نگاهی به آخرین آرایش انتخاباتی جریان های سیاسی

به گزارش نما اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از سه رکن مردمسالاری و جمهوریت نظام از ابتدا برای بنیانگذار فقید انقلاب و نیز مردم آشکار بوده است؛ از همین رو بود امام خمینی از مجلس به عنوان نهادی در راس امور نام برد؛ قوه مقننه ای که اگر اسیر جناح گرایی و دولت محوری نشود، چشم امید موکلانش برای بهتر زیستن است. وکلایش اما اگر در دام قدرت طلبی بیافتند نه تنها التیام بخش زخم های مردم نخواهند بود بلکه با تصمیم های نادرست امید مردم را ناامید می کنند. در زمینه اهمیت انتخابات مجلس دوره دهم سخن فراوان است و مجال اندک. در اهمیت آن همین بس که مردم بازهم مانند انتخابات خرداد 1392 با حضور خود می توانند عقلانیت را بر فضای کشور حاکم و از طریق صندوق رای تندروها را از میدان به در کنند تا اعتدال مجال بیشتری برای ساماندهی اوضاع کشور بیابد.
احزاب، تشکل ها و جمعیت ها چه در طیف اصولگرا و چه در طیف اصلاح طلب و اعتدالی با درک اهمیت رای مردم برای مجلس دهم مدت ها است که آهسته اما پیوسته برای پیروزی و به دست آوردن حداکثر کرسی ها در تلاش اند و با نزدیک شدن به هفتم اسفند نیز این تلاش ها سرعت یافته است. در زیر نگاهی اجمالی به آرایش انتخاباتی جناح های مختلف در فاصله حدود 40 روز مانده به انتخابات داریم.
**اصولگرایان
تجربه نامطلوب افتراق و جدایی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، اصولگرایان را در آزمون دشوار اتحاد برای انتخابات مجلس دهم قرار داد؛ آزمونی که اصولگرایان چندان در آن موفق نبودند اما تجربه خوبی برای این طیف بود تا به ائتلاف به جای اتحاد به عنوان گزینه بهینه خود بیاندیشند. زمزمه های ائتلاف که از اوایل سال جاری شنیده می شد در آذرماه پراکنش رسانه ای یافت و «محمدنبی حبیبی» دبیرکل «جمعیت موتلفه اسلامی» از تشکیل ائتلافی با تلاش گسترده «غلامعلی حدادعادل» خبر داد. جمعیت موتلفه از همان ابتدا بر حضور در این ائتلاف تاکید و عنوان داشته بود این تنها راه به دست گرفتن اکثریت مجلس است. به نظر می رسد تلاش های حدادعادل به عنوان سخنگوی ائتلاف تا به امروز نتیجه داده است و این ائتلاف در پنجمین نشست خود وارد مرحله تعیین فهرست های انتخاباتی شده است.
کنار هم قرار گرفتن شخصیت هایی چون «محمدرضا باهنر» و «علاالدین بروجردی» به عنوان نماینده «علی اکبر ولایتی» از یک سو و حضور چهره هایی چون «مرتضی آقاتهرانی» و «صادق محصولی» از سوی دیگر نشان می دهد که اصولگرایان برای حفظ ائتلاف و به سر انجام رساندن آن مصمم تر از سال 1392 هستند. گویا جدیت اصولگرایان «سعید جلیلی» را نیز برای حضور در ائتلاف ترغیب کرده و این نامزد انتخابات ریاست جمهوری یازدهم این بار ائتلاف را بر افتراق های شکست خورده ترجیح داده است.
از چهره های سرشناس و خبرسازی که چندی پیش در جلسه چهارم نشست شورای ائتلاف حضورشان در جمع اصولگرایان قطعی شده، «حمیدرضا حاجی بابایی» وزیر آموزش و پرورش دولت احمدی نژاد است که به نمایندگی از «جبهه یکتا» در این ائتلاف حضور یافته است. هرچند اما و اگرهای بسیاری درباره قانونی بودن تشکیل جبهه یکتا (یاران نزدیک به رییس جمهوری پیشین) وجود دارد اما به هر حال احمدی نژادی ها نیز در کنار پایداری ها، ایثارگران، جبهه ایستادگی، حامیان انقلاب اسلامی و موتلفه اسلامی زیر چتر آیت الله «محمدعلی موحدی کرمانی» به عنوان دبیرکل «جامعه روحانیت مبارز» حضور دارند؛ حضوری که موحدی کرمانی در آخرین دیدار با اعضای جبهه ایستادگی از آن تجلیل و ابراز خوشحالی کرده است. این تحولات اما روی دیگری نیز دارد و آن افتراقی است که هنوز چندان علنی نشده است.
اصرار بر حضور «علی لاریجانی» به عنوان وزنه غیرقابل انکار اصولگرایی در این ائتلاف و در برابر، بی میلی لاریجانی نشان می دهد که به رغم اعلام های قاطعانه در زمینه حضور تمام قد یا حتی معنوی لاریجانی در ائتلاف، وی به طور کامل در زمین اصولگرایان قرار نمی گیرد. از این رو به ظاهر حضور فراکسیون رهروان ولایت (نزدیک به لاریجانی) در ائتلاف به تصمیم اعضای این فراکسیون واگذاشته شده است. درباره این تصمیم می توان گفت در حقیقت این ائتلاف بود که به وزنه ای چون لاریجانی برای انتخابات نیازمند بود زیرا لاریجانی مطمئن است که آرای مردم قم او را بار دیگر راهی مجلس خواهد کرد. اگرچه لاریجانی حضور در راس قوه مقننه را دلیل حضور نیافتنش در ائتلاف بیان کرده است اما به نظر می رسد رییس مجلس دورنمای جالبی را برای ائتلافی تصور نمی کند که در آن هم لاریجانی و هم پایداری ها حاضر باشند.
«محسن رضایی» دیگر چهره تاثیرگذار اصولگرایان هرچند در شهریور امسال به طور علنی اعلام کرد که از فعالیت های سیاسی کناره گرفته و به سپاه بازگشته است اما شورای مرکزی ائتلاف از «عبدالحسین روح الامینی» به عنوان نماینده رضایی در این شورا نام می برند. اما و اگرهای حضور شهردار تهران در ائتلاف نیز همچنان ادامه دارد شورای ائتلاف در این مورد هم از حضور نماینده قالیباف خبر داده است اما هنوز اخبار موثقی از بیعت شهردار با شورای ائتلاف در دست نیست.
هرچند حجت الاسلام «حسین ابراهیمی» عضو ارشد جامعه روحانیت مبارز بر قطعی شدن وحدت اصولگرایان تاکید کرده و باهنر هم از قطعی شدن فهرست انتخاباتی تا پانزدهم بهمن خبر داده است اما باید منتظر ماند و دید که جناح پرنفوذ عرصه سیاسی کشور می تواند وحدت حداکثری خود را تا هفتم اسفند ادامه دهد یا به گفته «احمد توکلی» نماینده مجلس ممکن است نزدیک انتخابات پایداری ها لیست ائتلاف را کناری نهند و فهرست جدا ارایه کنند.
درباره شعارها و برنامه های ائتلاف اصولگرایان، گمانه زنی ها مختلف است اما می توان گفت اصولگرایان با این تصور که معضل اکثریت جامعه ایران اکنون اقتصاد و معیشت است تلاش می کنند بیشتر شعارها و برنامه های خود را حول این محور ارایه دهند. از این رو اصولگرایان به احتمال فراوان از ارایه شعارها و برنامه های مربوط به سیاست داخلی و خارجی و شعار آزادی های مدنی دوری خواهند کرد.
**اصلاح طلبان
اصلاح طلبان در انتخابات اسفندماه اندوخته و تجربه خوبی از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را به همراه دارند و هفتم اسفند را در امتداد 24 خرداد ارزیابی می کنند. اصلاح طلبان چه از طیف «کارگزاران» باشند و چه از «اتحاد ملت» و «اعتماد ملی» همگی به این باور رسیده اند که اتحاد در شرایط کنونی و با وجود همه تنگناها راه نجات کشور و اصلاحات است.
از دید برخی ناظران، اتحاد برای اصلاح طلبان بر خلاف اصولگرایان چندان دشوار نیست. دلیل نخست این ادعا به پیشینه و نوع گفتمان و اندیشه اصلاح طلبی با مولفه هایی نظیر تکثرگرایی باز می گردد که مجال پرداختن به آن در این بحث نیست و دلیل دوم آن هم میوه شیرین ریاست جمهوری 2 سال پیش است که اصلاح طلبان چشیدن طعم آن را مدیون اتحاد بودند. اصلاح طلبان در همین راستا و برای جلوگیری از موازی کار بین کمیته انتخابات جبهه اصلاحات و شورای راهبردی، به تدبیر رییس دولت اصلاحات شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان به ریاست «محمدرضا عارف» را تشکیل دادند؛ شورایی که در آن نمایندگان حزب جدید «ندای ایرانیان» و وزنه های اصلاح طلبی در حزب «اتحاد ملت»، اعضای حزب «اعتماد ملی»، «مجمع ایثارگران انقلاب» در بردارنده 20 تشکل و حزب حضور دارند.
شورای سیاستگذاری با وجود بیم و امیدها در زمینه رد صلاحیت نامزدهای اصلاح طلب همچنان درصدد است تا بهترین های اصلاحات را در فهرست خود قرار دهد و به مردم معرفی کند. در این پیوند، شورای سیاستگذاری مناطق رای را تقسیم بندی کرده اند و هر یک از وزنه های اصلاح طلبی بخشی از مناطق رای را مدیریت خواهد کرد. اقدام هایی چون امضای میثاق نامه نامزدهای اصلاح طلب برای کناره گیری در صورت لزوم، اعلام مرجع بودن شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان برای انتخابات، نزدیکی مواضع احزاب و تشکل ها در شورای سیاستگذاری، پذیرش محوریت معنوی «سید محمد خاتمی» و محوریت فیزیکی عارف نزد اصلاح طلبان همه نشانه هایی از انسجام این طیف سیاسی برای انتخابات پیش رو است.
اصلاح طلبان با توجه به حمایت های خود از دولت روحانی مبنای برنامه ها و شعارهای انتخاباتی خود را موفقیت های دولت قرار داده اند و همانطور که از شعار «امید و آرامش، رونق اقتصادی» بر می آید این گروه همچنان بر نقش پررنگ امید برای بازیابی آرامش و بهبود وضعیت معیشت مردم تکیه و تاکید دارند. البته نگرانی های اصلاح طلبان از رد صلاحیت ها سبب شده شورای سیاستگذاری برای کمتر شدن سوءتفاهم ها با ستادهای مختلف فعال در انتخابات نشست های متعددی برگزار کند تا در چارچوب های قانونی از حق حضور نامزدهای خود در انتخابات اسفند ماه دفاع کنند. باید منتظر ماند و دید که شورای نگهبان با تایید یا رد چهره های اصلاحات تا چه اندازه بر بازی سیاسی آنان تاثیرگذار خواهد بود.
**اعتدالگرایان
البته برخی هم از جریان سومی با نام اعتدال گرایان سخن می گویند. تا قبل از روی کار آمدن روحانی به عنوان رییس جمهوری اعتدالگرای ایران، شاید کمتر کسی با پیشینه و ظرفیت سیاسی اعتدالی ها آشنا بود. هرچند اعتدال همواره در دکترین 2 جناح اصولگرا و اصلاح طلب مورد توجه بوده اما حضور حزبی اعتدال گرایان پس از خرداد 1392 در عرصه سیاسی کشور پررنگ شده است. در آستانه انتخابات، دولت بر بی طرفی خود تاکید کرده است اما گفتمان اعتدالی که در نظر مردم قبول افتاده و امتحان خود را پس داده، بسیاری از هر 2 گروه اصولگرا و اصلاح طلب را برای پیوستن به این گفتمان وسوسه و ترغیب کرده است. حزب «اعتدال و توسعه» به عنوان اصلی ترین نمود سیاسی و حزبی گفتمان اعتدال اکنون در تلاش است تا مستقل و به دور از حاشیه ها به متن انتخاب مردم راه یابد و مجلسی نه برای دولت بلکه کنار دولت بسازد.