تاریخچه آشفته روابط تهران-ریاض

به گزارش نما به نقل از فارس، خبرگزاری انگلیسی «رویترز» در گزارشی اجمالی به بررسی تنش‌های موجود در روابط تهران-ریاض پرداخت و نوشت: عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود را با ایران روز یکشنبه به خاطر حمله به سفارت خود در تهران قطع کرد. اقدامی که موجب بحران در روابط بین دو رقیب منطقه‌ای به دنبال اعدام یک روحانی شیعه صورت گرفت.

در این مجال به نوسان‌های روابط ایران و عربستان سعودی در 20 سال گذشته پرداخته می‌شود.

1987- ایران و عربستان سعودی تا آستانه قطع رابطه پیش رفتند و این حادثه هنگامی‌ رخ داد که در جولای 1987، 402 زائر که 275 نفر آن‌ها ایرانی بودند در جریان درگیری با پلیس شهر مقدس مکه کشته شدند.

متعاقب این حادثه معترضین در تهران با حضور در خیابان‌ها‌ سفارت سعودی را اشغال کرده و سفارت کویت را نیز آتش زدند. یک دیپلمات سعودی به نام «موسی القدم» به خاطر جراحت وارده در جریان شکسته شدن شیشه‌های سفارتخانه کشته شد و ریاض تهران را متهم به کم کاری در اعزام این دیپلمات مجروح به بیمارستان نمود. در آوریل سال 1988 به دستور «ملک فهد» ، پادشاه وقت سعودی روابط طرفین قطع شد.



1999، بهبود اوضاع

ملک فهد پیروزی «محمد خاتمی» در انتخابات ریاست جمهوری سال 2001 را تبریک گفت و آن‌را تایید قدرت گرفتن سیاست‌های اصلاح طلبانه در ایران نامید. خاتمی البته برای بهبود روابط تلاش کرد تا تنش در روابط ایران و عربستان سعودی که از پیروزی انقلاب ایران در سال 79 میلادی شروع شده بود را بهبود بخشد . خاتمی در سال 1999 نخستین رییس جمهور ایران شد که بعد از پیروزی انقلاب از عربستان دیدار کرد. دو کشور در آوریل 2001 در تلاش در روابط بهتر معاهده امنیتی را امضا کردند.



2003 ،سال رقابت منطقه‌ای

در این هنگام حکومت «صدام حسین » ریس جمهور وقت عراق سرنگون شد و شیعیان در این کشور قدرت گرفته و در نتیجه دگرگونی در سیاست‌های عراق همگام با همسویی سیاسی با ایران ایجاد شد. این زمان دوره ترس سعودی‌ها از برنامه هسته‌ای ایران به دنبال جانشینی «محمود احمدی نژاد» به عنوان رییس جمهور جدید با دیدگاه راسخ سلطه بر منطقه خلیج فارس و افزایش کثرت شیعیان منطقه بود.

در ژانویه 2007 عربستان به نماینده ایران اعلام کرد که تهران خلیج فارس را به خاطر ستیز با آمریکا بابت امور عراق و برنامه هسته ای خود به خطر افکنده است.



2011 ،سال آغاز بهار عربی

عربستان در این سال نیروهای خود را برای کمک به بحرین و سرکوب دموکراسی خواهان که غالبا شیعه مسلک و همسو با ایران بودند ،گسیل داشت. بحرین و عربستان سعودی بعدا ایران را متهم نفش آفرینی در بحرین نمودند.

اما اسناد ویکی لیکس در این سال پرده از تلاش‌های سران سعودی منجمله «ملک عبدالله» برای فشار بر واشنگتن در اتخاذ مواضع سخت علیه ایران و حتی استفاده از نیروی نظامی بابت برنامه هسته‌ای این کشور پرده برداشت .

عربستان سعودی شیعیان استان شرقی این کشور و نیز «شیخ نمر» را متهم به ارتباط با یک دولت خارجی یعنی ایران و تلاش در تفرقه افکنی نمود و کار حتی به زد و خورد پلیس و شیعیان این منطقه کشید. در این هنگام واشنگتن مدعی دسیسه ایران در ترور سفیر سعودی در واشنگتن شد. ریاض تهران را تهدید به پرداختن بهای این کار نمود.



2012، سال نبردهای نیابتی

عربستان در این سال حامی اصلی شورشیان سوری در سرنگونی «بشار اسد» رییس جمهور سوریه متحد ایران شد. ریاض اسد را متهم به نسل کشی و ایران را نیز متهم به اشغالگری نمود. تهران در واکنش ریاض را متهم به حمایت از اعمال خرابکارانه نمود.

عربستان سعودی در مارس 2015 حمله نظامی علیه یمن را برای متوقف کردن حوثی‌های شیعه متحد ایران آغاز کرد. ریاض ایران را متهم استفاده از شبه نظامیان در انجام کودتا نمود. تهران نیز عربستان را متهم به حمله هوایی علیه غیر نظامیان کرد.