اقتصادی سالم می ماند كه در اختیار مردم باشد

امیر حسین زاده - به گزارش نما ،«اگر قرار است اقتصاد سالمی داشته باشیم ـ همان‌طوری که در تمام دنیا امتحان شده ـ تنها راه آن سپردن کار به دست مردم است، چون هیچ راهی ندارد. علت آنکه مشکلات زیادی سر راه اقتصاد می‌گذاریم این است که اقتصاد ما سال‌هاست علی‌رغم تذکراتی که هم امام و هم مقام معظم رهبری دادند، دست مردم نیست. امیدوارم ان‌شاءالله مسئولین یک مقدار به خودشان بیایند...» این ها صحبت های دبیر کل جامعه اسلامی اصناف و بازار است که معتقد است اقتصاد ما همچنان دولتی است. گفتگوی اختصاصی نما با احمد کریمی اصفهانی، دبیر کل جامعه اصناف و بازار و عضو هیأت نظارت شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی را بخوانید.
***
فکر می‌کنید در حال حاضر اصناف جایگاه خود را در اقتصاد ایران به دست آورده‌اند یا هنوز باید تلاش کند؟
«اصناف» یعنی بخش مردمی و خصوصی. زمانی که اقتصاد کاملاً به طرف مردمی شدن برود و مردمی شود و دولت دست از تصدی‌گری بردارد، می‌توانیم آرام آرام شاهد رونق در کارها شویم. به تبع آن هم اصناف می‌توانند فعالیت‌های خود را انجام بدهند و هم اقتصاد رونق پیدا می‌کند. مطلبی که لازم می‌دانم بگویم این است که تعادل قیمت‌ها با رقابت حاصل می‌شود. تا زمانی که کار در ید دولت باشد، هم راندمان آن کمتر می‌شود و هم هزینه سنگین‌تر خواهد بود. لذا هم قیمت کالای تمام شده بالاتر است و هم اینکه کار دست مردم نیست. از سال 84 تاکنون که مقام معظم رهبری فرمودند کار را به دست مردم بسپارید شاهد آن هستیم که سال به سال تصدیگری دولت بیشتر شده است و دولت به هیچ عنوان حاضر نیست کار را به دست مردم بسپارد. علت اصلی آن این است که بنگاه‌های اقتصادی حیاط خلوت دولت‌هاست. هیچ فرقی هم نکرده است. همه دولت‌ها با همین روش پیش رفته‌اند و به‌گونه‌ای کارها انجام شده است که خودشان بیشتر منتفع شوند به‌جای اینکه مردم نفعی ببرند. لذا زمانی که این موضوع تحقق پیدا نکند وضعیت اقتصاد درست نخواهد شد.

اصلاً توقع ما از اثرگذاری اصناف بر اقتصاد و در واقع اقتصاد بر اصناف چیست؟ واقعاً این جایگاه باید چه باشد؟
زمانی می‌توانیم از مردم توقع داشته باشیم که کار در ید آنها باشد. تا زمانی که کار دست دیگران است نمی‌توانید از اصناف توقع داشته باشید. لذا اصل توقع از اصناف در این وضعیت کار درستی نیست.

پس با این اوصاف شما همه تقصیر را گردن دولت و اقتصاد دولتی می‌اندازید؟
این نیست که همه تقصیر را گردن دولت بیندازیم. اصلاً هر اقتصادی ـ نه در ایران بلکه در دنیا ـ زمانی می‌تواند سالم باشد که در اختیار مردم باشد. این چیزی نیست که فقط ما بگوییم. هم امام(ره) و هم مقام معظم رهبری مدام به این نکته که کار را به مردم بسپارید تأکید کرده‌اند و می‌کنند. سالی که گذشت سال اقتصاد مقاومتی بود، ولی هیچ تغییری در اقتصاد ایجاد نشد. علت اصلی آن هم این است که کارمند دولت هیچ انگیزه‌ای ندارد که کار را پیاده کند. زمانی می‌توانیم بگوییم که اقتصاد جایگاه خود را پیدا کرده است و حتی اقتصاد مقاومتی که رهبر انقلاب اشاره کردند تحقق می‌یابد که کار دست مردم باشد. اگر واقعاً کار دست مردم است حتماً باید پاسخگوی آن خود مردم باشند، ولی اگر کار دست دولت است لذا پاسخگوی آن کسی باید باشد که کار دست اوست. نمی‌‌توانیم کار را دست یکی بدهیم و توقعمان از دیگری باشد.

این خطر وجود ندارد که اصناف وابسته به دولت شوند و برای دولت کار کنند؟ آیا اصناف هیچ‌گاه در خدمت دولت نبودند؟
اصناف مربوط به نظام می‌شود. اقتصاد ما چیز دیگری است. مردم ما هم مربوط به نظام هستند و نظام هم این را خواسته است که کار دست مردم باشد. نمی‌شود گفت که مردم خود را دولتی کردیم.

یعنی برای اصناف این خطر وجود ندارد که خودشان هم وابستگی به دولت پیدا کنند؟
نه. کسی که وابسته شود نمی‌تواند مردمی باشد. جدا از دولت مردمی می‌شود، اگر زیر پوشش دولت برود، طبیعی است که مردمی نخواهد بود. یک‌موقع مردم کارمند دولت می‌شوند که در این صورت اصل چنین اقتصادی، سیاست‌گذاری‌ و تصدی‌گری‌اش دست دولت است. مردم به عنوان یک کارمند نمی‌توانند نقش خود را بازی کنند. مردم موقعی می‌توانند خوب نقش بازی کنند که تمام مراحل امر در اختیارشان باشد. الان نزدیک 80 درصد اقتصاد مملکت در دست دولت است. علی‌رغم اینکه مقام معظم رهبری بارها تأکید فرمودند هیچ کاهش نیافته است. علت اصلی اینکه اقتصاد ما پویا و شکوفا نیست این است که بیش از همه دولتی است. از طرفی هم باید توجه کنیم تقریباً بودجه تمام دولت‌ها از طریق مالیات تأمین می‌شود. شرط آن این است که بنگاه در دست مردم باشد و این درخت توسط دولت‌ها با تسهیلات و امکاناتی که می‌دهند آبیاری شود و از میوه آن بچینند که این محصول بودجه مملکت می‌شود، ولی با توجه به اینکه کشوری هستیم که مرتباً از امکانات نفت استفاده می‌کنیم. به‌رغم اینکه صحبت این است که وابستگی ما به نفت کم شود سال به سال این وابستگی زیادتر می‌شود. مگر در این چند سالی که به خاطر مسائل تحریم به ناچار صادرات نفتمان کاهش یافت، وگرنه تا زمانی که امکان صادرات باشد بلغ ما بلغ، بودجه ما از قِبل فروش نفت تأمین می‌شود. در صورتی‌ که این بودجه باید تبدیل به مسائل اقتصاد زیربنایی شود و نتایج آن به نظام برگردد. نه اینکه اصلش برگردد. باید از میوه برداشت کنند. در حالی که این اتفاق نیفتاده و 80 درصد بودجه دست دولت است. معمولاً تراز در اقتصاد منفی است و تراز منفی نمی‌تواند مالیات را هدف قرار دهد. هم هزینه‌ آن به عهده دولت است و هم بدون درآمد است، وقتی بنگاه اقتصادی درآمد ندارد نمی‌تواند مالیاتی بپردازد. لذا از آن طرف دولت فشار خود را روی 20 درصدی می‌گذارد که مردم هستند. هم نارضایتی در مردم به وجود می‌آورد و هم بودجه به‌طور مفصل تأمین نخواهد شد. در صورتی ‌که اگر همه این دست مردم بود دولت هم می‌توانست به راحتی مالیات خود را بگیرد و از طریق مالیات بتواند کشور را اداره کند.

در 37 سالی که از انقلاب گذشته است اگر بخواهید ایرادی از عملکرد اصناف بگیرید به کدام مورد اشاره می‌کنید؟
البته اصناف باید بیش از آنچه که هست وارد می‌شدند. همان‌طوری که اصناف در تمام بخش‌های مختلف کشور سهیم بودند و در این نظام کارهای زیادی کردند، باید با فداکاری می‌ایستادند و خیلی کارها می‌کردند. در بسترهایی که دولت مانع شده است، خود اصناف بودند که به دلیل مشکلات عدیده‌ای که دولت‌ها برایشان به وجود آورد به‌جای اینکه سرمایه‌شان را تبدیل به پول کنند و در بانک بگذارند باید فداکاری می‌کردند و سرمایه‌شان را به طرف تولید مولد می‌بردند. تولید مولد هم اشتغال ایجاد می‌کرد، هم باعث کاهش واردات و افزایش صادرات می‌شد، هم مایحتاج داخلی را تأمین و هم فرهنگ کشور را برای مصرف داخلی آماده می‌کرد. اگر اصناف فعال‌تر وارد می‌شدند و خیلی از مشکلات را به جان می‌خریدند، برای اعتلای نظام خیلی بهتر بود. خیلی از اشکالات این است که افراد زودرنج نباشند و علی‌رغم اینکه دولت موانع زیادی سر راه تولید ایجاد کرده است تحمل خود را بالا ببرند. به‌خصوص می‌بینید در دوره نهم و دهم دولت، شاهد این بودیم که هزینه‌ها به دلیل افزایش قیمت در حامل‌های انرژی بالا رفت. از آن طرف قرار بود دولت بیاید 30 درصد از درآمدهایی را که از مازاد قیمت‌ها دریافت می‌کند صرف تولید کند که البته حق زیادی را پرداخت نکرد. نه تنها دولت‌های نهم و دهم این کار را نکردند بلکه همچنان دولت یازدهم هم همان سیاست را ادامه می‌دهد. این رویه به طرف نابود کردن تولید می‌رود.
لذا در عین حال که این چیزها وجود دارد می‌بینیم در بخش مردمی و خصوصی باز هم عده‌ای خیلی تحمل می‌کنند. حتی بعضی از مراکز تولیدی ضرر هم می‌دهند، ولی برای اشتغال کارمند، خود را حفظ و این را به عنوان یک عبادت تلقی می‌کنند که به نظر من این کار نباید یک لحظه هم ترک شود، ولی از یک طرف هم باید حق داد که بعضی تحملشان زیاد نیست.

اگر ناگفته‌ای در این زمینه مانده است بفرمایید.
اگر قرار است اقتصاد سالمی داشته باشیم ـ همان‌طوری که در تمام دنیا امتحان شده ـ تنها راه آن سپردن کار به دست مردم است، چون هیچ راهی ندارد. علت آنکه مشکلات زیادی سر راه اقتصاد می‌گذاریم این است که اقتصاد ما سال‌هاست علی‌رغم تذکراتی که هم امام و هم مقام معظم رهبری دادند، دست مردم نیست. امیدوارم ان‌شاءالله مسئولین یک مقدار به خودشان بیایند و کار را به دست مردم بدهند. همان‌طور که در جاهای دیگر امتحان شده است. ما جنگ داشتیم. این مردم بودند که جنگ را اداره کردند. با همه احترامی که برای ارتش قائل هستیم، ولی در جبهه‌ها هر جا را که نگاه می‌کردید، بیشتر نیروهای مردمی در جنگ حضور داشتند. امروز نه در ایران حتی در عراق تا زمانی که نیروهای مردمی پا به میدان نگذاشتند دیدید که داعش چه بازی‌هایی درآورد و ضد انقلاب چه کرد. زمانی که نیروی مردمی وارد میدان شد توفیق‌های بیشتری به دست آمد. همین موضوع در سوریه و ایران هم بود. این چیزی نیست که ادعای ما باشد. این یک واقعیت در تمام زمینه‌هاست و دنیا باید آن را بپذیرد. یکی از موضوع‌ها اقتصاد است و غیر از این هم راهی نداریم.