به گزارش نما - فرصت امروز نوشت:جذب سرمایه‌گذاری خارجی مهم‌ترین گزینه‌ای است که در رسیدن به رشد اقتصادی 5 درصدی در سال جاری، هم تئوریسین‌های اقتصاد و هم فعالان اقتصادی در آن اتفاق نظر دارند.
حتی صندوق بین‌المللی پول هم آن را پیش‌بینی کرده است. اما با وجود این نظرات محکم هنوز کلید نخورده است.
هنوز مذاکرات هسته‌ای به روزهای پایانی‌اش نرسیده بود که اروپایی‌ها پاشنه‌ها را بالا کشیدند و راهی سفر به ایران شدند، سر صحبت آنها با فعالان تجاری باز شد و نشست و برخاست‌ها هنوز ادامه دارد، مخالفان داخلی و خارجی هم بیکار ننشسته‌اند و برای آینده این گشایش تار و پود سیاه می‌بافند. سرانجام گره از کار با بانک‌های کوچک باز شد و حالا تعللی که در ایجاد روابط با بانک‌های بزرگ پیش آمده، آن را نه مسئله‌ای قابل حل بلکه بهانه‌ای از سوی خارجی‌ها تعبیر کرده و نیشخندی حواله داخلی‌ها می‌کنند. اما اشکال کار کجاست؟
مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران توقع غیر‌واقعی ایجاد شده را ایراد کار می‌داند. او معتقد است انتظاری که به وجود آمده این است که مذاکره با خارجی‌ها بلافاصله بعد از ورود به عقد قرارداد منجر شود اما این‌طور نیست. خوانساری بحث تجارت را از سرمایه‌گذاری کاملا متفاوت می‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: در مورد خریدوفروش ممکن است چندین ماه بحث کنند تا به توافق برسند اما بحث سرمایه‌گذاری قطعا به رفت‌و‌آمد‌ها، نشست‌های طولانی، مذاکرات و به جلب اعتماد نیاز دارد.
خوانساری معتقد است درباره تاخیر در شروع سرمایه‌گذاری خارجی تبلیغات منفی‌ای در داخل کشور وجود دارد. او می‌گوید: این تاخیر کاملا واقعی است و برای ما غیر‌قابل پیش‌بینی نبود، به هر حال زمان‌بر است و دو طرف باید همدیگر را بشناسند و شرایط هم را قبول و مذاکره کنند. من این آمادگی را در دو طرف می‌بینم اما زمان می‌برد.
به گفته رئیس اتاق تهران، بخشی از این تعلل به دلیل قطع ارتباط ایران با دنیا در بیش از یک دهه گذشته است که باعث شده کشور از بسیاری از مکانیزم‌های روز دنیا عقب بماند. این فعال باتجربه بخش خصوصی در توضیح دلیل دیگر می‌گوید: در داخل کشور در برخی موارد عدم شفافیت وجود دارد و خارجی‌ها روی این مسئله بسیار حساس هستند. اگر بحث‌هایی مانند تورم و ارز هر چه زودتر روشن شوند کارجذب سرمایه‌گذار خارجی تسریع خواهد شد.
رئیس کنفدراسیون صادرات نیز روند کار سرمایه‌گذار خارجی از زمان ورود تا تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در ایران را طولانی می‌داند و مانند رئیس اتاق تهران معتقد است این روند دور از انتظارش نبوده است.
محمدلاهوتی بررسی وضعیت محیط کسب‌و‌کار و رتبه کشور در امنیت سرمایه‌گذاری را بیش از هر چیز برای خارجی‌ها مهم می‌داند و با اشاره به تبلیغات منفی علیه ایران در دوران تحریم به «فرصت‌امروز» می‌گوید: به هر حال تصویر منفی از کشور ما وجود داشت و همچنان هم ایجاد می‌شود، حالا برخی مخالفان خارجی هستند و برخی هم داخلی که با تعابیرشان به این مسئله دامن می‌زنند. اما مساله مهم این است که ورود سرمایه‌گذار و بررسی وضعیت برای مشارکت و سرمایه‌گذاری، یعنی موج اول اتفاق افتاده است.
این فعال اقتصادی ورود به مرحله اجرایی را موج دوم می‌نامد و آن را زمان‌برتر از موج اول می‌داند. لاهوتی می‌گوید: تنها چهارماه از اجرایی‌شدن برجام گذشته است و نباید انتظار داشته باشیم در این زمان کوتاه موج دوم اتفاق بیفتد. به گفته او حتی سرمایه‌گذاران خارجی هم که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند بالغ بر یک سال برای گذراندن این روند باید وقت صرف کنند.
عضو اتاق تهران می‌گوید: اگر فکر می‌کنیم ورود تمامی سرمایه‌گذارهای خارجی که در قالب هیأت‌ها به ایران می‌آیند، منجر به سرمایه‌گذاری می‌شود، اشتباه است اما این طور هم نیست که هیچ‌کدام از این هیات‌ها منجر به سرمایه‌گذاری نشود.
لاهوتی معتقد است کشور ما جذابیت‌هایی دارد اما اگر برخی شرایط مانند قوانین سرمایه‌گذاری تسهیل شود، به جذب سرمایه خارجی سرعت خواهد بخشید. به گفته او، این قوانین در دو سال گذشته تغییرات مثبتی داشته اما با استانداردهای کشورهای همسایه مانند ترکیه و امارات که توانستند خیلی پیشرفت کنند، هنوز فاصله زیادی دارد.
رئیس کنفدراسیون صادرات توصیه می‌کند، توقع‌مان را از این سطح که ورود هیأت‌ها به سرمایه‌گذاری منجر شود باید پایین بیاوریم. او می‌گوید: در هیچ جای دنیا این‌طور نیست، حتی در کشورهایی که شاید از نظر قوانین خیلی باثبات‌تر و بی‌نقص‌تر از کشور ما هستند، جذب سرمایه خارجی با سرعت اتفاق نمی‌افتد و زمان می‌برد.
از سوی دیگر، مهدی پورقاضی رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران معتقد است، طرف‌های ایرانی انتظارشان بالاتر از چیزی است که وجود دارد. او می‌گوید: الان توقع این است که خارجی‌ها وقتی وارد شوند، بلافاصله سرمایه‌گذاری کنند، هیچ کس این‌گونه وارد یک بازار جدید نمی‌شود. آنها عمدتا در مرحله اول برای شناسایی بازار و در مرحله دوم برای فروش محصولات‌شان می‌آیند، انتظار داشتن برای جذب سرمایه‌گذاری به نظر من هنوز زود است.
به گفته این فعال اقتصادی سرد و گرم چشیده، صحبت‌ها با خارجی‌ها تا به حال بیشتر بر محور فروش محصولات‌شان بوده، در صورتی که مراودات بانکی درست شود، ممکن است خارجی‌ها برای فاینانس پروژه‌ها بیایند، اما برای سرمایه‌گذاری، بعد از یک مطالعه خوب خواهند آمد.
مهدی‌پور قاضی، جذابیت برای سرمایه‌گذاری را فراتر از آن چیزی می‌داند که در عموم تعبیر شده است، او در توضیحات بیشتر می‌گوید: ما فکر می‌کنیم جذابیت داریم، واقعیت این است مشکلات بوروکراسی درایران بسیار شدید است و قوانین شفافیت ندارند، روند کارها خیلی طولانی است و از طرفی دیگر ما در یک منطقه جنگ‌زده هستیم. کسی که می‌خواهد سرمایه‌اش را جایی ببرد، اول به دنبال امنیت و بعد به دنبال سود است. در مناطق اطراف ما جنگ است و این سرمایه‌گذاری را دچار تعلل می‌کند.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران جذب سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت را خوش‌بینانه تعبیر می‌کند و می‌گوید: همه هیأت‌هایی که به تهران آمدند و حدود 150 گروه 20 تا 300 نفری را شامل می‌شوند، کاملا با اهداف کاری و سرمایه‌گذاری به ایران آمدند آنها برای تفریح نیامدند، آنها جدی هستند و می‌خواهند کار کنند. اما اگر شروع نمی‌کنند به این دلیل است که شرایط را فراهم نمی‌بینند و این ما هستیم که باید شرایط را فراهم کنیم.
براساس گزارشی که اتاق تهران مبنی بر ضرورت جذب سرمایه خارجی 40 تا 50میلیارد دلاری برای رشد 5درصدی، کار دولت و بخش خصوصی برای تحقق این رشد با وجود دیدگاه‌های مطرح شده در بالا کمی سخت به نظر می‌رسد و شاید کار دولت سخت‌تر باشد، چرا که نه تنها ضامن خودش است که با رویکردی که در بخش خصوصی دارد، باید برای حضور آنها در جذب سرمایه‌گذار خارجی راه را هموار‌تر کند. از سوی دیگر به تسهیل قوانین سرعت بخشد تا در 10ماه آینده رشد پیش‌بینی شده به دست آید. دولت چقدر می‌تواند روند طولانی جذب سرمایه خارجی را با وجود همه موانعی که فعالان اقتصادی در این گزارش از آنها گفتند، کوتاه‌تر کند.
موج دوم سرمایه گذاران خارجی، آرام می‌آید
۱۳۹۵/۲/۱۱
