ببر تا قهرمان شوی!

بازی استقلال و پرسپولیس مهمترین رودررویی دو تیم فوتبال در آسیا و یکی از معتبرترین دربی های جهان است. این مسابقه که به نام دربی سرخابی معروف است در سال 2008 توسط مجله ورلد ساکر به عنوان بیست و دومین شهرآورد مهم فوتبال جهان لقب گرفت. با اینکه مسابقه میان استقلال و پرسپولیس مسابقه ای میان دوتیم تهرانی است اما این مسابقه علاقمند و هوادارانی به اندازه تمام ایرانی ها در سراسر دنیا دارد. حتی در بسیاری از کشورهای همسایه علاقمندان زیادی در زمان برگزاری مسابقه پای تلویزیون می نشینند. همه اینها یعنی شهرآورد تهران مسابقه ای فراتر از یک مسابقه فوتبال و در اصل یک اتفاق و یا پدیده مهم اجتماعی است که درهرفصل فوتبال حداقل دوبار برگزار می شود.


تهران شهر دربی

تهران پایتخت بزرگ ایران در روز برگزاری دربی پایتخت به اندازه روزهای دیگر شلوغ و بی نظم است با این تفاوت که در این روز همه مردم لباسهایی به رنگ آبی یا قرمز به تن می کنند. البته که نه فقط تهران بلکه سراسر ایران چنین شرایطی را سپری می کند به طوریکه انگار هرکسی یا عاشق آبی استقلال است یا سینه چاک سرخ پرسپولیس. درروز برگزاری دربی تهران حتی یک خانواده و یک جمع کوچک نیز بااین چالش بزرگ مواجه است که بالاخره عده ای استقلالی هستند و عده ای پرسپولیسی و جالب تر اینکه دراین روز هرشخص تبدیل به یک طرفدار دوآتشه و جدی می شود. درروز برگزاری دربی از ساعت‌ها قبل از آغاز مسابقه خیابان های منتهی به استادیوم آزادی شلوغ و شلوغ تر می شوند هرچند بسیاری از مردم از شهرستان‌های دور و نزدیک از شب قبل در کمپ‌های اطراف ورزشگاه اردو زده اند. دربی یک ضیافت بزرگ برای مردم تهران و شاید تمام کشور است و مثل یک رسم و برنامه سنتی باعث می شود تا مردم برای برگزاری هرچه دلچسب تر این ضیافت تدارک ببیند. دوستان و فامیل دورهم جمع می شوند، کسب و کار آجیل فروشی ها و قنادی ها مثل روزهای قبل از عید دوباره رونق می گیرد. دربی امروز برای علاقمندانش فرارت یک از مسابقه مهم فوتبال است و همانطور که گفته شد یک آئین و رسم نود دقیقه ای است. به همین خاطر است که همه ، متفق القول دوست دارند دربی عاری از اتفاقات ناخوشایند باشند. اصلا دربی آنقدر مهم است و آنقدر تمرکز روی این بازی زیاد است که حتی کوچکترین اتفاق ها صدها برابر بزرگ می شوند و به همین خاطر است که می گویند هربازیکن و هرمربی نمی تواند مرد دربی باشد. به این دلیل است که همیشه دربی های پرحاشیه و جنجالی و کسانی که عاملان آن بودند هیچگاه در ذهن و قلب مردم جای نگرفتند. جامعه از دربی و عاملان برگزاری آن توقع بالایی دارند، توقعی به حق چراکه همه در شکوه و بزرگی این مسابقه سهیم هستند، از بازیکنان و مدیران و مربیان تا یک هوادار ساده در نقطه ای از کشور همه خود را جزئی از این ضیافت بزرگ می دانند.


 بهترین دربی های تاریخ

انتخاب بهترین دربی های سرخابی در تاریخ فوتبال دوتیم کاری دشوار است چرا که بی شک قدرت احساسات و حس علاقمندی به هرکدام از دوتیم حتی به یادآوردن خاطره شکست را برنمی تابد. اما از سوی دیگر هواداران فوتبال به چنان بلوغی رسیده اند که بعد از تکرار بازیهای بی روح و مساوی های سرد حاصل از ترس از شکست به صراحت اعلام کرده اند که حاضرهستند تیمشان ببازد اما مسابقه ای زیبا و هجومی و پرگل را شاهد باشند. اکنون دیگر دوران فلسفه نباختن به هرقیمت گذشته است چرا که هواداران فوتبال به چنان سطحی از شعور و تفکر رسیده اند که می دانند مهم لذت بردن از این ضیافت نود دقیقه ای است و نه نتیجه پایانی. شاید این اتفاق خوشایند فرهنگی حاصل گسترده گی فوتبال در جهان باشد چرا که هواداران فوتبال در ایران دیده اند که بارسلونا و رئال مادرید که زمانی بزرگترین دشمنان بودند و مساله شان حتی فراتر از فوتبال ، که جنگ بود سالانه در چند مسابقه رودرروی همدیگر قرار می گیرند و نتایج عجیبی را هم رقم می زنند.رئال در مادرید و مقابل صدهزارهوادارش 6 گل از بارسلونا می خورد و بارسلونا در نیوکمپ از رئال شکست می خورد و رئال مقابل چشم صدهزار کاتالانیایی جام قهرمانی را در نیوکمپ بالای سر می برد اما نه در زمین و نه روی سکو و نه هیچ کجای دیگری اتفاق بدی رخ نمی دهد. این به آن معنا است که همه قواعد بازی را پذیرفته اند و برخلاف تصور آنچه کمترین اهمیت را در یک مسابقه ای اینچنینی دارد نتیجه است. اهمیت دربی در بزرگی گستره مخاطبان است ، اهمیت دربی در حرکتی میلیونی برای ساختن لحظاتی زیبا و پرهیجان است. دربی یک میهمانی باشکوه برای لذت بردن است.
 
 زیباترین دربی های سرخابی
 اولین مساوی های تاریخ درتاریخ مسابقات دوتیم بازیها و نتایج خاطره انگیز زیادی وجود دارد. دربی استقلال و پرسپولیس کمی قبل از تولد پرسپولیس و در رقابت میان دوباشگاه پرطرفدار شاهین و استقلال متولد شد. وقتی شاهین منحل شد بازیکنان و البته هواداران این تیم دسته جمعی به پرسپولیس کوچ کردند تا فصل جدیدی در تاریخ فوتبال ایران رقم بخورد. اولین بازی دو تیم استقلال و پرسپولیس در فروردین سال 1347 و درورزشگاه شهید شیرودی(امجدیه سابق) برگزار شد. مسابقه ای که پایه های یک رقابت بزرگ و ماندگار بنیان گذاشت. این بازی در ورزشگاه مملو از جمعیت در نهایت با نتیجه بدون گل به پایان رسید. از چهره های سرشناس حاضر در دوتیم می توان به علی جباری و داریوش مصطفوی از استقلال مرحوم همایون بهزادی، ابراهیم آشتیانی و حمید جاسمیان در ترکیب پرسپولیس اشاره کرد. دومین دیدار دوتیم در دی ماه همین سال و در ورزشگاه شهید شیرودی برگزار شد که این بازی هم در نهایت بدون گل به پایان رسید. درواقع این دوبازی اولین مساوی های بدون گل تاریخ دربی نیز هستند. در تیم استقلال در این بازی چهره هایی چون منصورپورحیدری ، کارو حق وردیان وجلال طالبی به ترکیب اضافه شده بودند و محراب شاهرخی و عزیزاصلی برای اولین بار پیراهن پرسپولیس را دردربی به تن می کردند.


استقلال دو برد سه گله در دهه 40

اولین برد را دربی استقلال به دست آورد. درروز 31 مرداد 1348 و در ورزشگاه شیرودی این تیم با سه گل پرسپولیس را شکست داد با یک برد پرگل اولین پیروزی در تاریخچه دربی سرخابی را به نام خود رقم بزند. احمدمنشی زاده با گل دقیقه 8 خود نیز برای استقلال اولین گل زن تاریخ شهرآورد تهران لقب گرفت. علی جباری و کاروحق وردیان دو گل دیگر آبی ها را به ثمررساندند . ناظم گنجاپور نیز در 72 اولین گل پرسپولیس در تاریخ دربی و تنها گل سرخ‌ها در این دیدار را به نام خود ثبت کرد.اما در مهر ماه سال 1349 و یک بعد از اولین پیروزی استقلال در دربی این تیم موفق شد یک پیروی سه گله دیگر را برحریف نامدار خود به دست آورد. این بازی که یک مسابقه دوستانه بود در پایان با نتیجه سه بردو به نفع استقلال به پایان رسید. جواد قراب ، کاروحق وردیان و عباس مژدهی گل های استقلال و علی پروین و حسین کلانی گلهای پرسپولیس را به ثمررساندند.


 ادامه روند پیروزی با سه گل

استقلال در تاریخ دربی پیروزیهای پرگل با سه گل را چندباری مقابل پرسپولیس به دست آورده و در میان بردهای پرگل این در دربی بردهای سه گله در بالاترین رتبه قرار دارند. این تیم در شانزدهمین دربی سرخابی که در اردیبهشت سال 52 برگزار شد نیز موفق شد پرسپولیس را با سه گل مرحوم غلامحسین مظلومی دوگل و مسعود مژدهی یک گل دربرابر تنها گل مرحوم صفر ایرانپاک مغلوب کند. اما دو سال بعد و در اردیبهشت سال 54 در بیستمین دربی تاریخ استقلال باردیگر یک پیروزی قاطعانه با سه گل را به دست آورد. در این بازی که در ورزشگاه شیرودی برگزار شد استقلال با گل های محرم عاشری ،حسن روشن و سعید مراغه چیان حریف نامدار خود را مغلوب کرد. این پیروزی یکی از بهترین بردهای استقلال در تاریخ دربی به شمار می آید چرا که دراین بازی پرسپولیس موفق به بازکردن دروازه استقلال نشد.


 پیروزی بزرگ بعد از بیست سال
 بیست سال بعد از آن پیروزی مقتدرانه با سه گل در دربی ، استقلال در چهلمین مسابقه رودررو با پرسپولیس موفق شد یکی دیگر از بهترین بردهایش را در تاریخ دربی به دست آورد. در مردادسال 1374 یکی از زیباترین مسابقات تاریخ دربی در حالی رقم خورد که دوتیم با مجموعه ای از بهترین بازیکنان فوتبال ایران رودرروی هم صف آرایی کردند. در این بازی که با قضاوت ساندروپل مجارستانی برگزار شد ادموند اختر، صادق ورمرزیار و محمد تقوی سه گل استقلال را به ثمر رساندند. استقلال در این بازی موفق شد یکی از پرمهره ترین پرسپولیس ها را اینچنین مغلوب خود کند. مرتضی کرمانی مقام تنها گل پرسپولیس را در این بازی زیبا و شاید یکی از زیباترین دربی های تاریخ به ثمر رساند.


بازگشت به دوره اقتدار

بعد از پیروزیهای باارزش و مداوم استقلال در دربی تا میانه های دهه هفتاد و بعد از پیروزی پرگل در دربی چهلم در سال 74 استقلال نتوانست پیروزی مهمی را تا 5 سال در دربی به دست بیاورد اما از سال 1379 دوره اقتدار استقلال در دربی ها باردیگر آغاز شد. بعد از پیروزی یک برصفر با گل علیرضا اکبرپور در دربی 50 این تیم ابتدا در سال 82 ودردربی 55 با دو گل علی سامره و محمود فکری دربرابر تک گل عیسی ترائوره پرسپولیس را برد. اما در اسفند سال 1383 و در یکی از زیباترین دربی های تاریخ استقلال باردیگر موفق بردی با سه گل را در دربی به دست بیاورد. در این مسابقه که استقلال موفق شد بازی باخته را در نهایت با حساب سه بردو ببرد رضا عنایتی، محمود فکری و پیروز قربانی گل های این تیم را به ثمررساندند و در طرف مقابل سهراب انتظاری و شیث رضایی گلزنی کردند. بی تردید این مسابقه یکی از شیرین ترین بردهای استقلال در دهه های اخیر برای هواداران این تیم است.
 
 عصر جدید قهرمانی در دربی
 اما عصر جدید موفقیت های استقلال در دربی بعد از یک وقفه طولانی و مساوی های پرتعداد و کلافه کننده در دهه هشتاد در اواخر این دهه و از دربی 69 آغاز شد. درمهرماه سال 89 استقلال با تک گل فرهاد مجیدی ستاره محبوب و بزرگش که در دقیقه 1+90 به ثمررسید دورجدیدی از پیروزی هایش در دربی را کلید زد. این تیم دربی 70 را نیز را با تک گل آرش برهانی که در همان نیمه اول به ثمررسید برد و در دربی هفتاد و یک که در شهریور سال 90 در ورزشگاه آزادی برگزار شد با دوگل فرهاد مجیدی و مجتبی جباری در برد در دربی هت تریک کرد.


آخرین پیروزی بزرگ

اما آخرین پیروزی استقلال در دربی یک برد بزرگ و به یادماندنی با سه گل است که اتفاقا با مربیگری پروزی مظلومی رقم خورده است. در سال 90 استقلال در پنجمین رویارویی مستقیم دو تیم در یک سال و در مرحله نهایی جام حذفی در یک بازی مقتدرانه یکی از بهترین پیروزیهای تاریخش را به دست آورد. دراین بازی که در نود دقیقه بدون گل به پایان رسید مجتبی جباری دو گل و اسماعیل شریفات یک گل در وقتهای اضافه بازی به ثمررساندند تا استقلال این بازی را با نتیجه سه برصفر به پیروزی برسد.


 پرسپولیس اولین برد با 4 گل
 جالب است بدانید که از زمان تولد دربی سرخابی در سال 1347 و به مدت سه سال پرسپولیس نتوانست برحریف بزرگش استقلال پیروز شود و در تمام بازیهای قبلی یا مساوی کرده و یا به این تیم باخته بود. اما دربهمن سال 1350 عاقبت نوارناکامی های پرسپولیس در دربی پاره شد و این تیم توانست با یک برد پرگل در هشتمین جدال رودررو اولین پیروزی خود در تاریخ دربی را جشن بگیرد. پرسپولیس در این بازی پرسپولیس موفق شد با 4 گل استقلال را شکست دهد. حسین کلانی دو گل، صفر ایرانپاک و محمود خوردبین چهار گل پرسپولیس را به ثمررساندند و تک گل استقلال را علی جباری زد. پرسپولیس دوماه بعد و در فروردین سال 51 باردیگر موفق شد استقلال را شکست دهد و این بار بازی را با دو گل صفرایرانپاک و حسین کلانی دوبرصفر برد.


معروفترین دربی تاریخ

اما شاید معروفترین دربی تاریخ همان مسابقه ای باشد که چهل سال است هواداران پرسپولیس آن را به عنوان نماد پیروزیهای خود در شهرآورد انتخاب کرده اند. بعد از اینکه پرسپولیس در دربی های دهم و یازدهم مقابل استقلال شکست خورد بازی دوتیم در شهریور 52 یکی از ماندگاترین دربی های تاریخ شد. در این روز پرسپولیس با شش گل استقلال را شکست داد تا بحث ها و منازعات طولانی و تمام نشدنی درباره این بازی تا امروز ادامه داشته باشد. به دلیل همزمانی این مسابقه با بازیهای کشتی قهرمانی جهان این مسابقه از تلویزیون پخش نشد و درحال حاضر کمترین سندی از این مسابقه در آرشیو جراید و صدا و سیما وجود دارد به حدی که حتی برخی وجود چنین مسابقه ای را انکار کردند. با این حال پرسپولیس در این مسابقه با هت تریک همایون بهزادی ، دوگل ایرج سلیمانی و تک گل حسین کلانی بزرگترین افتخارش در تاریخ دربی پایتخت را رقم زد.


 بازگشت بعد از افول بزرگ

پرسپولیس دربی های پانزدهم ،هفدهم و بیست و یکم را هم در سالهای 53 و 54و 56 به ترتیب با نتایج دوبریک و دوبرصفرو دوبریک به پیروزی رسید اما ناگهان روند بردهای این تیم باردیگر متوقف شده و تا سال 1365 و هشت سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هیچ بردی در دربی به دست نیاورد. هرچند در فاصله سالهای 62 تا 65 و به مدت سه سال این دوتیم هیچ مسابقه رسمی و مستقیمی باهم نداشتند. درخردادسال 65 پرسپولیس اما موفق شد اولین پیروزی بزرگش در دربی را بعد از انقلاب اسلامی و بعد از 9 سال مقابل استقلال به دست آورد. در این مسابقه زیبا و خاطره انگیز پرسپولیس با دو گل شاهرخ بیانی که از استقلال به پرسپولیس آمده بود و تک گل ناصرمحمدخانی استقلال را که مرحوم ناصرحجازی کاپیتانش بود شکست داد.


 پایان ناکامی بزرگ دوم
 پرسپولیس در آذر سال 68 و درحالی که تقریبا تمامی ستاره های بزرگش را از دست داده بود موفق شد استقلال را باتمام مهره ها و نام های بزرگش با تک رضا عابدیان شکست دهد اما بعد از این برد و به مدت 7 سال بارنتوانست موفقیتی در دربی به دست آورد. این تیم حتی در سال 73 و درحالی که باانگیزه به دست آوردن بردی پرگل به دربی جنجالی آمده بود اما در نهایت باحکم فدراسیون سه برصفر بازنده شد تا هواداران این تیم برای چشیدن طعم برد در دربی هفت سال منتظر باشند. عاقبت اما در مهرماه 75 و دردربی 42 پرسپولیس با تک گل ادموند بزیک استقلال را شکست داد تا دوره بزرگ ناکامی هفت ساله اش را پایان دهد.
 
خداحافظی آقای گل و تولد یاغی
 دربی 43 نیز برای پرسپولیس یک دربی خاطره انگیز و فراموش ناشدنی است. در این بازی که مسابقه خداحافظی فرشاد پیوس ماشین گلزنی باشگاه بود پرسپولیس با سه گل ادموند بزیک، مهدی مهدوی کیا و بهنام طاهرزاده به پیروزی رسید. اما بعد از این دربی معروف و از مسابقه شماره 44 دوتیم که درآبان 88 برگزار شد دربی یک ستاره تازه را به خود دید. مهدی هاشمی نسب مدافع پرسپولیس موفق شد با تک گلش این تیم را به پیروزی برساند. پرسپولیس موفق شد دربی های 46 و 48 را نیز با کمک گلهای مهدی هاشمی از استقلال ببرد اما جالب است که درسال 79 و دردربی 49 هاشمی نسب با لباس استقلال دروازه پرسپولیس را بازکرد تا دومین یاغی بعد از شهرخ بیانی باشد که در دربی گل می زند. پرسپولیس البته در دربی های 54 و 61 نیز با نتیجه دوبریک موفق شد دو برد دیگر به دست آورد.


شوت کریم به قلب مساوی ها

بعد از شش دربی پیاپی که با نتیجه یک بریک به پایان رسید پرسپولیس در سال 85 و در دربی 68 طلسم تساوی ها را شکست. در این بازی مرحوم هادی نوروزی و کریم باقری برای پرسپولیس گل زدند و فرهاد مجیدی تک گل استقلال را به ثمر رساند. با اینحال تا دوسال بعد از این بازی پرسپولیس باردیگر نتوانست در دربی موفقیتی به دست آورد تا اینکه در بهمن سال 90 دربی معروف دیگری رقم خورد. در این مسابقه پرسپولیس ده نفره و با هت تریک ایمون زاید سه بردو استقلال پرستاره را برد تا یکی از به یادماندنی ترین دربی های تاریخ رقم بخورد. جالب است که بعد از این برد و به مدت سه سال چهار دربی با تساوی بدون گل به پایان رسید اما در آذر 93 پرسپولیس بازهم طلسم تساوی را شکست. این تیم با گلهای محمد نوری و امیدعالیشاه دربرابر تک گل سجاد شهباززاده به پیروزی رسید. پرسپولیس دربی هشتاد را هم در اردیبهشت 94 با تک علی علیپور برد.