جزئیات 16 هزار گودبرداری در پایتخت

به گزارش نما به نقل از بحران نیوز در سال های اخیر پروژه های ساخت و ساز در کلان شهرها از جمله تهران رونق گرفته و محلی برای کسب درآمد هم برای سازندگان و هم برای دلالان شده است. دلالانی که با ظاهر سازی به عنوان یک کارفرمای با تجربه اقدام به ساخت و سازمی کنند اما اصول را رعایت نکرده و غیر اصولی عمل می‌کنند که در پی آن مشکلات عمده ای از جمله گودبرداری های غیر اصولی ایجاد و خسارات جانی و مالی فراوانی را برجای می‌گذارد.

از نمونه هایی که می‌توان به آن ها اشاره کرد گودبرداری غیراصولی در منطقه بلوار فردوس خیابان برنامه و بودجه در روز ۱۸ اردیبهشت ۹۰ بود که سه کشته بر جای گذاشت و یا به گفته مدیرکل دفتر نظام‌های مهندسی و تشکل‌های حرفه‌ای وزارت راه و شهرسازی، منوچهر شیبانی: در ۲سال اخیر در یک پروژه تهران با ۸۰ سانتی متر گودبرداری علاوه بر فرو ریختن ساختمان مجاور، ۶ نفر از افراد مشغول به کار در پروژه ساخت‌وساز ساختمان کشته شدند که علت این امر به فاقد صلاحیت بودن و نا آشنا بودن مجری و سازنده با قواعد ساختمان باز می‌گردد.

ایرانی ها در دهه 20 معمار از خارج وارد کردند

مهندس تورج سالکی کارشناس معمار ساختمان سازی در گفتگو با بحران نیوز می گوید: به طور کلی؛ در دهه 20 دوره تجدد کشور بدون پشتوانه فرهنگی و با پول های وارد شده از غرب در زمان گذشته و تا دهه 50 ادامه داشت. پس از این دوره نهادهای مختلف همچون سازمان نوسازی در شرق، غرب و مناطق دیگر پایتخت و دیگر پروژه های عمرانی توسط وزارت مسکن و شهرسازی ایجاد شد.

به بیان ساده؛ ایرانی ها از شروع دهه 20 تعدادی معمار به تهران وارد کردند؛ چرا که (تهران "سر" و "الگوی" مملکت است) و همین حرکت، آغاز ساخت و سازها و آبادانی در کشور شد اما به دلیل اقتصاد ضعیف مردم هیچ شهروندی خانه نمی ساخت و تنها افراد ثروتمند به این امر می‌پرداختند و همه ساخت و سازها اصولی بود. در واقع اقتصاد در ساختمان سازی حکم می‌کند؛ در مفهوم کلی " اقتصاد اصل است" یا اصطلاحا " ساختمان را پول می‌سازد" صرفه جویی در پول در زمان خاک برداری باعث بروز مشکلاتی از جمله آوار و خسارت های ناشی از گودبرداری می‌شود.

مردم برای زیبایی ساختمان هزینه می کنند اما برای خاک برداری اصولی ...نه!

اگر بخواهیم به طور خاص به پدیده گودبرداری غیر اصولی بپردازیم، باید این نکته را بدانیم که مردم برای زیبایی ساختمان هزینه های زیادی صرف می‌کنند اما برای خاک برداری اصولی در هزینه ها اهمال می‌کنند. از مراحل اولیه ساختمان سازی تغییر شکل ساختمان با ایجاد سازه های نگهبان است. سازه های نگهبان نکته اصلی است که توسط مهندسین ساختمان رعایت نمی‌شود و دلیل اصلی گودبرداری های غیر اصولی است.

به عنوان نمونه؛ قیطریه بین طراحان و معماران به دلیل سختی خاک و شرایط سخت گودبرداری معروف بود، اما پس از سیل دهه 60 در تهران این منطقه به عنوان بهترین مکان برای سکونت کشف شد و جزء مناطق گران قیمت پایتخت قرار گرفت.

خاک‌برداری های غیر اصولی به دلیل استفاده غلط از زمان و اقتصاد است

صرفه جویی هزینه در خاک برداری معضل اصلی بوده و خاک برداری و ایجاد سازه های نگهبان نیازمند زمان است. متاسفانه خاک برداری سریع موجب خسارت های جانی و مالی بسیاری می‌شود. به بیان واضح تر کارکرد لودر ها و کامیون ها ثانیه ای و دقیقه ای حساب می‌شود، به همین دلیل در عوض 5-6 روز زمان گذاشتن برای خاک برداری و انجام همه مراحل خاک برداری جهت جلوگیری از خسارات، تنها یک شب را به این امر اختصاص می‌دهند.

چون حجم خاک مشخص است و می‌خواهند این حجم را در یک روز انجام دهند طبعا برایشان صرف نمی‌کند تا مراحل خاک برداری مقدماتی و ایجاد سازه نگهبان به ترتیب؛ برداشتن هسته خاک، ایجاد سازه های نگهبان و در مرحله آخر جابه جایی آهسته خاک های حساس به وسیله دست، تیشه و مهره مهره را انجام دهند، به همین دلیل بدون انجام این مراحل و کار یک شبه، در نهایت باعث آسیب "پی" ساختمان مجاور شده و با فشارهای استاتیکی 45 درجه وارد شده ناشی از وزن ساختمان موجب رانش زمین یا فرونشست ساختمان و به اصطلاح "آوار" می‌شود.

ساختمان باید با دوام 100 ساله ساخته شود

وی افزود: ساختمان ها باید برای بیش از 100 سال سکونت ساخته شوند، دوام داشته باشند و همه اجزا و مصالح با پیش بینی یک ساختمان صدساله تهیه شوند. اما متاسفانه در حال حاضر در ایران همه ساختمان ها با اعتبار 20 سال ساخت ساخته می‌شوند، مصالح نامرغوب استفاده می‌شود و اکثر سنگ بناهای نامرغوب بر اثر تابش آفتاب، رنگ و استحکامشان را از دست می‌دهند و بر اثر سرما و گرما پوسته پوسته شده و شکل زشتی به خود می‌گیرند.

مهندسان کشور ما در 20 سال اخیر دانش سازه نگهبان را نداشتند

از دیدگاه این کارشناس امتحانات نظام مهندسی قابل قبول نیست و بارها دیده شده مهندس ناظر تاسیسات فنی از ساده ترین اصول فنی همچون سازه نگهبان بی اطلاع بوده است. در حقیقت مهندس ناظر به کارفرما دستور ایجاد سازه های نگهبان را داده و کارفرما بدون رعایت نکات ایمنی و فنی آن را می‌سازد و مهندس ناظر آن را بدون بررسی تایید می‌کند. در واقع اشکال در دانشگاه ها است که اصول مهندسی اصلا تدریس نمی‌شود و مهندسین ناظر حتی مصالح خوب و بد را نمی‌توانند تشخیص دهند.

24هزار مهندس راه و ساختمان در نظام مهندسی تهران متمرکز هستند

وسعت شهر تهران 800 کیلومتر مربع است که از تپه های تلو تا مرزهای رباط کریم ادامه دارد و به طور ملموس هیچ کوچه خیابانی در تهران بدون ساخت و ساز وجود ندارد.

بر فرض اگر 4هزار مهندس در طرح های ملی نظیر برج میلاد، فرودگاه و بیمارستان و غیره کار کنند، 20 هزار نفر برای مردم کار می‌کنند! که اگر مهندسان واقعی باشند چهره شهر و اقتصاد ساختمان به شکل دیگری درخواهد آمد؛ در مفهوم شفاف تر نیاز و چشم تو هم چشمی مبنای ساختمان سازی است.

عدم اجرای صحیح سازه نگهبان دلیل اصلی گودبرداری های غیر اصولی است

مهندس علیرضا سرحدی رییس هیات مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان هم در گفتگو با بحران نیوز با اشاره به اهمیت سازه های نگهبان در پیشگیری از گودبرداری های غیر اصولی گفت: سازمان نظام مهندسی وقتی مجوز صادر میکند، سازه نگهبان به پروانه ساختمانی ضمیمه میشود که مهندس ناظر موظف است براساس آن سازه نگهبان گودبرداری کند، در واقع براساس هر سازه در اطراف آن و بر طبق هر مصالح، باید متناسب با آن سازه نگهبان اجرا و مانع ریزش ساختمان های مجاور شود و دلیل عدم انجام این اقدامات درست اجرا نکردن سازه نگهبان است.

وی در ادامه با بیان اینکه ساخت و سازها در کشور نظام درستی ندارد، اظهار کرد: در بحث کلی نظارت درستی از سوی مهندس ناظر انجام نمی‌شود و همچنین درآمد مهندس ناظر به میزان کافی نیست و اکثرا کار ساخت و سازها به دست دلال ها هست.

سرحدی افزود: فرض بر وجود نظام درست ساخت و ساز، مهندس ناظر موظف است که طبق نقشه های تایید شده از سوی شهرداری به عنوان سازه نگهبان از ریزش ساختمان جلوگیری کند و با انجام این کار خسارت ها نیز کاهش می‌یابد. اما چون ضوابط کار غلط است و مهندس ناظر جایگاه درستی ندارد و کار دست دلال هاست در همه مراحل ساخت و ساز مشکلاتی از جمله گودبرداری به وجود می‌آید.

رییس هیات مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان با تاکید بر اینکه گودبرداری ها در چند سال اخیر شرایط بهتری پیدا کردند، گفت: در چندسال اخیر شهرداری نظارتش بیشتر شده و نظام مهندسی کنترل بهتری داشته است ولی با این وجود مشکلاتی همچون گودبرداری های غیر اصولی باعث شنیدن اخبار ناراحت کننده می‌شود.

عدم اجرای کامل ماده 33 دلیل اصلی بروز خسارات ناشی از گودبرداری های غیر اصولی شده است

دکتر سعید غفرانی رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران هم در این گزارش با اعلام اینکه سازمان نظام مهندسی در سال گذشته نزدیک به 16 هزار بازدید از گود معمولی تا پرخطر داشته است، بیان کرد: اخیرا اقدامات مثبتی دراین خصوص انجام و وضعیت گودبرداری ها نسبت به قبل بهتر شده است، نظام مهندسی چیزی حدود بیش از 1400 گودبرداری پر خطر را رصد و تحت کنترل قرار داده است و در این زمینه صدها نامه درخصوص تذکر به مالکین و توقف ایجاد سازه نگهبان به شهرداری ارسال شده است.

وی با بیان اینکه عدم اجرای کامل ماده 33 دلیل اصلی بروز خسارات ناشی از گودبرداری های غیر اصولی شده است افزود: قاعده فرآیند ساخت، طبق نظام مهندسی تعریف شده ولی در برخی اوقات این قانون کامل اجرا نشده و چرخه فرآیند ساخت، کامل نشده است. زیرا هدف این چرخه کامل انجام طراحی، ساخت و نظارت توسط مهندسین است.

رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران با تاکید بر اینکه دقت و فهم مهندسی در ساخت ها وجود ندارد، اظهار کرد: اکثر ساختمان هایی که گود عمیق ندارد در ساختمان های معمولی ساخته می‌شود که بیشترین حوادث در این ساختمان ها اتفاق می‌افتد، بنابریان تنها راهکار سپردن ساخت و سازا به دست مهندسین حرفه ای و پر صلاحیت است.

در نتیجه کلی باید با اصلاح سیستم نظام آموزشی و بیشتر کردن دقت در اجرای دقیق فرآیندها توسط متخصصین با تجربه در ساخت و سازها، میزان خسارت ها را کاهش داد و می‌توان به همراه استفاده از مصالح با کیفیت و برنامه ریزی در هزینه ها ساختمانی زیبا با استحکام طولانی مدت داشته باشیم.