مشرق- شاید بتوان گفت جرقه اولیه انقلاب جاری در عربستان سعودی، حدود یک سال و نیم پیش یعنی همزمان با دیگر انقلاب‌ها و قیام‌هاي متصل به زنجيره بيداري اسلامي در کشورهای عربی آغاز شد اما با توجه به اینکه مانند دیگر انقلاب‌ها از برنامه و طرح خاص و ویژگی‌های همه‌جانبه یک انقلاب سراسري برخوردار نبود، بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی عربستان، آن را انقلاب ننامیدند بلکه از اصطلاح "اعتراض" براي بيان آن استفاده کردند.
اکنون کارشناسان اذعان می‌کنند که روز یکشنبه "هشتم جولای" یعنی همان روزی که نیروهای امنیتی آل‌سعود به خودری حامل آیت‌الله شیخ نمر باقر النمر، امام جمعه انقلابي "العواميه" حمله کرده و او را ربودند، سر آغاز انقلاب جاری در عربستان به شمار می‌رود از همین روي، این انقلاب را "انقلاب هشتم جولای" نامیده‌اند.
در پی ترور نافرجام و بازداشت آیت‌الله نمر النمر، برادر وي حجت الاسلام و المسلمین شیخ "تیسیر باقر النمر" به جای وی نماز جمعه مسجد امام حسین(ع) شهر العوامیه در استان شیعه‌نشین "القطیف" را اقامه مي‌کند. وي پس از برادرش آيت الله نمر النمر، محبوب‌ترين روحاني آل نمر است که مردم الشرقية و العواميه به‌طور خاص، از او حرف‌شنوي دارند و به امامت و خطبه‌هايش اعتقاد.
خبرنگار گروه بين‌الملل مشرق، با هدف بررسی جوانب مختلف "انقلاب هشتم جولای" و ریشه‌های تاریخی آن و نیز سرنوشت و آینده رژيم رو به اضمحلال سعودي، با شیخ "تیسیر النمر" به گفت‌وگو نشست که مشروح آن از نظرتان مي‌گذرد:
مشرق: در ابتدا لطفاً جزئیاتي از ترور آیت‌الله نمر النمر را برای‌مان بيان فرماييد.
ـ بسم الله الرحمن الرحيم. در واقع پیش از ترور و بازداشت آیت‌الله، بارها و بارها تلاش شده بود تا او را بازداشت کنند اما تلاش‌های گذشته آنان به شکست انجامید و دلیل آن این بود که ملت ما همواره آیت‌الله النمر را مورد حمایت قرار داده‌اند و از او حمایت می‌کرده‌اند و وی را فردی می‌شناسند که مدافع مطالبات و آرمان‌هاي آنان است و بر همین اساس هر بار که رژیم حاکم تلاش کرد ایشان را بازداشت کند، مردم وارد عمل می‌شدند و جلوی آن را می‌گرفتند و به همين دليل، رژیم، وادار مي‌شد عملیات بازداشت ایشان را متوقف کند اما این بار که رژیم تصمیم جدی‌تری برای بازداشت آیت‌الله النمر داشت، برای ایشان تله گذاشتند و در يک عمليات تروريستي، ايشان را ربودند. بنده به اين دليل مایل نیستم از لفظ "بازداشت" استفاده کنم که در واقع طرح آنان، "ترور" بود اما وقتی موفق به انجام آن نشدند، آیت‌الله را ربودند و با خود بردند.
مشرق: عمليات تروريستي رژيم سعودي دقيقاً چگونه انجام شد؟
ـ عملیات بدین صورت بود که آنان قصد ترور مستقیم را داشتند اما خودروی حامل شیخ قصد فرار داشت لذا آنان تیزاندازی کرده و ايشان را زخمی کردند پس از اين اقدام، او را به بیمارستان شهر "الدمام" منتقل کردند اما با گذشت چند روز هنگامی که خشم و اعتراض ملت انقلابی ما را دیدند، ترس آنان را برداشت و آیت الله النمر را به ریاض و سپس بيمارستان نظامي "ظهران" منتقل کردند.
شيخ تيسير النمر، در حال نشان‌دادن پوکه‌هاي برجامانده از عمليات تروريستي عليه برادرش به نمازگزاران جمعه
مشرق: فرمودید راننده خودروی حامل آیت‌الله الننمر تلاش کرد از صحنه فرار کند. اگر ممکن است کمی بیشتر در این مورد توضيح دهید؟
ـ سرنشينان خودرو هنگامی که متوجه توطئه و تله نیروهای رژيم شدند، تلاش کردند از صحنه دور شوند. در واقع، آیت‌الله، قصد داشت مانند دفعات گذشته، از دست آنان بگريزد اما آنان به طور بی‌رحمانه‌ای به سمت خودروی حامل ایشان تیراندازی کردند که موجب شهادت دو همراه ایشان و زخمی‌شدن خود آیت‌الله شد.
مشرق: آیا از طرف آیت‌الله يا همراهان ايشان، مقاومت مسلحانه‌ای نیز در برابر تیراندازی آنان صورت گرفت؟
خیر؛ به هیچ وجه. زیرا آیت‌الله النمر همواره از افرادی بوده که مردم را به اعتراض مسالمت‌آمیز دعوت می‌کرده و از آنان می‌خواسته که در تظاهرات‌ها با نیروهای رژيم درگیر نشوند بلکه از طریق مسالمت‌آمیز به تظاهرات و اعتراضات خود ادامه دهند تا به حقوق شرعی و قانونی‌شان دست یابند. ایشان همواره بر مبارزات زبانی از طریق سخنرانی‌های آتشین علیه رژيم تکیه می‌کنند و معتقدند که تأثیر زبان و سخنرانی از تیر و تفنگ بیشتر است.
حتی گاهی برخی جوانان پرشور که تلاش می‌کردند دست به سلاح ببرند يا عملیات‌های مسلحانه علیه رژيم سعودی انجام دهند، شيخ نمر مانع می‌شوند و می‌گويند باید مسالمت‌آمیز ادامه دهیم؛ البته مردم هم همواره از ايشان و طرح‌های اعتراضی‌شان علیه رژیم حمایت می‌کنند و هیچ‌گاه دست به سلاح نمی‌برند.
مشرق: اينکه ادعا می‌شود علت بازداشت اخیر آیت‌الله النمر، سخنرانی ايشان پس از مرگ شاهزاده نایف بن عبدالعزیز، ولی‌عهد سابق سعودی و تحقير او بوده تا چه اندازه صحيح است؟
ـ بنده هرگز با این نظر موافق نیستم. بازداشت شيخ نمر تنها به خاطر آن انجام شد که ایشان نقش بسیار برجسته و فعالی در روشن کردن اذهان مردم و بالا بردن سطح آگاهی آنان علیه رژیم حاکم داشت و همواره به سخنرانی علیه فساد حاکمیت می‌پرداخت و به اصطلاح پته آنان را روی آب می ریخت.
ترس و نگرانی رژيم این بود که مبادا ایشان با سخنرانی‌های خود نیروهای انقلابی علیه رژیم تربیت کند، از همین رو تصمیم گرفتند ایشان را ترور کنند و صدای آزادی طلبی را در عربستان خفه کنند و طرح ایشان را خنثی کنند؛ البته سخنرانی آیت‌الله النمر پس از مرگ نایف در اقدام رژیم برای ترور ایشان سرعت ایجاد کرد اما در واقع هدف و برنامه ترور، ریشه‌ای تاریخی داشته و اصلاً تحقير نایف، عامل و دلیل آن نبوده است.
رژيم، از آگاه‌تر شدن مردم به‌شدت نگران است زیرا مایل است که ملت در سطح پايینی از شعور و آگاهی باشد تا مبادا از آنچه در کشورش می‌گذرد مطلع شود از همین‌رو تلاش‌کردن یکی از عوامل بالاتر رفتن این آگاهی‌ها را که آیت‌الله النمر بود از سر را بردارند.
پيکر غرقه به خون آيت‌الله نمر النمر پس از ترور به دست عوامل رژيم سعودي
ناگفته نماند که روی کارآمدن وزیر کشور جدید نیز در تسریع اجرای عملیات ترور آیت‌الله النمر تأثیرگذار بود زیرا او پس از روی کارآمدن تلاش کرده با قاطعیت برخورد کند تا به اصطلاح قدرت خود را نشان دهد و جایگاه خودش را تثبت نماید اما همان‌طور که پیش‌تر هم گفتم این‌گونه دلایل و عوامل اصلی نبوده بلکه جانبی بوده و علت اصلی، طرح انقلابی و بلندمدت آیت‌الله بوده از همین‌رو برای از بین‌بردن آن برنامه‌ریزی کردند.
مشرق: صحبت از طرح انقلابی و بلندمدت به میان آوردید. اگر ممکن است کمی در مورد جزئیات این طرح صحبت کنید؟
این طرح، شامل ایجاد تغییرات اساسی در ملت بود. بر اساس این طرح، هدف تغییر رژيم و جايگزين‌کردن نظامی بهتر و سالم‌تر بود. جزئیات کامل چنین طرحی در سخنرانی‌های ایشان در مناسبت‌های مختلف بیان می‌شد.
مشرق: همان‌طور که گفته می‌شود انقلاب عربستان در روز هشتم جولای (18 تيرماه) رسماً آغاز شد. آیا به نظر شما ادامه می‌یابد و یا با گدشت زمان از شدت آن کاسته خواهد شد؟
آنچه جمعه گذشته پس از نماز جمعه رخ داد، نشان می‌دهد که حرکت و انقلاب مردم ادامه دارد. رژيم هم اگر فکر می‌کند که با بازداشت آیت‌الله النمر به اعتراضات و انقلاب پایان داده، سخت در اشتباه است.
سخنرانی بنده در نمازجمعه این هفته نیز در واقع اعلام ادامه انقلاب و حرکت در مسیر انقلاب آیت‌الله النمر بوده است. مردم هم از ما حمایت کرده و در کنار ما ایستادند. در مساجد دیگر، مناطق عربستان نیز سخنرانی‌های زیادی علیه رژيم ایراد شد و پس از آن نیز تظاهرات‌های اعتراض‌آمیز برگزار گردید. همه اینها نشان‌دهنده ادامه‌دادن انقلاب هشتم جولای توسط مردم است.
مشرق: آیا افزایش اعتراضات در عربستان، بر انقلاب بحرین نیز تأثیر خواهد گذاشت؟
بدون شک تأثیر خواهد گذاشت. در واقع حوادث جاری در عربستان و انقلاب هشتم جولای نه‌تنها بر انقلاب بحرین بلکه بر کل منطقه و جهان اسلام تأثیر خواهد گذاشت. زیرا رژیم سعودی درکشورهای مختلف منطقه از جمله پاکستان، افغانستان، عراق، سوریه، مصر، لبنان و کشورهای مختلف عربی منافعی دارد و طرح‌هایی را دنبال می‌کند از همین‌رو هرگونه حادثه یا اتفاقی که در عربستان بیفتد، به طور مستقیم بر این کشور تأثیر خواهد گذاشت و بدون شک مشکلات و بحران‌های جاری در آن کشور حل خواهد شد لذا ما مردم این کشورهای عربی را به حمایت از انقلاب هشتم جولای دعوت می‌کنیم تا در نهایت به نفع آنان نیز بشود.
برای روشن‌تر شدن موضوع مایلم به انقلاب مصر اشاره کنم. اکنون اگر با دقت حوادث جاری در مصر را مورد بررسی قرار دهیم متوجه دست‌های پشت پرده و توطئه رژیم سعودی در مصر می‌شویم. حمایت آنان از "احمد شفیق" نامزد رژیم سابق مصر در انتخابات اخیر ریاست جمهوری مصر، نمونه بارز این توطئه سعودی در مصر است. آنان هیچ‌گاه مایل به پیروزی نامزدهای اسلام‌گرا و به ویژه "محمد مرسی" در انتخابات نبودند زیرا نگران بودند که با روی کار آمدن اسلام‌گرایان، به اصطلاح جایگاه و زعامت جهان اسلام را که از نگاه خود اکنون در اختیار دارند را از دست بدهند زیرا مصر همواره در این مسأله جلوتر از آنان بوده است.
مشرق: آیا دلیلی بر این ادعا نیز وجود دارد؟
بله، همه می‌دانند که میلیون‌ها نفر از جمعیت مصر در فقر شدید به سرمی‌برند لذا منطقی نیست که آنان یک بار دیگر بخواهد کسی را انتخاب کنند که در رژیم سابق بوده و در فقیرشدن آنان تأثیرگذار بوده است لذا عربستان میلیون‌ها دلار در مصر هزینه کرد و تعداد زیادی رأی خریداری کرد و در شفیق در تبلیغاتش سرمایه‌گذاری نمود تا اسلام‌گرایان پیروز نشوند، اما به هدف خود نرسیدند اما پس از پیروزی مرسی ناگزیر از وی استقبال کردند. مرسی به عربستان آمد تا ثابت کند پیروز شده است. مصر همچنین اطمینان دارد که پس از پیروزی مرسی، فشارهای عربستان به‌ویژه فشارهای اقتصادی علیه مصر افزایش می‌یابد از همین رو مرسی به ریاض آمد تا به اصطلاح با آشتی‌کردن جلوی این فشارها را بگیرد.
مشرق: به نظر شما پس از اعلام خبر مرگ ملک عبدالله بن عبدالعزیز چه اتفاقی در عربستان رخ خواهد داد؟
نشانه‌های درگیری شدید میان شاهزادگان آل سعود، یعنی نوه‌های ملک عبدالعزیز که بنیانگذار رژیم آل سعود بوده، به چشم می‌خورد. بدون شک بعد از اعلام خبر مرگ عبدالله، درگیری شدید میان آنان رخ خواهد داد. این شاهزادگان برای تقویت جایگاه خود از قبایل کمک خواهند گرفت. یعنی هر شاهزاده‌اي با نزدیک‌تر شدن به یک قبیله ای تلاش خواهد کرد قدرت خود را اثبات کند و در نهایت قدرت را در دست می گیرد.
مشرق: پس احتمال دارد که درگیری به قبایل نیز کشیده شود؟
قطعاً این احتمال وجود دارد به‌ویژه اینکه همه قبایل عربستان مسلح هستند و مردان جنگجویی دارند.
مشرق: مي‌توانيد ارتباط میان شاهزادگان با قبایل را بیشتر برای‌مان شرح دهید؟
از زمان‌های قدیم سیستمی که "شرهات" نامیده می‌شود، میان شاهزادگان و قبایل وجود داشته است. بر اساس این سیستم هر شاهزاده رابطه خود را با یک قبیله تقویت می‌کند که حامی او باشد و در عوض این حمایت قبیله‌ای، آن شاهزاده نیز هر سال و یا هر ماه نام افراد قبیله را از شیخ یا رئیس قبیله می‌گیرد و برای همه آن افراد قبیله پول می‌فرستد و در واقع چیزی شبیه به حقوق ماهیانه است. این حقوق فقط برای تجدید بیعت افراد آن قبیله با شاهزاده است. در واقع سیستم "شرهات" چیزی شبیه به "رشوه‌دادن" است.
مشرق: آیا انقلاب جاری در عربستان طبق ادعای رژيم سعودی یک انقلاب شیعی (طایفه‌ای) است و یا اهل‌سنت، اسماعیلیه و دیگر طوایف نیز در آن مشارکت دارند؟
درست است که جرقه اولیه انقلاب هشت جولای به دست شیعیان زده شد اما بررسی دقیق و موشکافانه جامعه کشور عربستان، نارضایتی عمومی همه طوایف از رژيم را نشان می‌دهد. اعتراض دختران دانشگاهی که اخیراً در شهر جنوبی "ابهاء" رخ داد و یا تظاهرات افراد جویای کار در شهر ریاض چندی پیش و نیز تظاهرات اهالی شهر جده در اعتراض به وضعیت خدمات و ده‌ها نمونه دیگر نشان دهند نارضایتی طوایف مختلف عربستانی از وضعیت جاری در این کشور است.
مشرق: ماجرای تظاهرات جده که اشاره کرده اخیراً رخ داده را برای‌مان شرح دهید؟
جده یک شهر صنعتی و گردشگري است. دومین شهر مهم عربستان به شمار می‌رود. چندی پیش در اين شهر سیلاب جاري و همه چیز ویران شد اما رژيم تا مدت‌ها هیچ اقدامی برای بهبود وضع سيل‌زدگان نکرد لذا آنان اقدام به تظاهرات علیه رژيم کردند. تعدادی از چهره‌های سرشناس شهر نیز نامه‌ای دسته‌جمعی به ملک عبدالله نوشتند و از وضع شهرشان اعلام نارضایتی کردند اما رژيم به جای پاسخ‌دادن به نامه آنان، همه را بازداشت و محاکمه کرد. حتی آن طور که به خاطر دارم یکی از آنان به 15 سال زندان محکوم شد. همه آنها از اهل‌سنت بودند و هیچ کدام شیعه نیستند. این ماجرا دقیقاً به شش ماه پیش بازمی‌گردد.
مشرق: آيا نمونه ديگري براي نارضايتي اهل سنت عربستان از رژيم حاکم ظرف مدت اخير مشاهده شده است؟
نمونه دیگر، نارضایتی اهل‌سنت از انتشار ویدیوئی بود که چندی پیش تعدادی از جوانان ریاض آن را ضبط کرده و در فضای مجازی منتشر شد. نام آن فايل ویدئويي "ما را فریفتند" بود. آنها در اين ويدئو، تعدادی از خانواده‌های معترض شهر ریاض را دعوت کرده و به انتقادات شدید از رژيم پرداختند. این خانواده‌ها فاش کردند که جامعه عربستان از فقر ، ظلم و بیکاری رنج می‌برد.
مشرق: جايگاه زنان در انقلاب مردمي عربستان عليه رژيم آل سعود کجاست؟
بي‌شک زنان نیز سهم بسزایی در انقلاب ما دارند. همین امروز پس از نمازجمعه زنان در شهر قطیف، تظاهراتی ويژه زنان علیه رژيم برگزار کردند و در آن از آیت‌الله النمر نیز حمایت کردند. اعتراضات دانشجویان دانشگاه ملک خالد در شهر "ابهاء" نیز نمونه دیگری از فعالیت‌های اعتراضی زنان بوده است.
مشرق: رژيم سعودی با هدف سرکوب انقلاب و اعتراضات مردمی عربستان، آنان را به طرف‌هاي خارجی به ویژه جمهوری اسلامی ایران مرتبط دانسته است. نظر جناب عالی در این باره چیست؟
نمی‌توان اعتراضات و انقلاب عربستان را به خارج از عربستان یا جمهوری اسلامی ايران مربوط کرد. مردم آگاه شده و بیدار هستند و با اراده خود علیه رژيم قیام کرده‌اند. ممکن است طرف‌هاي خارجی و حتی جمهوری اسلامی ايران از طریق رسانه‌های خود حوادث و اخبار و تحولات انقلاب مردم را پوشش دهند اما این به معنی دست‌داشتن و نقش‌آفرینی در انقلاب عربستان نیست.
مشرق: چه دليلي براي اين موضع وجود دارد؟
برای این سخن دلیل‌هايي دارم که يکي از آنها اين است که بيش از سي سال از عمر انقلاب و اعتراضات مردم عربستان عليه رژيم حاکم مي‌گذرد لذا ادعای توطئه ایران علیه رژيم سعودی و تحریک مردم، ادعایی دروغین به شمار می‌رود که توسط رژیم سعودی برای سرکوب انقلابیون و مردم مطرح مي‌شود.
مشرق: آیا افزایش موج اعتراضات در عربستان بر قیمت جهانی نفت هم تأثیر خواهد گذاشت؟
بي‌شک آمریکایی‌ها و اروپايی‌ها باید بدانند که عدم بهبود وضعیت معیشتی مردم عربستان و حل‌نشدن مشکلات‌شان و نیز عدم دستیابی آنان به حقوقشان باعث خواهد شد که دامنه اعتراضات روز به‌روز گسترده‌تر شود و برقیمت جهانی نفت تأثیر بگذارد و نهایتاً به ضرر کشورهايي که وارد کننده نفت از عربستان هستند خواهد شد لذا بهتر است بر رژيم سعودی فشار بیاورند تا در برابر مردم کوتاه بیاید و حقوقشان را بدهد و آیت الله النمر را نیز آزاد کند.
مشرق: به‌تازگي بیانیه‌ای منتشر شد که در آن تهدید شده که به چاه‌های نفت عربستان حمله خواهد شد. آیا این تهدید، واقعی بوده و یا فقط به عنوان جنگ روانی اعلام شد؟
بنده اطلاعي از اين بيانيه ندارم اما مطمئنم که نمیشود جلوی احساسات جوانان را گرفت. جوانان پر شور ، پر احساس ، با عاطفه و حماسی هستند لذا نمی شود به راحتی جلوی آنان را گرفت، به ویژه اینکه این جوانان می بینند که درزیر پای آنها چاه های نفت است اما پول نفت برای آنها هزینه نمیشود، لذا ساکت نمی نشینند و به دنیال احقاق حقوق خود خواهند بود.
مشرق: چند ماه پیش فایل صوتی از معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی منتشر شد که در آن نخست وزیر قطر نیز حضور داشت و در آن در مورد سقوط رژیم آل سعود سخن به میان آمد. آیا به نظر شما قطر نیز در سقوط رژیم سعودی نقش خواهد آفرید؟
در واقع سیاست‌ورزي یعنی اقدام بر اساس منافع. قطر و رژيم سعودي هم هر کدام منافع خاص خود را دارند. از گذشته‌های دور اختلافات زیادی داشته‌اند. البته چند ماهی است که در پرونده سوریه با یکدیگر توافق کرده و به اتفاق نظر واحدی دست یافته‌اند و در حال حمایت از جنگجويان علیه دولت بشار اسد هستند اما اینکه آيا قطر نیز برای سقوط آل سعود دست به کار شود یا خیر، بنده نمی‌دانم زیرا از طرح‌ها و برنامه‌های سیاسی آنان اطلاعی ندارم اما بي‌شک هیچ چیز در عالم سیاست بعید نیست زیرا توافق در سوریه به معنی توافق در همه پرونده‌ها نیست.
مشرق: نقش شبکه الجزيره قطر در تحولات جاري را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
قطر در داخل عربستان نخواهد توانست نقش اساسی و پر رنگی ایفا کند و شاید تنها از طریق رسانه خود یعنی الجزیره علیه عربستان فعالیت‌هايي داشته باشد که آن هم باید نشست و دید که آیا این کار را خواهد کرد یا خیر. تا بدین لحظه که این شبکه خوب عمل نکرده زیرا در نقاط مختلف جهان و در دورترین مناطق، اخبار را پوشش می‌دهد اما از اطراف خود مانند بحرین و عربستان هیچ خبری را منتشر نمي‌کند. این، ذات الجزیره را نشان می‌دهد.
مشرق: اگر ممکن است درباره مطالبات انقلاب عربستان توضيح دهيد. آیا هنوز هم فقط درخواست‌های اولیه مطرح است یا در شعارهاي انقلاب‌تان خواستار " اسقاط النظام" هم هستید؟
"تغيير رژیم" خواسته اصلی و اساسی و نهایی مردم انقلابی عربستان اعم از شیعه و سنی و اسماعیلی است اما اینکه آيا به هدف خود دست خواهند یافت یا خیر، این بحث دیگری است.
مردم از اوضاع خسته شده‌اند. در حال حاضر همه به دنبال عدالت اقتصادی و سیاسی، توزیع ثروت‌ها، پایان تفرقه و فاصله طبقاتی هستند. حتي بسياري خواستار مشارکت در فرایند سیاسی و آزادی دینی و آزادی‌های اجتماعی مانند آزادی حق رانندگی زنان و غیره هستند. اگر این حقوق داده شود، اعتراضات کاهش خواهد یافت در غیر این صورت ادامه می‌یابد تا اینکه رژیم تغییر کند.
جزئیات ترور شیخ نمر از زبان برادرش
"تغییر رژیم" خواسته اصلی و اساسی و نهایی مردم انقلابی عربستان اعم از شیعه و سنی و اسماعیلی است اما اینكه آیا به هدف خود دست خواهند یافت یا خیر، این بحث دیگری است. مردم از اوضاع خسته شده‌اند. در حال حاضر همه به دنبال عدالت اقتصادی و سیاسی، توزیع ثروت‌ها، پایان تفرقه و فاصله طبقاتی هستند.
۱۳۹۱/۴/۲۸
