به گزارش مهر، آیین نکوداشت «روز قلم» عصر روز چهارشنبه 14 تیر به همت موسسه خانه کتاب و با حضور وزیر ارشاد و جمعی از مولفان، مترجمان در محل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.
در این برنامه ضیا موحد شاعر و منتقد ادبی و استاد دانشگاه در رشته منطق و فلسفه نیز در سخنانی با اشاره به ولادت حضرت مهدی (عج) گفت: من این عید را تبریک می‌گویم که نشانه نارضایتی عمیق مردم از همه حکومت‌ها بوده و هست.
خاطره ضیا موحد از شعرخوانی همکلاسی دوره دبیرستانش
وی ابتدا با نقل خاطره‌ای از همکاری خود با رادیو اصفهان در دوران نوجوانی، یادآور شد: من در دوره دبیرستان به اتفاق تعدادی از همکلاسیهایم با یک برنامه رادیویی در زمینه شعر همکاری داشتم. یکی از دانش آموزان کلاس ما صدای خوبی داشت و یک بار او را بردم رادیو تا این بیت حافظ را که «قافیه سنجان چو علم برکشند / گنج دو عالم به سخن درکشند» بخواند.
موحد ادامه داد: او این بیت را اینگونه خواند «قیافه سنجان چو علم برکشند ....» و در آخر برنامه هم هول شد و گفت «خدا را به شما می‌سپارم»!
این شاعر و منتقد ادبی سپس به وضعیت معرفی شعر ایران در کشورهای دیگر پرداخت و با اشاره به نظرات مختلفی که در زمینه ترجمه شعر وجود دارد، گفت: ما در ایران دو نوع شعر داریم؛ شعری که مصرف داخلی دارد که در قالب‌های قصیده و غزل و مثنوی و با مضامینی مانند مدح و زم و مرثیه‌سرایی و سروده می‌شوند و عموماً هم دارای تشبیهات بسیار کهنه و قدیمی است. البته مردم هم عموماً این نوع شعر را دوست دارند و فروش این شعرها هم کم نیست.
سراینده مجموعه شعر «نردبان اندر بیایان» افزود: شعری هم داریم که مدرن است و من مدافع آن هستم. به نظرم این شعر را می‌شود ترجمه کرد و خواننده خارجی می‌تواند از آن لذت ببرد ولی متاسفانه شعر جدید ما در دنیا غریب مانده است؛ تمام مستشرقین وقتی می‌خواهند به شعر ایران بپردازند، از مولوی شروع می‌کنند تا می‌رسند به جامی و بعد از آن دیگر انگار شعری در ایران سروده نشده است.
موحد با یادآوری تاریخ سرایش نخستین شعر نو در ایران، گفت: اولین شعر نو ما در سال 1937 برابر با 1316 شمسی و با ققنوس نیما متولد شد و در حالی که شاعران عرب 10 سال بعد، نخستین شعر نو خود را سرودند، شعر نو عرب در جهان شناخته شده‌تر است.
سراینده «مشتی نور سرد» عراق را خاستگاه اصلی شعر در جهان عرب و یکی از سرزمین‌های پیشرو در این زمینه خواند و در عین حال با اشاره به تاثیر جنگ عراق بر وضعیت انتشار نشریات ادبی در این کشور، اضافه کرد: ناشران و موسساتی که مجلات شعر و ادبیات را در این کشور منتشر می‌کردند، اعتراف می‌کردند که فروششان به یک دهم کاهش یافته است.
این شاعر همچنین با اشاره به سابقه استعمار در کشورهای عربی، گفت: به خاطر همین آنها عموماً زبان انگلیسی و فرانسه را خوب بلدند؛ در عراق بهترین دانشگاه‌های تدریس زبان عربی وجود داشته و علی‌القاعده با کشورهای اروپایی حشر و نشر داشته‌اند و همین باعث شده شعرشان بیشتر شناخته شود.
شعر معاصر ما در جهان غریب مانده است
موحد افزود: اما در ایران اینگونه نبوده است؛ واقعاً شاعر بزرگی مانند اخوان ثالث غیر از فارسی و عربی، زبان دیگری بلد نبوده و عموم شاعران آن دوره، اینگونه بوده‌اند و چون نمی‌توانستند مثلاً انگلیسی صحبت کنند، شعر معاصر ما هم غریب مانده است.
وی در عین حال با اشاره به تاثیر ایرانیانی که به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند، در شناساندن شعر ایران در عرصه جهانی، گفت: اگرچه این مهاجرت پر از درد و افسوس است، حُسنی هم داشته است؛ ادبیات ایران امروز به زبان‌هایی دارد ترجمه می‌شود که سابقه نداشته است؛ زبان‌هایی مثل هلندی و سوئدی.
گلایه موحد از سختگیریها در ممیزی کتاب
این شاعر پیشکسوت در پایان سخنانش از مسئولان وزارت ارشاد خواست سختگیری کمتری در ممیزی کتاب‌های شعر انجام دهند و نسبت به لطمه‌های جبران ناپذیری که اینگونه تنگ‌نظریها به ادبیات ایران وارد می‌کند، هشدار داد.
ضیا موحد در این باره گفت: ممکن است در بعضی از این سختگیریها حُسن ظنی هم باشد اما قطعاً جهل هم هست و من امیدوارم با حُسن ظن بیشتری این کار انجام شود.
در ادامه برنامه آئین نکوداشت روز قلم، محمود سالک مترجم کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان در سخنانی با اشاره به سابقه 30 سال فعالیتش در این حوزه، گفت: در دو دهه اخیر حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان هم از نظر کمی و هم از لحاظ کیفی و تنوع، رشد خوبی داشته است هر چند کاستیهایی هم وجود داشته است.
سالک: برخی فکر می‌کنند کتاب کودک را هر کسی می‌تواند ترجمه کند
وی افزود: یکی از آفات نشر کتاب‌های کودک، تکراری بودن آنها است به گونه‌ای که امروز بازار این حوزه مملو از کتاب‌های تکراری است. در عین حال از برخی حوزه‌ها غفلت کرده‌ایم ضمن اینکه در برخی موضوعات و مقاطع هم خلا داشته‌ایم.
این مترجم حوزه ادبیات کودک و نوجوان همچنین از اینکه به گفته او کمترین اهمیتی به انتخاب مترجم برای کتاب‌های این حوزه داده نمی‌شود و تلقی غالب این است که هر کسی می‌تواند کتاب‌های کودک را ترجمه کند، ابراز تاسف کرد و وجود اغلاط فراوان در این قبیل کتاب‌ها را شاهدی بر این مدعا دانست.
پیشنهاد برگزاری جشنواره‌ای برای انتخاب بدترین کتاب‌ها
سالک پیشنهاد داد: بد نیست به جای جشنواره‌های متننوع و متعدد که با هدف انتخاب بهترین کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان برگزار می‌شود، بدترین کتاب‌های این عرصه را هم انتخاب و به جامعه کتابخوان معرفی کنیم تا سَره از ناسَره تشخیص داده شود.
وی همچنین با اشاره به نامگذاری امسال به نام سال تولید ملی، تولید در زمینه فرهنگ و به ویژه کتاب‌های حوزه کودک را یک ضرورت توصیف کرد و گفت: به نظرم ما حتی باید حالت دفاعی به خود بگیریم. البته زمینه‌های این تولید آماده و تنها نیازمند یک جرقه است و من از وزیر ارشاد می‌خواهم این بحث را جدی بگیرد.
احتمال برگزاری جشنواره "بدترین كتابها"
ضیاء موحد شاعر پیشكسوت از مسئولان وزارت ارشاد خواست سختگیری كمتری در ممیزی كتاب‌های شعر انجام دهند و نسبت به لطمه‌های جبران ناپذیری كه اینگونه تنگ‌نظریها به ادبیات ایران وارد می‌كند، هشدار داد.
۱۳۹۱/۴/۱۵
