به گزارش نما به نقل از ایرنا، خبر حضور هفت هزار مامور نامحسوس پليس امنيت اخلاقي در معابر عمومي شهر تهران، در چند روز اخير بازتاب هاي فراواني در روزنامه ها، رسانه ها و شبكه هاي اجتماعي داشت و در آن ها اظهارنظرها و تحليل هاي جامعه شناختي و حقوقي بسياري درباره اين اقدام پليس تهران منتشر شد.
در ادامه مروري بر حاشيه هاي حضور تازه و نامحسوس گشت ارشاد در فضاي رسانه اي و مجازي خواهيم داشت.
*** نگاه رسانه ها به جنبه هاي حقوقي، فرهنگي و اجتماعي گشت ارشاد نامحسوس
پس از انتشار خبرها و تصاوير نيروهاي گشت ارشاد نامحسوس، برخي روزنامه ها و رسانه هاي خبري، به بررسي ابعاد حقوقي و اجتماعي اين تصميم پليس تهران بزرگ پرداختند.
«بهمن كشاورز» حقوقدان و وكيل دادگستري، روز سه شنبه سي و يكم فروردين در روزنامه «اعتماد» به تحليل حقوقي اقدام پليس پايتخت در ايجاد گشت ارشاد نامحسوس پرداخت و نوشت: آنچه گفته شده اين است كه اين افراد بايد در صورت مشاهده موارد ناهنجاري همچون مزاحمت براي نواميس، آلودگي صوتي، كشف حجاب در خودرو و انجام حركات نمايشي در خيابان، شماره پلاك خودرو را برداشته و از طريق سامانه پيامكي به مركز پليس امنيت اخلاقي اطلاع دهند. بنابراين به نظر مي‌رسد تشخيص مصداق با كساني است كه مشخص نيست در اين زمينه‌ها صاحب صلاحيت و تخصص باشند. توضيح اينكه مثلا در مورد كشف حجاب، اين قاضي و مقام قضايي است كه مي‌تواند بگويد آنچه واقع شده مصداق كشف حجاب هست يا نيست يا تشخيص آلودگي صوتي احتمالا صرفا به وسيله ماموران آموزش‌ديده راهنمايي و رانندگي ممكن است و بالاخره «ناهنجاري» بر حسب اينكه هنجار يا «بهنجاري» از ديدگاه كسي كه رويدادي را مي‌بيند چه باشد مي‌تواند موارد بسيار گوناگون و حتي متناقضي را در بر گيرد.
در ادامه آمده است: فراموش نكنيم كه ماده ١٦٨ قانون آيين دادرسي كيفري مقرر مي‌دارد بازپرس نبايد بدون دليل كافي براي توجه اتهام كسي را به عنوان متهم احضار يا جلب كند، تخلف از مقررات اين ماده موجب محكوميت انتظامي تا درجه ٤ است. به طور كلي به نظر مي رسد از هر اقدامي كه باعث دخالت افراد غيرحرفه اي در اموري مي‌شود كه مستلزم داشتن اطلاعات خاص است بايد خودداري شود. واضح است امور قضايي و حقوقي مي تواند مهم ترين اين موارد تلقي شود. والله اعلم.
روزنامه «همشهري» نيز با طرح ۶ پرسش از پليس، تصميم ساماندهي گشت ارشاد نامحسوس را به چالش كشيد و نوشت: ۱- امسال چه تفاوتي نسبت به سال هاي گذشته دارد كه نياز به اجراي اين طرح و اضافه كردن ۷ هزار نيروي نامحسوس گشت امنيت اخلاقي احساس و اين طرح اجرا شد؟ ۲- شيوه شناسايي، جذب و آموزش اين افراد چگونه و بر اساس چه معيارهايي بوده است؟ ۳- آيا اين افراد شغل ديگري دارند يا به صورت تمام وقت با ناجا همكاري مي كنند؟ و اين كه آيا اين همكاري آن ها به صورت افتخاري است يا خير؟ ۴- چه تدبيري براي راستي آزمايي گزارش هاي اين افراد انديشيده شده است؟ آيا احتمال ارسال گزارش غيرواقعي وجود ندارد؟۵- شهروندان در صورت اعتراض به اين گزارش ها چه مسيري را بايد دنبال كنند؟۶- چرا تصويري از تعدادي از اين ماموران در رسانه ها منتشر شده است؟ اين موضوع با فعاليت نامحسوس اين افراد تعارض دارد.
روزنامه «آفتاب يزد» هم تحليلي جامعه شناختي از «امان الله قرايي مقدم» جامعه شناس و مدرس دانشگاه، درباره طرح گشت ارشاد نامحسوس منتشر كرد. در اين تحليل آمده است: اين طرح براي برخورد با مزاحمان نواميس اقدام بسيار خوبي است. اما در مورد بحث حجاب من معتقدم موفق نخواهد بود، زيرا تجربه اين موضوع را ثابت كرده است. نكته اصلي اينجاست كه اين اقدامات نه تنها تاثيري در فرهنگ سازي نداشتند كه اتفاقا نتيجه عكس هم به دنبال دارند.
در ادامه مي خوانيم: مسئولان بايد در ابتدا به دنبال ريشه هاي اين ناهنجاري اجتماعي باشند، سپس با آموزش‌هاي درست و ايجاد علاقه در جوانان و فرهنگ‌سازي، بدحجابي در جامعه را اصلاح كنند. اجبار هيچ گاه به معناي فرهنگ سازي نيست. جوانان ما مجاب نشده‌اند بلكه اجابت مي كنند.
قرايي مقدم افزود: به شدت با ورود پليس به اين قضيه مخالفم هم به لحاظ وجهه و اعتبار و منزلت اجتماعي كه پليس در جامعه دارد و هم به لحاظ تاثيري كه در افكار عمومي دارد.
كانال خبري «ايسنا» نيز ديدگاه «اميرمحمود حريرچي» جامعه شناس و مدرس دانشگاه در اين مورد را منعكس كرد و نوشت: اجراي اين طرح به دلايل متعدد، هم موجب تشديد ناامني رواني بين شهروندان تهراني مي‌شود و هم به ضرر پليس است. ... تصميم براي فعاليت نامحسوس پليس امنيت اخلاقي مي تواند نشان دهنده اثربخش نبودن فعاليت محسوس در اين زمينه توصيف شود. البته با اجراي اين طرح، پليس مظلوم هم واقع مي‌شود چرا كه افراد متخلف از اين طرح مي توانند سوء استفاده كنند و رفتارهاي ناهنجار خود را به گردن پليس بيندازند.
به باور حريرچي، اجراي اين طرح حاشيه امني را براي سوءاستفاده كنندگان و متخلفان به وجود مي‌آورد، چراكه فردي كه مورد تذكر قرار مي گيرد نمي تواند تشخيص دهد كه پليس با او برخورد كرده است يا فردي غيرمسوول و حتي زمينه اخاذي فراهم مي‌شود. صرف وضع قانون و اجراي گشت‌هاي نامحسوس و محسوس نمي‌توان به نتيجه مطلوب رسيد؛ در واقع به جاي برخورد اينگونه با ناهنجاري هاي اخلاقي بايد فرهنگ سازي كنيم.
كانال «بهار نيوز» نيز اين پرسش را مطرح ساخت: در حوزه اجتماعي، آيا براي شهروندان ايراني اين سوال و ابهام وجود ندارد كه چگونه در همين راهپيمايي ۲۲ بهمن سال گذشته (۹۴) مشابه همين زناني كه اين روزها از خودروهايشان به جرم بدحجابي و پوششان پياده و خودروهايشان ضبط مي‌شود، آزادانه در خيابان آزادي تهران راهپيمايي كرده و خبرگزاري هاي و رسانه هاي خاص با افتخار در گزارش هاي تصويري ۲۲ بهمن، تصاوير قد و نيم قدشان را مخابره مي‌كردند، حالا تاوان كدام پوشش متفاوتشان را مي‌دهند؟ قصد دفاع از بي حجابي يا بدحجابي نيست. بحث بر سر تناقص ها است.
*** واكنش مسوولان و چهره هاي سياسي
اعلام ساماندهي گشت ارشاد نامحسوس، واكنش چهره هاي سياسي را نيز در پي داشت. كانال خبري «ايلنا»، سخنان رييس جمهوري در اين زمينه را منتشر كرد. وي اين سخنان را روز سه شنبه سي و يكم فروردين در سفر استاني به سمنان و در پاسخ به پرسش خبرنگاران بيان كرد.
به نوشته ايلنا، «حسن روحاني» رييس جمهوري، با بيان اينكه كرامت انساني را خدا به انسان ها داده و اين كرامت مقدم بر دين است، گفت: يك طرح هايي در كشور اجرا مي شود كه بخشي از آن مربوط به دولت مي شود و بخشي از طرح ها نيز مربوط به دستگاه هاي ديگر مثل قوه قضاييه يا ديگر نيروهاي است. اولين وظيفه ما در قبال مردم احترام به شخصيت و جايگاه و كرامت مردم است. همه ما بايد در زمينه فرهنگي كار و تلاش و به گونه اي عمل كنيم كه مسئله اي كه از طريق فرهنگي قابل حل است از طرق ديگر حل نكنيم.
كانال خبري «عصر ايران» نيز نظر موافق يكي از اعضاي جامعه روحانيت مبارز را درباره گشت امنيت اخلاقي منتشر كرد و نوشت: طرح امنيت اخلاقي بايد به روش عاقلانه و ديني انجام شود و لازم است مجريان اين طرح راه صحيحي براي اجرا داشته باشند. نمي‌دانم نحوه عملكرد مجريان اين طرح چگونه است اما در مجموع درست نيست در نظامي كه با خون شهدا آبياري شده و رهبرانش نيز بارها درباره حاكميت اصول اسلام در آن سخن گفته‌اند، شاهد بي حجابي باشيم.
توجه محسوس رسانه ها به گشت ارشاد نامحسوس
اعلام رسمی ساماندهی هفت هزار نیروی گشت ارشاد نامحسوس برای رصد اخلاقی شهروندان در سطح شهر تهران با تصمیم پلیس امنیت اخلاقی پایتخت، طی روزهای گذشته مورد توجه بسیاری از روزنامه ها و رسانه های مجازی قرار گرفت.
۱۳۹۵/۲/۲
