تا می توانید از خاری وام گرفتن بر حذر باشید!

تراز: مطابق آموزه های اسلامی قرض الحسنه پاداش بیشتری از صدقه دارد. علت آن هم مشخص است زیرا اولاً شخصيت فرد قرض‌گيرنده بيشتر حفظ خواهد شد و همچنين موجب افزايش انگيزه‌های فعاليت اقتصادی در افراد می‌شود تا بتوانند بازپرداختی داشته باشند. در واقع قرض موجب کارآفرینی می شود و صدقه باعث تنبلی و خانه نشینی.
در صدقه ولو آن‌كه به افراد نيازمند داده می‌شود، بازپرداختی وجود ندارد و بر همين اساس، انگيزه اقتصادی بالايی در افراد ايجاد نمی‌كند. اما نکته ای که کمتر به آن پرداخته شده و شنیده ایم این است که خود قرض گرفتن كراهت دارد و بهتر است كه انسان تا جايی كه می‌تواند قرض نگيرد. در واقع قرض دهنده دارای پاداش است و قرض‌گيرنده توصيه به عدم دريافت قرض شده است.
در قطعه دوم از دعای سی ام کتاب ارزشمند صحیفه سجادیه امام سجاد (ع) از خواری قرض به خدا پناه می برند و می فرمایند:
«[بار خدایا]، بار پروردگارا، به تو پناه می آورم از اندوه وام و اندیشه آن، و از دل مشغولی به قرض و بی خوابی به خاطر آن. پس بر محمد و آل او درود فرست، و مرا از رنج وام به خود پناه ده. بار پروردگارا، از خواری قرض در طول زندگی و از پیامدهایش پس از مرگ به تو پناه می آورم. پس بر محمد و آل او درود فرست، و مرا با فراوانی مال، یا زندگانی همراه با کفاف، از آن در امان دار.»
***
سه نکته:
* تنظیم دخل و خرج
در حقیقت قرض‌گيرنده بايد زندگی خود را به گونه‌ای سامان دهد كه كمتر زير بار بدهی برود و نيازهای خود را به گونه‌ای تامين كند كه كمتر ناچار شود قرضی بگيرد، زيرا با دريافت قرض، در واقع اقدام به هزينه‌كردن درآمد آينده خود كرده است و به همين جهت گرفتن قرض كراهت دارد. اگر افراد سطح زندگی خود را با درآمد خود تنظيم نكنند و با بيش از درآمد خود تنظيم كنند، قطعاً دچار مشكلات می‌شوند و مجبور به گرفتن وام و قرض خواهند شد.


** دو بار قرض بهتر از یکبار صدقه
پیامبر اسلام (ص) می فرمایند: «اگر هزار درهم را دو بار قرض دهم بیشتر دوست دارم تا این که آن را یک بار صدقه دهم.» (بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۱۳۹)


*** قرض بی دلیل موجب فقر می شود
همچنین حضرت مسلمانان را از درخواست بدون احتیاج نهی کرده و فرمودند: «هر که بدون نیاز مالی از دیگران طلب قرض کند، خداوند هفتاد در از فقر به روی وی می گشاید که هیچ چیز در دنیا نمی تواند آن را بپوشاند.»
موضوعی که در زندگی های امروزی دیده می شود و به دلیلی ناهمگونی دخل و خرج و سطح توقعات بالا و هزینه های نابجا و غیر ضروری خانواده ها را درگیر وام و قرض نموده است.