باروری

به گفته وی، بر اساس آخرین اطلاعات، رشد نرخ باروری فعلا با شیب ملایم آغاز شده و آمارها نشان می دهد که ۴.۲ در موالید سالانه سال ۹۳ نسبت به سال قبل آن رشد داشته ایم که باید رصد شود که این رشد پایدار می ماند یا خیر.

به گفته محزون، البته علت این رشد خروج از تک فرزندی است و چون ممکن است نیروی محرکه ازدواج های قبل باشد که در سالهای گذشته رخ داده و فرزند آوری آنها به تاخیر افتاده بوده و در حال حاضر خودش را نشان می دهد به همین دلیل باید بررسی های لازم رد این خصوص انجام شود.

آغاز روند کاهشی ازدواج ها از سال ۹۰

وی به روند کاهشی ازدواج ها نیز که از سال ۹۰ در کشور رخ داده اشاره کرد و گفت: نکته بعدی در کاهش نرخ باروری، رشد منفی مستمر ازدواج ها بوده بطوریکه از سال ۹۰ با ۱.۹- درصد آغاز و در سال ۹۱ به ۵.۱- در سال ۹۲ به ۶.۷- و در سال ۹۳ نیز به ۶.۵- درصد رسیده است این در حالی است که تا سال ۸۹ روند ازدواج ها مثبت بوده که در این سال ۲ دهم درصد رسیده بود که پس از آن با رشد منفی روبرو شد.

محزون با اشاره به اینکه دو عامل عمده ای که در کاهش ازدواج‌ها موثر است یکی ساختار سنی جمعیت و دیگر تاخیر در ازدواج هاست، اظهار داشت: تغییرات ساختار سنی جمعیت نشان می دهد که شاهد کاهش سهم جمعیت جوان بودیم بطوریکه از سال ۸۵ تا ۹۰ ، از ۳۵.۴ درصد جمعیت جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله به ۳۱.۵ درصد کاهش پیدا کرده است که این آمار بر اساس سرشماری های مرکز آمار اعلام شده است.

افزایش میانگین سن ازدواج، تاخیر در فرزند آوری

وی گفت: عامل بعدی تاخیر در ازدواج است به گونه ای که هر ساله شاهد افزایش میانگین سن ازدواج بودیم که بر اساس آخرین آمار این سن برای مردان ۲۸.۱ و برای زنان ۲۳.۵ بوده که در سال ۹۲ میانگین سن ازدواج مردان ۲۷.۸ و زنان نیز ۲۳.۱ بوده است و این عامل باعث می شود روند کاهش نرخ ازدواج را شاهد باشیم.

مدیرکل اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال افزود: در مجموع افزایش میانگین سن ازدواج، روند کاهشی ازدواج، تاخیر بالای سن متعارف ازدواج و... می تواند از جمله دلایل کاهش جمعیت و فرزند آوری باشد که باید برای رفع این مشلات در جامعه برنامه ریزی و اقدامات زیربنایی انجام شود.

جامع بودن سیاست های جمعیتی امتیاز ویژه آن

محزون در مورد آخرین وضعیت تحول و اقدامات سیاست های جمعیتی اظهار داشت: یک سال از ابلاغ سیاست های جمعیتی می گذرد و این سیاست ها برگرفته از نظرات کارشناسی، تخصصی و مشورتی تمام سطوح تصمیم گیری نظام بود که نهایتا از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد که این خود بزرگترین و جامع ترین قدم در زمینه سیاست های جمعیتی بود و نکته مهمی که وجود دارد این است که سیاست های جمعیتی تفاوت بسیاری با سیاست های جمعیتی قبل و بعد از انقلاب که اجرایی شد دارد به طوری که چون تمام ابعاد جمعیتی را در نظر گرفته، امتیاز بزرگ آن جامع بودنش است.

جمعیت شناسان معتقدند متاسفانه در گذشته سیاست های جمعیتی به بحث تنظیم خانواده گره می خورد و بحث های مهمی مانند ازدواج، پیشگیری از آسیب های طلاق، توانمندسازی جوانان در سن کار، مهاجرت، تکریم سالمندان و ... موضوعاتی است که در سیاست های قبل مطرح نبوده اما در سیاست های کلی جمعیت در نظر گرفته شده و این خود بزرگترین امتیاز آن است.

واکاوی سیاست های جمعیت برای جامعه

ابلاغ سیاست های جمعیتی در سال گذشته باعث شده دست بسیاری از دستگاه ها باز باشد تا بتوانند به ابعاد گسترده و جامع افزایش جمعیت و مفاد موجود در آن بپردازند.

محزون گفت: دومین اقدامی که در راستای اجرایی شدن سیاست های جمعیتی صورت گرفته، برگزاری همایش هایی به منظور تبیین سیاست های کلی و واکاوی آن بوده بطوریکه پیام سیاست های جمعیت برای جامعه روشن می شود. به همین خاطر برای اینکه موضوع سیاست های جمعیت و اهمیت موضوع فراموش نشود، پیشنهاد روز ملی جمعیت را دادیم تا تجربه تلخ فراموشی سیاست های جمعیت در دهه های گذشته مجددا رخ ندهد و با غفلتی که امروز با آن مواجه هستیم، روبرو نشویم به طوری که فراموشی سیاست های گذشته و استمرار آن نشان داد که بعد از دو دهه تازه متوجه چالش جمعیتی شده ایم.

تشکیل ستاد اجرایی کردن سیاست ها در مجلس

محزون گفت: اقدام دیگر تقسیم کار دستگاههاست که با حضور معاون اول رئیس جمهور و وزارتخانه های ذیربط انجام شد و در آن رصد سیاست ها که بند ۱۴ آن بود به سازمان ثبت احوال محول شد و در حوزه مجلس نیز ستاد اجرایی کردن سیاست های جمعیتی در مرکز پژوهش های مجلس تشکیل شد که ما نیز در آن مشارکت داشتیم.

مدیر کل اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال همچنین از شکل گیری تشکل های مردمی در راستای سیاستهای کلی جمعیت طی این مدت خبر داد و افزود: یکی از اقدامات مثبت ایجاد این تشکل ها در خانواده ها و ارتباط های چهره به چهره برای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی گسترده بود و در مجموع یک بخشی از اطلاع رسانی در حوزه رسانه و بخش دیگر نیز در حوزه تشکلهای مردمی صورت گرفت.

به گفته وی، همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی در استانها و شهرستانها که در نهایت اطلاع رسانی گسترده را در میان خانواده ها به دنبال داشت.

جایگزینی درس دانش و خانواده

محزون از حذف درس «تنظیم خانواده» در دانشگاه ها خبر داد و تاکید کرد: در حوزه آموزش نیز درس دانش و خانواده جایگزین تنظیم خانواده شد که در حال حاضر نیز این درس در دانشگاهها برای جوانان تدریس می شود و دارای نکات مثبت زیادی است بطوریکه اطلاعاتی در زمینه دانش خانواده، مهارت های تشکیل زندگی مشترک، اداره زندگی و پیشگیری از آسیب هایی که ممکن است در کمین زندگی مشترک باشد به جوانان ارائه شده و نیازهای آنان را برطرف می کند که در گذشته این نیازها با تدریس درس تنظیم خانواده برآورده نمی شد.

مدیر کل دفتر اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال به روز جهانی جمعیت نیز اشاره کرد و گفت: از سوی سازمان ملل ۱۱ ژوییه مصادف با ۲۰ تیر روز جهانی جمعیت نامگذاری شد که در تقویم ما نیز با این عنوان به ثبت رسیده است.

سیاست های جهانی جمعیت همسو با سیاست های ایران نیست

محزون با اشاره به اینکه این روز با سیاست های جمعیتی کشور ما همسو نیست، افزود: روز جهانی جمعیت و سیاست های مربوط به آن در رابطه با کنترل جمعیت و پیشگیری از آن و تنظیم خانواده است به همین دلیل در کشور ما این موضوع پاسخگوی نیازها نیست و باید سیاست های ویژه ای با توجه به شرایط خودمان در نظر بگیریم.

وی با تاکید بر اینکه با جایگزینی روز ملی جمعیت باید سالانه شعارهای ویژه ای متناسب با فرهنگ خود تدوین شود و به همین خاطر تقاضا کرده ایم که در راستای سیاست های جمعیتی کشورمان روز ملی جمعیت در نظر گرفته شودگفت: ثبت این روز نیاز به گذراندن مراحل اداری دارد اما در مجموع پیشنهاد ما این بود که روز ۳۰ اردیبهشت ماه به عنوان روز ملی جمعیت نامگذاری شود.

به گفته محزون، تصمیم گیری نهایی برای انتخاب این روز شورای عالی انقلاب فرهنگی است که طی سال گذشته نیز چندین جلسه با حضور رئیس جمهور و ارائه گزارش اقدامات انجام شده در مورد سیاست های کلی جمعیت تشکیل جلسه داده است.

در هر حال اجرایی شدن سیاست های کلی جمعیت و برنامه ریزی های انجام شده در این خصوص به سمت تدوین برنامه ششم توسعه و اجرایی شدن سیاست های جمعیتی پیش خواهد رفت که امیدواریم هر یک از دستگاه های اجرایی با انجام وظایف خود و اجرای سیاست ها اقدامات لازم را عملیاتی کنند تا در آینده شاهد از بین رفتن موانع فرزن آوری و به تبع آن افزایش زادو ولد باشیم.