جان «آب» بالا آمد!

به گزارش نما به عبارت دیگر، وزارت نیرو به جای انجام وظایف قانونی و اساسی خود که همان حفظ آب‌های سطحی و زیرسطحی است، بیشتر به وظایف فرعی و سدسازی پرداخته است، از این رو به اذعان خیلی از کارشناسان و مسؤولان، عملکردش بویژه در زمینه مقابله با چاه‌های غیرمجاز به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی قابل دفاع نیست.

عملکرد نامطلوب وزارت نیرو طی 25 سال گذشته
دکتر احمد خرسندی استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران در این زمینه به قدس می‌گوید: عملکرد وزارت نیرو طی 25 سال گذشته در زمینه حفظ آب‌های سطحی و زیرزمینی خوب نبوده است.
وی با اشاره به اینکه برای وزارت نیرو سدسازی بیش از حفظ آب‌های سطحی و زیرسطحی اهمیت داشته و در اولویت بوده است، می‌افزاید: این وزارتخانه از مسیر اصلی اش خارج شده است.
وی با اشاره به اینکه اکیپ‌های بازرسی و آماربرداری وزارت نیرو باید از ابتدا با دقت و شدت با چاه‌های غیرمجاز برخورد می‌کردند، می‌افزاید: اما این اتفاق نیفتاد و حتی این اکیپ ها بی سر و صدا جمع‌آوری شدند و اکنون حوزه ستادی که مغز تصمیم‌گیری است حالش خوب نیست.
خرسندی اگرچه اذعان دارد وزارت نیرو در دولت یازدهم برخلاف دولت‌های قبل در برخورد با چاه‌های غیرمجاز جدی‌تر است، اما می‌گوید: این وزارتخانه می‌خواهد طبق قانون عمل کند، اما شرایط چندان برای این مهم فراهم نیست. یعنی شرایط منابع آبی کشور نسبت به 20 سال پیش خیلی تفاوت کرده است. کم کم منابع زیرسطحی ما دارد خشک می‌شود و این یک واقعیت است، بنابراین در چنین شرایطی نمی توان طی یک بازه زمانی کوتاه مدت وضعیت را به حالت اولیه بازگرداند.
وی نگاه مجلس در توسعه کشاورزی و اشتغال را یکی از عوامل بیرونی موفق نبودن وزارت نیرو در مقابله با چاه‌های غیرمجاز می‌داند و می‌گوید: مجلس شورای اسلامی دو بار طی 25 سال گذشته به چاه‌های غیرمجاز فرصت داده است. در واقع با تصویب طرح‌هایی وزارت نیرو را وادار به ارایه پروانه به چاه‌های غیر مجازی کرد که بیش از 10 سال از حفرشان می‌گذشت.

پلمب چاه‌های غیرمجاز چاره کار نیست
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز عملکرد وزارت نیرو را در زمینه جلوگیری از حفر یا پلمب چاه‌های غیرمجاز خوب توصیف نمی‌کند و می‌گوید: این وزارتخانه در ایجاد آبخوان‌ها برای انباشت آب و افزایش آب سفره‌های زیرزمین کوتاهی کرده است، ضمن اینکه تاکنون نتوانسته مانع از برداشت آب از چاه‌های غیرمجازی شود که در دشت‌های ممنوعه حفر شده‌اند.
احمد سجادی با اشاره به اینکه چاه‌های غیرمجاز سبب نشست زمین در خیلی از دشت‌های ممنوعه کشور شده است، می‌افزاید: این وزارتخانه باید جلوی چاه‌های غیر مجاز را می‌گرفت که متأسفانه این کار بخوبی انجام نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تصویب دو طرح از سوی مجلس برای صدور مجوز پروانه به چاه‌های غیرمجاز بالای 10 سال از برتری نگاه این نهاد به بحث توسعه کشاورزی در مقایسه با حفظ منابع آب‌های زیر زمینی حکایت ندارد؟ می‌گوید: مجلس افزون بر منابع آبی باید به تولیدات کشاورزی و اشتغال مردم هم توجه کند، از این رو وزارت نیرو نباید یک قانون را به همه بخش‌ها تسری بدهد و همه چاه‌های غیر مجاز را پلمب کند.
نماینده مردم فریمان در مجلس، پلمب چاه‌های غیرمجاز را کاری سطحی و مقطعی می‌داند و تصریح می‌کند: این یک راهکار موقتی است، بنابراین برای حل بحران آب در کشور بهتر است ابتدا آب‌های سطحی را مهار و با انباشت آن سطح سفره‌های زیرزمینی را افزایش دهیم، به همین دلیل طرح مهار و انباشت آب‌های سطحی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
وی در پایان از ضرورت مدیریت جامع آب سخن می‌گوید و می‌افزاید: این موضوع حتی به اندازه ایجاد وزارت آب اهمیت دارد، بنابراین دولت و مجلس باید نسبت به تشکیل مدیریت جامع آب اقدام کنند.
دولت روحانی و مدیریت آب
عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی نیز اگرچه از عملکرد گذشته وزارت نیرو در زمینه حفظ منابع آبی کشور و نحوه برخوردش با چاه‌های غیرمجاز انتقاد می‌کند و معتقد است که این وزارتخانه در بخش یاد شده تحت تأثیر فشارهای سیاسی بوده است، اما دولت آقای روحانی را دولت آب می‌خواند و می‌گوید: وزارت نیرو در دو سال گذشته در زمینه آب بویژه در بخش کشاورزی خیلی خوب عمل کرده است.
دکتر ابوالفضل خلیل پور با اشاره به اینکه چاه‌های غیرمجاز زیادی در بخش‌های مختلف خدماتی، صنعتی، مسکونی و کشاورزی وجود دارد، می‌افزاید: هم اکنون اولویت وزارت نیرو برخورد با چاه‌های غیرمجاز بخش‌های خدماتی، مسکونی و صنعتی است نه بخش کشاورزی.

پلمب چاه‌های غیرمجاز در دستور کار
مدیرکل دفتر نظام‌های حفاظت و بهره‌برداری آب و آبفای وزارت نیرو نیز آمار چاه‌هاي مجاز کشور را 437 هزار و 271 حلقه و شمار چاه‌هاي غيرمجاز را 103 هزار و 700 حلقه می‌داند و می‌گوید : پلمب چاه‌های غیر مجاز در دستور کار است.
در واقع بسترها و هماهنگی لازم از لحاظ حقوقی و امنیتی انجام شده و طی دو ماه آینده چاه‌های غیرمجاز پلمب می‌شوند. جواد میبدی، در همین زمینه می‌افزاید: البته برای دستیابی به هدف یاد شده باید همه مردم و دستگاه‌های مسؤول همکاری کنند. توصیه ما به کشاورزان این است که در اجرای طرح احیا و تعادل بخشی- که نصب کنتور هوشمند روی چاه‌های مجاز و پلمب چاه‌های غیرمجاز بخشی از آن است- به ما کمک کنند؛ زیرا در غیر این صورت آن‌ها بیش از دیگران ضرر می‌کنند.