به گزارش نما به نقل از آرمان - سندوس محمدي: انواع تهديدهاي طبيعي و انساني دست به دست يكديگر داده‌اند و تنوع زيستي كشور ايران را با مشكل مواجه كرده‌اند. تهديدي را كه شكار غيرمجاز براي گونه‌هاي جانوري ايجاد كرده است، ميتوان شناخته‌شده‌ترين صورت آن دانست.
رواج موشكي شكارهاي غيرمجاز در كشور ما كار را به جايي رسانده است كه 76 گونه جانوري ايران در فهرست گونه‌هاي در خطر انقراض قرار گرفته‌اند. با اينكه تلاش شده است با اجراي برنامه‌هايي مانند افزايش جريمه شكار از آمار شكار غيرمجاز كشور كاسته شود، اما مشكلاتي كه محيط‌بانان به عنوان مهم‌ترين حافظان محيط زيست با آن مواجه هستند و به ويژه عدم حمايت‌هاي قانوني لازم از آنها باعث شده‌اند كه تراژدي شكار در كشور مهر «ادامه دارد» بخورد.
تنوع زيستي يك كشور به زندگي انواع گونه‌هاي جانوري و گياهي در آن اشاره دارد. شرايط اقليمي پيچيده و مختلفي كه در نقاط مختلف كشور ما حاكم است زمينه را براي زندگي گونه‌هاي مختلف جانوري و گياهي در ايران به وجود آورده است. سازمان محيط زيست ايران يك هزار و 140 گونه جانوري اعم از پستاندار، پرنده، خزنده، دوزيست و ماهيان آب‌هاي داخلي را در كشور شناسايي كرده است. از اين گونه‌ها ميتوان به ١٩٧ گونه پستاندار، 535 گونه پرنده، ٢٢٧ گونه خزنده، ٢١ گونه دوزيست و ١60 گونه ماهيان آب‌هاي داخلي اشاره كرد. از اين تعداد حدود 76 گونه از رده‌هاي جانوري ايران در فهرست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) قرار دارند كه اين گونه‌ها شامل ١٩ گونه از پستانداران، ٢5 گونه از پرندگان، ١6 گونه از خزندگان، چهار گونه از دوزيستان و 10 گونه از ماهيان آب‌هاي داخلي هستند، يعني در حقيقت 8/6 از گونه‌هاي جانوري كشور ما در يك قدمي پرتگاه انقراض هستند. يكي از دلايل اصلي در معرض انقراض قرار گرفتن
76 گونه جانوري در كشور ما شكار غيرمجاز است كه با توجه به رشد باورنكردني آن به نظر مي‌رسد گونه‌هاي در حال انقراض از اين هم بيشتر خواهند شد.
جريمه‌هاي شكار تجديد شد
شكار، روايتي به بلنداي تاريخ سكونت بشر بر اين كره خاكي دارد و همين پيشينه باعث شده است استدلال‌هاي موافقان شكار همواره در مقابل استدلال‌هاي مخالفان قرار گيرد، اما در شرايط عصر حاضر كه عوامل مختلفي دست به دست هم داده‌اند و بسياري از گونه‌ها را در معرض انقراض قرار داده‌اند، ديگر نمي‌توان نگاهي تك بعدي به مساله شكار داشت. امروزه حتي بسياري از موافقان شكار هم با اعمال محدوديت براي آن موافق هستند. با توجه به اينكه مساله شكار در كشور ما همچنان ادامه دارد و شكارچيان بي‌رحمانه به جان محيط زيست افتاده‌اند، سازمان محيط زيست مجبور به اتخاذ تصميماتي شده است.
يكي از اين تصميمات افزايش جريمه‌هاي شكار غيرمجاز است. در اواسط تابستان امسال، جرايم نقدي مربوط به شكار و صيد غيرمجاز حيات وحش بعد از دو سال تغيير كرد. براساس جدول جديدي كه سازمان حفاظت محيط زيست تدوين كرد،
جريمه شكار پلنگ
16 برابر و جريمه شكار يوزپلنگ چهار برابر شد. جريمه شكار يوزپلنگ در سال 91، 25 ميليون تومان بوده است كه در سال 94 به 100 ميليون تومان افزايش يافته است، جريم شكار پلنگ هم كه در سال 91، پنج ميليون تومان بود به 80 ميليون تومان افزايش يافت. اين مساله درباره ساير گونه‌ها و به ويژه گونه‌هايي كه بيشتر در معرض انقراض هستند هم به همين صورت بود. اما مساله به اينجا هم ختم نشد و يك ماه قبل، معصومه ابتكار، معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست از افزايش پنج برابري مجازات جرايم مرتبط با شكار غيرمجاز در كشور خبر داد. يوزپلنگ ايراني تبديل به نماد انقراض در كشور ما شده و اقدامات ملي و بين‌المللي براي نجات آن شدت گرفته است. يوزپلنگ آسيايي در رده گونه‌هاي جانوري شديد در معرض انقراض است كه از 100 قلاده باقيمانده آن 70 قلاده آن در ايران هستند و در معرض انواع و اقسام خطرها قرار دارند.
شايد فرهنگ‌سازي و نظارت‌هاي مختلف تا حدودي وضعيت يوزپلنگ را بهبود بخشيدند، اما گونه‌هاي ديگر در كشور ما حال خوبي ندارند. كشف 12 لاشه پلنگ در شش ماه اول سال 94 كه با دخالت عامل انساني كشته شده بودند نگراني‌ها را در اين زمينه افزايش داد. پلنگ در همه جاي ايران وجود دارد و شكار خودش و طعمه‌هايش مشكلات بسياري را براي اين گونه ايجاد كرده است، شكار پلنگ كار را به جايي رساند كه در كمتر از چهار ماه جريمه شكار پلنگ دوباره افزايش يافت. يك ماه قبل، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست گفت: «تصميم 20 برابر شدن جريمه شكار پلنگ ايراني در شوراي عالي محيط‌زيست كشور تصويب شده است».
ادامه‌دار بودن مساله شكار در كشور را از خلال گفته‌هاي مسئولان مختلف ميتوان دريافت. يك ماه قبل، فرمانده يگان حفاظت سازمان محيط زيست با اشاره به افزايش ۱۰ درصدي متخلفان دستگير شده در شش ماهه نخست
سال ۹۴ نسبت به همين مدت در سال ۹۳، از كاهش ۱۱ درصدي پرونده‌هاي قضائي تخلفات زيست محيطي در اين مدت خبر داد. حميدرضا خيلدار با اشاره به اينكه در شش ماهه اول سال 94 نسبت به همين مدت در سال 93، صيد غيرمجاز آبزيان 130 درصد رشد داشته است، گفت: «در اين بازه زماني در شكار غيرمجاز پرندگان 42 درصد كاهش و در شكار غيرمجاز پستانداران 55 درصد افزايش داشته‌ايم».
جريمه‌ها راه به جايي نبرد
افزايش شكارها در شش ماهه اول امسال در شرايطي روي مي‌دهند كه انتظار مي‌رفت با افزايش جريمه‌هاي شكار در اين بازه زماني شاهد كاهش شكار باشيم. بي‌اعتنايي به اين جريمه‌ها و اثرگذار نبودن آنها بيش از هر جايي در استان مازندران و به ويژه شهر فريدونكنار قابل مشاهده است؛ جايي كه به «بهشت شكارچيان» معروف است. شكار و صيد غيرمجاز در آن تعطيل‌بردار نيست و هر چهار فصل آن براي شكارچيان متخلف «فصل شكار» به شمار مي‌رود. براساس آمارهاي رسمي در استان مازندران حدود 20 هزار شكارچي داراي اسلحه، مجوز فعاليت دارند كه برآورد مي‌شود سالانه حدود 300 هزار قطعه پرنده توسط آنان و شكارچيان غيرمجاز شكار شود. سرد شدن هواي نيمكره شمالي كشور، پرندگان مهاجر را به قصد يافتن غذا به عرض‌هاي جنوبي و سرزمين‌هاي معتدل مي‌كشاند.
بر همين اساس، تالاب‌هاي ايران مامن و پناهگاه موقت و دائم براي بسياري از پرندگان مهاجر بوده و در اين ميان شهرستان فريدونكنار در استان مازندران به دليل شرايط خاص اقليمي و منابع غذايي فراوان، منطقه‌اي ويژه و منحصر به فرد براي زمستان‌گذراني پرندگان به شمار مي‌رود، اما ما ايراني‌ها چندان هم مهمان‌نواز نيستيم و معمولا تعداد بسياري از اين پرندگان كه گونه‌هاي نادري به شمار مي‌آيند در كشور ما قلع و قمع مي‌شوند و حتي كار به جايي رسيده است كه بعضي از كشورهاي اروپايي تمهيداتي انديشيده‌اند تا پرندگانشان به ايران مهاجرت نكنند.
حافظان بي‌حفاظ
افزايش جريمه‌ها زماني كه محيط بان كافي براي حراست از محيط زيست كشور ما وجود ندارد و آن تعداد محيط‌بان اندكي هم كه در كشور ما وجود دارند با مشكلات بزرگي در انجام وظيفه مواجه هستند، راه به جايي نخواهد برد. كمبود محيط‌بان ساده‌ترين مشكلي است كه در اين زمينه وجود دارد، كافي نبودن تعداد محيط‌بانان مشكلات ديگري را براي آنها به وجود مي‌آورد كه يكي از اين مشكلات كاسته شدن از وظيفه نظارتي آنهاست. براي حفاظت از محيط‌هاي چندين‌هزار هكتاري در نقاط مختلف كشور ما كه گونه‌هاي مختلفي از جانوارن كمياب در آنها زندگي مي‌كنند، تنها چند محيط‌بان وجود دارد و همين باعث مي‌شود كه آنها نتوانند از نقاط مختلف حراست كافي داشته باشند و بنابراین شكارچيان ماهر از دست‌شان می‌گريزند. اما اين تنها بخشي از ماجراست، نداشتن امنيت يكي ديگر از مشكلات مهمي است كه محيط‌بانان كشور با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند.
در حقيقت هر ساله تعداد زيادي از اين محيط‌بانان در اثر درگيري با شكارچيان مصدوم يا كشته مي‌شوند. با توجه به اينكه گرفتن مجوز شكار در كشور ما و تمديد آن كار چندان سختي نيست، زماني كه يك شكارچي در دام محيط‌بان مي‌افتد احتمال اينكه به محيط‌بان صدمه بزند زياد است. از سوي ديگر زماني هم كه درگيري رخ مي‌دهد و محيط‌بانان براي حفاظت از جان خود يا محيط زيست مجبور به شليك مي‌شوند، قوانين حمايتي لازم از آنها وجود ندارد و همين از انگيزه آنها براي برخورد با شكارچيان مي‌كاهد. به همين دليل اگر در كشور ما درد محيط زيست درك مي‌شود بايد قوانين صيد و شكار مورد بازنگري قرار گيرند و قوانيني به تصويب برسند كه بتوانند از حافظان محيط زيست حمايت كنند تا آنها را در انجام وظيفه‌شان توانا كنند، در غير اين صورت همان‌گونه كه تجربه نشان داده است افزايش جريمه به تنهايي راه به جايي نخواهد برد.
76 گونه جانوری در خطر انقراض
انواع تهدیدهای طبیعی و انسانی دست به دست یكدیگر داده‌اند و تنوع زیستی كشور ایران را با مشكل مواجه كرده‌اند. تهدیدی را كه شكار غیرمجاز برای گونه‌های جانوری ایجاد كرده است، می‌توان شناخته‌شده‌ترین صورت آن دانست.
۱۳۹۴/۱۰/۷
