به گزارش نمانیوز، دکتر لاله افتخاری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی دوره‌های هفتم و هشتم از صاحب نظران حوزه زن و خانواده و دانش‌آموخته دکترای در مجلس پرداختیم. وی معتقد است پس از گذشت 33 سال از انقلاب اسلامی امروز شاهدیم که این انقلاب بر خلاف سایر حرکتهای اصلاحی قرون اخیر از یک سو تعریف انسانی از زن ارائه داده و در دیگر سو الگوهای موفق اسلامی و شخصیت زن ایرانی را احیا و استعدادهای باطنی و قابلیت ویژه او را به عینیت رسانده است. این کارشناس حوزه زنان بر این باور است که انقلاب اسلامی الگویی برای انقلاب‌های منطقه خاورمیانه شده به طوری که زنان کشورهای عربی نیز با الگوپذیری از زنان مسلمان ایرانی در این انقلابها فعالیتهای چشمگیری انجام داده‌اند. مشروح مسلمان ایران در این انقلابها فعالیتهای چشمگیری انجام داده‌اند. مشروح گفت و گوی ما با دکتر لاله افتخاری را در ادامه می‌خوانید:
*به عنوان یک کارشناس در حوزه بانوان؛ وضعیت فعلی زنان در جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بحث زنان در شرایط امروز از محوری‌ترین بحث‌های جهان اسلام است و با توجه به موج بیداری اسلامی در منطقه از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. در شرایط کنونی زنان جامعه ما برای زنان کشورهای منطقه الگو هستند و باید بصیرت، آگاهی و نقش‌آفرینی داشته باشند. برای پی بردن به چرایی شکل‌گرفتن این حرکت عظیم در منطقه و انشاءالله به زودی در جهان باید به منشأ دینی این حرکت عظیم توجه کرد. در قرآن کریم یعنی کتابی که خداوند بر اساس فطرت انسان نازل کرده، وعده بازگشت به فطرت اصیل بارها به مومنان تذکر داده شده است. بر همین اساس قرآن به عنوان یک قانون اساسی ابدی، برای زن‌ها قوانین و حقوق ویژه‌ای در نظر گرفته است. یک سری حقوق و مسئولیتهای بشری زنان را نیز در بر می‌گیرند. چون به عنوان انسان همان مردان حق و مسئولیت دارند. ولی در سوی دیگر به دلیل تفاوتهای جنسیتی یک سری مسئولیتهای خاص و حقوق حمایتی نیز برای آنها تعریف شده است. بر همین اساس مسئولیت مدیریت داخلی نهاد خانواده به عنوان یکی از مقدس‌ترین کانون‌های بشری بر عهده خانم‌هاست.
*شما در مجلس شورای اسلامی با توجه به جایگاه والای زنان در یک جامعه اسلامی چه اولویت‌هایی برای بانوان در نظر گرفتید و چه اقداماتی در همین راستا صورت پذیرفت؟
بنده و برخی از خواهرانی که در مجلس هفتم بودیم به هر حال بعد از حرکتی که در مجلس ششم به وقوع پیوسته بود به ویژه در بحث زنان و تصویب پیوستن جامعه بانوان به کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، وظیفه سنگینی داشتیم. این لایحه با حدود بیش از 90 مورد مغایرت با شرع مقدس و آیات و روایات اسلامی در قانون اساسی، از طرف شورای نگهبان رد شد و یک خلا قانونی در این مورد احساس می‌شد قوانین پراکنده داشتیم ولی قانونی که در همه عرصه‌ها بتواند جهت‌دهی کلان داشته باشد نداشتیم ما در مجلس هفتم با توجه به این وضعیت قانون مسئولیتهای زنان بر اساس اسلام را در اولین گام تصویب کردیم و دولت را موظف کردیم همه مسئولیتهای خودش در داخل و خارج کشور را بر اساس این قانون اجرا کند؛ این قانون ابعاد فرهنگی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای خانم‌ها در نظر گرفته بود و بر طبق آن مشخص شده بود که زنان در یک جامعه مسلمان چه حقوق و مسئولیتهایی دارند.
بر خلاف نگاه سوء دشمن که همواره سعی دارد بر اساس تبلیغات ماهواره‌ای و دنیای مجازی چهره عفیف، متعهد و مؤمن زن مسلمان را چهره‌ای سرخورده، منزوی و مظلوم وعقب مانده نشان دهند، ما تلاش کردیم چهره واقعی زن مسلمان ایرانی را که خلاف این تصور بود به جهانیان نشان دهیم. بر همین اساس قوانین وسیعی را که در کشور در راستای حقوق بانوان تدوین کرده بودیم ترجمه کردیم و در همایش‌ها، سمینارها و دیدارهای مختلف با خانم‌های کشورهای دیگر سعی کردیم این دیدگاه‌ها را منعکس کنیم. برای مثال یکی دو هفته پیش در کشور بلاروس همایشی برگزار شد به عنوان رونمایی از سند حقوق و مسئولیتهای زنان که در کشور ما و در مجلس ما با نگاه اسلامی به تصویب رسیده بود. وقتی در دیدارهایمان اینها را در اختیار رئیس بانک مرکزی‌شان که خانم و مسیحی بودند قرار دادیم از ما تقاضا کردند این را ترجمه و استفاده کنند. آنها اعتراف می‌کردند که خلاء موجود در کشورهایشان، مسائل معنوی و عاطفی واخلاقی است و از همین زمینه‌ها دارند آسیب می‌بینند و از زنان جامعه ما به عنوان الگوی موفق در کشورهای اسلامی دعوت به عمل آوردند و دو تن از بانوان فراکسیون زنان این قوانین را که بر اساس آموزه‌های ناب اسلامی است در آن جا رونمایی کردند.
ما تلاش می‌کنیم همانطور که در کشورمان روز زن داریم، یک روز جهانی زن مسلمان هم داشته باشیم و اخیرا در مصوبات بانوان کمیته وحدت کشورهای اسلامی نیز این را به تصویب رساندیم که خیلی از کشورها هم استقبال کردند. برای مثال همان موقع کشور پاکستان این موضوع را در کشور خود به تصویب رساند.
*به نظر شما مهمترین اقدامی که نمایندگان زن مجلس هفتم انجام داده‌اند چه بوده است؟
در رأس همه مصوبات مجلس مصوبه‌ای بود که بر اساس آن ماده واحده، دولت موظف می‌شد در خصوص مسئولیتها و حقوق زنان با دیدگاه کاملا اسلامی عمل کند و در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی وارد شود. این می‌تواند جایگاه زنان را - حتی اگر مسلمان هم نباشند - به عنوان یک زن و کسی که در همه جوامع حداقل 50 درصد جامعه را تشکیل می‌دهد ارتقا دهد و این ارتقا برای نشان دادن سطح توانمندی آنها درعرصه ملی و بین‌المللی و بهره‌گیری بشریت از خدمات آنها بسیار ارزشمند و مفید است. هر جا ما این دیدگاه را مطرح کردیم، دیدیم که حتی در بین غیرمسلمانان، از طرف کسانی که در امور بانوان تخصص داشتند با استقبال روبرو شد. این همان طرح حقوق و مسئولیتهای زنان است که سال قبل توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی هم تصویب شد و طرحی بسیار کلان‌تر از لایحه خانواده است. افزایش دوران شیردهی و دوران مرخصی به بهره‌گیری از دو مشاور زن که می‌تواند در تحکیم بنیان خانواده بسیار مؤثر باشد، اختصاص بودجه خاص برای این که افراد سرپرست خانوار بتوانند به سرعت تحقق پوشش قرار بگیرند و افزایش مستمری خانم‌هایی که تحت پوشش بهزیستی و کمیته حضرت امام(ره) هستند از جمله طرح‌هایی است که با رایزنی‌های نمایندگان خانم مجلس و با تلاش های دولت هشتم و نهم به تصویب رسید.
*کلان‌ترین سیاستهایی که در مجلس هشتم در راستای سیاستهای فرهنگی در رابطه با زنان به تصویب رسید چه مواردی بودند؟
از دیگر مصوبات برنامه پنجم؛ برنامه‌هایی است که مربوط به زنان و خانواده است که از جایگاه بسیار ارزشنمدی برخوردار هستند و در جهت ارتقای جایگاه بانوان و به نوعی احقاق حقوق زنان در جامعه عمل می‌کنند. بطور کلی در برنامه پنجم قوانین کلان و بسیار ارزشمندی به تصویب رسید. یکی دیگر از مصوبات مجلس قانون کسب و کار است که بحمدالله در این دوره انجام گرفت؛ همچنین اقداماتی در رابطه با تثبیت فرهنگ قرآنی و اسلامی با تشکیل فراکسیون قرآن و عترت که بنده رئیس این فراکسیون بودم صورت گرفت، گرچه هزینه‌ای که برای آن در نظر گرفته شد هزینه چشمگیری نبود، اما همین گام نیز روح تازه‌ای در کالبد تمام دستگاههایی که مستقیم و غیرمستقیم با قرآن مرتبط بودند دمید و به نحوی تمامی این فعالیتها را هماهنگ و کانالیزه کرد. این مهم یکی از تمهیدات مقام معظم رهبری بود. ایشان طی 20 سال گذشته همواره به دنبال حفظ و تثبیت نهضت قرآنی بوده‌اند.البته مصوبات زیادی در رابطه با افزایش حقوق زنان در خانواده و بطور کلی در عرصه اجتماعی داشتیم و همین مصوبات هستند که مجلس هشتم را به یکی از پربارترین مجالس در رابطه با حقوق زنان تبدیل کرده‌اند. آمارها خود گویای این امر هستند: آمارهایی در رابطه با افزایش امید به زندگی، کاهش مرگ و میر مادر و کودک، سلامت مادران و زنان و دختران، قوانین حمایتی، انتخاب یک هفته به عنوان هفته زن و یک روز به عنوان روز زن، فعالیتهای روزافزون زنان محجبه در عرصه‌های اجتماعی و حتی ورزشی برای اولین بار با حمایت فراکسیون زنان در مجلس در تاریخ انقلاب، زنان ما در کمیسیون مقام زن شرکت کردندکه هزاران زن سالیانه از جای جای دنیا در آن حضور می‌یابند.
*با توجه به جریان بیداری اسلامی در منطقه، بسیاری از نظریه پردازان ایران اسلامی را الگوی حرکت کشورهای مسلمان می‌دانند. بر این اساس قطعا زنان ما هم برای زنان مسلمان کشورهای منطقه الگو خواهند بود. با توجه به هجمه روزافزون دشمنان از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی آیا ما توانسته‌ایم الگوی زن مسمان ایده‌آل را برای این کشورها ترسیم کرده وتکثیر و تبلیغ نماییم؟
همانطور که اشاره کردید انقلاب اسلامی ایران یکی از مهمترین حرکتهای اجتماعی بوده که از این قاعده مستثنی نیست و نقش زنان چه پیش از انقلاب و چه پس از آن در این انقلاب حائز اهمیت است. میلیونها زن ایرانی در انقلاب سال 1357 با قدرت هر چه تمام‌تر پا در صحنه نهادند. زنان ایرانی در تمامی مراحل پیروزی انقلاب اسلامی به روشنی بیان کردند که زن مسلمان ایرانی در تمام عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و.. می‌تواند حضور داشته باشد و اعتقادات دینی او مانع از شرکت در فعالیتهای اجتماعی نمی‌شودو زنان ثابت کردند که در عین حفظ دیانت و پاکدامنی می‌توانند تاریخ‌ساز باشند.
حال با گذشت 33 سال از انقلاب اسلامی می‌بینیم این انقلاب از یک سو تعریف انسانی از زن ارائه می‌دهد و در دیگر سو الگوهای موفق انقلاب اسلامی و شخصیت زن ایرانی را احیا و استعدادهای باطنی و قابلیت ویژه او را به عینیت رسانده است. علاوه بر این که انقلاب الگویی برای انقلاب‌های منطقه خاورمیانه شده است زنان کشورهای عربی نیز با الگوپذیری از زنان مسلمان ایران در این انقلابها فعالیتهای چشمگیری انجام داده‌اند.
همانگونه که شاهد هستیم ماه‌هاست مردم برخی کشورهای خاورمیانه با اقدامات اعتراضی خود، در پی تغییرات اساسی در نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشورهایشان هستند. دراین میان، علی‌رغم تبلیغات دولتهای غربی مبنی بر عدم مشارکت زنان مسلمان در امور کشور خود، حضور آنان همدوش مردان در این حرکتهای اعتراضی نشان از حضور موثر و بیداری اسلامی زنان مسلمان منطقه دارد.
از منظر اسلام، زنان می‌توانند علاوه بر ایفای نقش پرارزش همسری و مادری در خانواده، در امور اجتماع خویش نیز نقش‌آفرین باشند. در این دیدگاه یکی از تکالیف زنان همچون مردان، اصلاح جامعه است و این الگو با انقلاب ایران در منطقه تکثیر شده است. علاوه بر این نقش معنوی ما سعی کردیم حمایت‌های زیادی را از زنان در این کشورها در طول این حرکتهای اعتراضی انجام بدهیم. همایش‌های متعددی را برگزار کردیم، هیأت‌های زیادی به کشورهای مخالف اعزام کردیم، نشست‌های زیادی در مجمع تقریب مذاهب، در کارگاههای آموزشی و در دانشگاه‌های مختلف دنیا برپا کردیم. یکی از جاهایی که حضور فعالی داشتیم اولین اجلاس زنان عضو پارلمان‌های اسلامی کشورهای ملمان وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی بود. یک نشست در کشور سوریه برگزار شد و در آن برخی از خانم‌ها با این که از کشورهای اسلامی بودند و ضوابط اسلامی را رعایت نمی‌کردند، اما ارائه پیشنهادهای ما و حمایت‌های ما از زنان در بیداری اسلامی برایشان بسیار با ارزش بود، به طوری که همه پیشنهادهای ما در بیانیه‌های این نشست تصویب شد.
*مسأله حجاب یک امر اعتقادی در کشورهای اسلامی و از جمله کشور خودمان است، اما متأسفانه با سوء استفاده سیاسی حساب ویژه‌ای بر روی مخدوش کردن آن باز کرده‌اند. ما در ارائه الگوهای فرهنگی در سطح کلان تا کنون به چه اقداماتی دست زده‌ایم؟ و با توجه به این که مسأله حجاب در جریان بیداری اسلامی بسیار پراهمیت است، آیا این اقدامات کافی هستند؟
مجلس در دو دوره گذشته برای پاسخگویی به نیاز جامعه و مطالبات مردم در قضیه حجاب درانجام کار فرهنگی و کارشناسی اقدامات ویژه‌ای به انجام رسانیده است. فقدان الگوی قابل طرح در برخی از کشورها و نیز لزوم یافتن احکام فقهی متناسب با زمان در کشورهای اسلامی، همواره برای فراکسیون زنان مجلس مطرح بوده و درهمین رابطه لزوم سیاست‌گذاری کلان فرهنگی بیش از پیش احساس می‌شود. ما در فضای رسانه‌ای بحث‌های مربوط به زنان هنوز خلاء داریم و امیدواریم بتوانیم به یاری خدا در مجلس بعدی سیاستهای مدون و جامع‌تری به تصویب برسانیم.
در همین رابطه در این چند سال مثلا نمایشگاه مد و لباس اسلامی برپا کردیم و به مردم اطلاع‌رسانی شد که اگر نظری و پیشنهادی دارند مطرح کنند. این طرح هم ایجابی است و دقیقا برای حمایت از طراحان و فارغ‌التحصیلانی است که خریدار این دیدگاه هستند و مشتری‌مداری برای توانمندی آنان و حمایت از طراحان و تولید کنندگان، عرضه کنندگان و مصرف کنندگان و... در نظر گرفته شده است؛ طرحی که با دیدگاه ایجابی و تشویقی پاگرفته و مالکیت و ثبت آن فکر طراحان را حمایت می‌کند. این در واقع راهی برای تولید کنندگان با الگوهای ایرانی – اسلامی است که بیایند وارد عمل شوند و اولویت وام و... برای آنها در نظر گرفته شده است.
مصرف کنندگان هم که معمولا شکایت داشتند که لباس مناسب موجود نیست و در اختیار آنان قرار ندارد یا اگر هست با قیمتهای گزاف است که آنها نمی‌توانند از عهده خرید آن برآیند در این جا مورد حمایت قرار گرفته‌اند.
ادارات دولتی هم که یک بخش خدمات رفاهی و یا حمایت‌های دیگری دارند موظف شده‌اند خدمات خود را در قالب پوشاک با عرضه پارچه‌ها و یا البسه با مدل‌های ایرانی اسلامی مناسب ارائه کنند. وزارت صنایع و بازرگانی هم ملزم شد در این موضوع همکاری داشته و برای وارد کردن دستگاههایی که مورد نیاز است اقدام لازم را به عمل آورد.
*مصوبات زیادی در رابطه با افزایش حقوق زنان در خانواده و به طور کلی در عرصه اجتماعی داشتیم و همین مصوبات هستندکه مجلس هشتم را به یکی از پربارترین مجالس در رابطه با حقوق زنان تبدیل کرده‌اند. آمارها خود گویای این امر هستند
ذره بین
• قرآن به عنوان یک قانون اساسی ابدی، برای زن‌ها قوانین و حقوق ویژه‌ای در نظر گرفته است
• در مجلس هفتم قانون مسئولیتهای زنان بر اساس اسلام را در اولین گام تصویب کردیم و دولت را موظف کردیم همه مسئولیتهای خودش درداخل و خارج کشور را بر اساس همین قانون تنظیم کند
• یکی دو هفته پیش در کشور بلاروس همایشی برگزار شد به عنوان رونمایی از سند حقوق و مسئولیتهای زنان که در کشور ما و در مجلس ما با نگاه اسلامی به تصویب رسیده بود
• علی‌رغم تبلیغات دولتهای غربی مبنی بر عدم مشارکت زنان مسلمان در امور کشور خود، حضور آنان همدوش مردان در این حرکتهای اعتراضی نشان از حضور موثر و بیداری اسلامی زنان مسلمان منطقه دارد
• مجلس در دو دوره گذشته برای پاسخگویی به نیاز جامعه و مطالبات مردم در قضیه حجاب درانجام کار فرهنگی و کارشناسی اقدامات ویژه‌ای داشته است
منبع:هفته نامه پنجره
در گفتگو با لاله افتخاري
انعكاس موفقیت های كمیسون بانوان مجلس در عرصه بین الملل
زنان جامعه ما برای زنان كشورهای منطقه الگو هستند و باید بصیرت، آگاهی و نقش‌آفرینی داشته باشند. برای پی بردن به چرایی شكل‌گرفتن این حركت عظیم در منطقه و انشاءالله به زودی در جهان باید به منشأ دینی این حركت عظیم توجه كرد.
۱۳۹۰/۱۲/۳
