بازار اینترنت ایران در انتظار تحولی جدید

به گزارش نما به نقل از ایران، حتی وزارت ارتباطات در نمابر ارسالی خود به رسانه‌ها اعلام کرد که روز یکشنبه (اول شهریور) همزمان با امضای تفاهمنامه برای اجرای طرح ترابردپذیری تلفن همراه، پروانه FCP نیز به متقاضیان این حوزه ارائه می‌شود. اما در حاشیه این برنامه رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌و‌گو با ایران اعلام کرد که در هفته دولت چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
براساس خبرهای منتشر شده از سوی سازمان تنظیم مقررات، تا خرداد ماه سال‌جاری نزدیک به 26 متقاضی درخواست خود را برای دریافت این پروانه‌ها به این سازمان ارائه کرده‌اند و تاکنون پرونده 17 متقاضی پروانه‌های FCP نیز بررسی شده است.
شرکت‌های اینترنتی با استقبال از تغییر پروانه‌های اینترنتی بعد از 10 سال اما در این خصوص پاره‌ای نگرانی را مطرح می‌کنند. هرچند هنوز تعداد رسمی شرکت‌هایی که پروانه FCP را دریافت خواهند کرد مشخص نشده است اما فعالان بازار معتقدند افزایش تعداد شرکت‌های اینترنتی از 11 شرکت PAP فعلی بسیار نگران‌کننده است چرا که معتقدند تجربه‌های 10 سال گذشته در این بخش از جمله ضعف در ارائه امکانات از سوی شرکت مخابرات به این فعالان تکرار خواهد شد. این گروه بر این باورند که افزایش بازیگران بازار اینترنت پرسرعت نه تنها معضلات 10 سال این بازار را حل نخواهد کرد بلکه وضعیت را پیچیده‌تر خواهد کرد. اما در مقابل این اظهار نظرها، سازمان تنظیم مقررات این فعالان را به بردباری دعوت می‌کند و بر این باور است با بندهای مختلفی که در پروانه FCP در نظر گرفته شده و همچنین انجام کارهای کارشناسی لازم، به هیچ‌وجه مشکلات گذشته بازار اینترنت تکرار نخواهد شد و انحصار در ارائه خدمات از سوی شرکت مخابرات نیز برطرف می‌شود.


بیم‌ها و امید‌ها
شهریور ماه سال گذشته و پس از 10 سال از صدور نخستین پروانه‌های تأمین، توزیع و ارائه خدمات اینترنتی در قالب پروانه‌های PAP, PSTN, ISDPوISP و همچنین فرارسیدن زمان تمدید آنها، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، خبر از اصلاح ساختاری پروانه‌های حوزه ارتباطات ثابت را داد.
براساس اصول حاکم بر پروانه‌های جدید ارتباطات ثابت، متقاضیان شامل دارندگان پروانه‌های PAP، PSTN، ISDP و ISP و سرمایه‌گذاران جدید می‌توانند در دو دسته پروانه ارتباطات ثابت (FCP) و ارائه خدمات ارتباطی ثابت(servco) فعالیت کنند. در این پروانه جدید شرکت‌های فعال در حوزه ارائه اینترنت می‌توانند بدون محدودیت تکنولوژی و با رعایت انحصار شبکه زیرساخت و شبکه‌های ماهواره‌ای، هرگونه سرویس مرتبط با اینترنت را در کشور ارائه کنند. این پروانه‌های جدید به شرکت‌های اینترنتی اجازه می‌دهد در کنار استفاده از زیرساخت‌های مخابراتی در صورت لزوم دست به ایجاد شبکه نیز بزنند. همچنین حق امتیاز دریافت پروانه‌های جدید خدمات اینترنت در کشورمبلغ 20 میلیارد تومان درنظر گرفته شده است.
با این پروانه‌های جدید بسیاری از فعالان اینترنتی نسبت به بهبود شرایط ارائه اینترنت در کشور خوشبین هستند چرا که معتقدند پروانه‌های فعلی شرکت‌های اینترنتی به دلیل محدودیت و عدم همخوانی آنها بایکدیگر مشکلات زیادی در این بخش به وجود آورده است.
با تمام این اوصاف اما هنوز برخی فعالان و کارشناسان نگرانی‌هایی را نسبت به صدور پروانه‌ FCP و Servco مطرح می‌کنند. رامین موسوی، فعال اینترنتی با قدردانی از تصمیم سازمان تنظیم مقررات برای تغییر در پروانه‌های اینترنتی اعلام می‌کند که پروانه‌های جدید با برداشته شدن محدودیت‌ تکنولوژی، بسیار کاملتر شده‌اند اما به خاطر حل نشدن چند نکته هنوز نگرانی‌هایی باقی مانده است. وی می‌گوید: «پیش‌بینی بسیاری از فعالان اینترنتی این بود که با پروانه‌های جدید تعداد شرکت‌های اینترنتی کاهش و تنها دو یا سه شرکت قدرتمند باقی بمانند اما حالا صحبت از باقی‌ماندن 17 شرکت از 26 شرکتی است که تقاضای خود را به رگولاتوری برای دریافت پروانه FCP داده‌اند.»
این فعال حوزه‌ آی‌تی امکانات این حوزه را محدود می‌داند و تصریح می‌کند که در 10 سال گذشته با وجود 11 شرکت (PAP) ارائه دهنده اینترنت پرسرعت، مخابرات یا نمی‌توانست یا نمی‌خواست با این شرکت‌ها همکاری کند و فضای مورد نیاز آنها را در اختیارشان بگذارد و حال با افزایش این شرکت‌ها مشخص نیست چه شرایطی در انتظار شرکت‌های اینترنتی با پروانه FCP‌است.
او تأکید می‌کند در گذشته نیز سازمان اعلام می‌کرد که 11 شرکت PAP به مرور زمان یا از بازار حذف یا با هم ادغام می‌شوند اما می‌بینیم که با گذشت 10 سال از ارائه این پروانه‌ها هنوز هم 11 شرکت PAP فعال هستند.
ابراز نگرانی این فعالان از کمبود امکانات یا همکاری نکردن شرکت مخابرات در ارائه امکانات به شرکت‌های اینترنتی در حالی است که سازمان تنظیم مقررات در پروانه‌های FCP شرکت‌ها را ملزم به ایجاد زیرساخت در بخش دسترسی و انتقال کرده است. اما موسوی معتقد است که این کار شدنی نیست چرا که در هیچ کشوری، چند زیرساخت موازی در کنار زیرساخت مادر (مخابرات) ایجاد نمی‌شود. همچنین به باور وی شرکت‌های خصوصی اینترنتی توانایی و سرمایه لازم را برای ایجاد زیرساخت در بخش شبکه انتقال و دسترسی ندارند.


ایستادگی در مقابل انحصار مخابرات
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مقابل این نگرانی‌ها اعلام می‌کند که با ضوابط و سیاست‌هایی که در پروانه‌های FCP در نظر گرفته شده جلوی ایجاد هر گونه انحصار از سوی شرکت مخابرات گرفته شده و هیچ قراری مبنی بر افزایش شرکت‌های اینترنتی وجود ندارد.
علی‌اصغر عمیدیان، رئیس سازمان تنظیم‌مقررات و ارتباطات رادیویی، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران در این خصوص می‌گوید: «هنوز مشخص نیست که به چند شرکت پروانه FCP داده می‌شود و همچنین قرار هم نیست به عنوان مثال به 17 شرکتی که پرونده آنها را بررسی کرده‌ایم اجازه ایجاد شبکه مستقل را بدهیم چرا که به هیچ‌وجه سازمان تنظیم مقررات به دنبال افزایش شرکت‌های اینترنتی از 11 شرکت فعلی نیست و باید تمام متقاضیان بعد از تأیید مدارکشان یک شبکه مستقل ایجاد کنند در واقع تصمیم بر این است که این شرکت‌ها با هم ادغام و در قالب دو یا سه کنسرسیوم قوی به فعالیت خود ادامه دهند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «در واقع در شرایطی ما به متقاضیان پروانه FCP، فضای فرکانسی مورد نیاز فعالیتشان را خواهیم داد که با یکدیگر ادغام شوند و کنسرسیوم قوی شکل دهند.»
عمیدیان ادعای برخی فعالان اینترنتی مبنی بر نداشتن سرمایه برای ایجاد زیرساخت شبکه انتقال را رد و تأکید می‌کند که تمامی فعالان اینترنتی با استقبال زیاد خواستار سرمایه‌گذاری در جهت ایجاد زیرساخت شبکه در بخش انتقال و دسترسی هستند.
معاون وزیر ارتباطات تأکید می‌کند با بررسی نهایی پرونده‌های متقاضیان پروانه‌های جدید اینترنتی، قطعاً دو یا سه کنسرسیوم که با ادغام شرکت‌های اینترنتی تشکیل شده‌اند پروانه FCP را دریافت خواهند کرد.
محمد اسمی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام می‌کند که براساس پروانه‌های جدید برای جلوگیری از انحصار مخابرات به شرکت‌های اینترنتی اجازه ایجاد شبکه انتقال و دسترسی داده شده اما این شبکه قرار نیست موازی با شبکه مخابرات شکل بگیرد چرا که این شبکه یک شبکه جدید بر مبنای فناوری روزی مانند فیبر نوری در کشور شکل خواهد گرفت.
وی در این خصوص به «ایران» می‌گوید: «منظور از ایجاد شبکه توسط شرکت‌های اینترنتی با پروانه FCP شبکه سیم مسی نیست چرا که این کار مقرون به صرفه نیست و استفاده از سیم مسی برای انتقال داده‌ها نیز بسیار قدیمی شده است. از این‌رو به شرکت‌های اینترنتی با پروانه‌های جدید این اجازه داده شده که شبکه انتقال جدیدی با فناوری فیبرنوری را ایجاد کنند که ایجاد این شبکه نیز بعد از برداشته شدن انحصار اپراتورفیبر نوری(ایرانیان نت) در 10 ماه آینده بسرعت صورت می‌گیرد.»
به گفته وی بعد از نهایی شدن بررسی متقاضیان پروانه‌های FCP در نهایت کنسرسیوم‌های تشکیل شده، روی ایجاد یک شبکه فیبرنوری سرمایه‌گذاری خواهند کرد. به گفته وی همچنین با ضوابط و سیاست‌هایی که سازمان تنظیم به کار گرفته شرکت مخابرات ایران در صورت نیاز شرکت‌های اینترنتی به زیرساخت در بخش سیم مسی، موظف به ارائه خدمات به آنها خواهد بود و امید می‌رود که این همکاری بین مخابرات و شرکت‌های اینترنتی بدون مشکل ایجاد شود.

نیم نگاه
علی‌اصغر عمیدیان، رئیس سازمان تنظیم‌مقررات و ارتباطات رادیویی: هنوز مشخص نیست که به چند شرکت پروانه FCP داده می‌شود ، قرار نیست به عنوان مثال به 17 شرکتی که پرونده آنها را بررسی کرده‌ایم اجازه ایجاد شبکه مستقل را بدهیم چرا که به هیچ‌وجه سازمان تنظیم مقررات به دنبال افزایش شرکت‌های اینترنتی از 11 شرکت فعلی نیست و باید تمام متقاضیان بعد از تأیید مدارکشان یک شبکه مستقل ایجاد کنند.
با پروانه‌های جدید بسیاری از فعالان اینترنتی نسبت به بهبود شرایط ارائه اینترنت در کشور خوشبین هستند چرا که معتقدند پروانه‌های فعلی شرکت‌های اینترنتی به دلیل محدودیت و عدم همخوانی آنها بایکدیگر مشکلات زیادی در این بخش به وجود آورده است.
براساس اصول حاکم بر پروانه‌های جدید ارتباطات ثابت، متقاضیان شامل دارندگان پروانه‌های PAP، PSTN، ISDP و ISP و سرمایه‌گذاران جدید می‌توانند در دو دسته پروانه ارتباطات ثابت (FCP) و ارائه خدمات ارتباطی ثابت(servco) فعالیت کنند. در این پروانه جدید شرکت‌های فعال در حوزه ارائه اینترنت می‌توانند بدون محدودیت تکنولوژی و با رعایت انحصار شبکه زیرساخت و شبکه‌های ماهواره‌ای، هرگونه سرویس مرتبط با اینترنت را در کشور ارائه کنند